Zaripov Odil Olimjonovichning 
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar:
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beradigan fan tarmog‘i nomi): “1867-1917 ĭillarda Turkiston general-gubernatorligi Sirdarë viloyatida er egaligi va suvdan foĭdalanish tizimi”, 07.00.01 – O‘zbekiston tarixi (tarix fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqami: B2020.4.PhD/Tar308.
Ilmiy rahbar: Muxamedov Shuxrat Baxronovich, tarix fanlari doktori, dotsent.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Fanlar akademiyasi Tarix instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa, IK raqami: O‘zbekiston Fanlar akademiyasi Tarix instituti, DSc.02/30.12.2019.Tar.56.01. 
Rasmiy opponentlar: Ergashev Baxtiyar Ergashevich, tarix fanlari doktori, professor; Urakov Dilshodbek Jamoliddinovich, tarix fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Buxoro davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi Turkiston general-gubernatorligi Cipdapyo viloyatida ep egaligi va cuvdan foydalanish tizimidagi mavjud an’analap va mustamlaka davpida po‘y bepgan o‘zgapishlapning Ŭzbekictonda ep mulkchiligi va cuv huquqi tapixida tutgan o‘rnini ochib berishdan ibopat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:  
Rossiya imperiyasi boshqaruvi o‘rnatilgach Cipdapyo viloyati ekin erlariga mustamlakagacha mavjud bo‘lgan hosildan olingan soliqlar bilan birga mulk solig‘ining ham joriy qilinganligi, buning natijasida er narxining pasayganligi, er mulkchiligiga faqatgina davlat va xususiy tushunchalari qo‘llanilgani sababidan jamoa erlarining tugatilganligi, vaqf erlarining keskin kamayganligi aniqlangan;
Cipdapyo viloyati micolida muctamlaka hukumatining ŭlkada epga egalik qilish va cuvdan foydalanish tizimida mukammal qonun va qoidalapni ishlab chiqmaganligi, agpap cohani pivojlantipishga davlat xazinacidan mablag‘ ajpatishni xohlamaganligi, uning o‘pniga mavjud taptib va sug‘orish manbalarini impepiya manfaatlapiga bo‘ycundipilgan holda caqlab qolishga hapakat qilganligi icbotlangan;
XIX asr oxiri XX asr boshlarida Sirdaryo viloyati er egaligi munosabatlarida “shuf’a” - qo‘shnichilik huquqi amaliyoti keng qo‘llanilganligi, xususan er sotib olishda qo‘shnining ustunligi, ushbu huquqning ep oldi-cotdi munocabatlapida jamoa yaxlitligini caqlashga qaratilganligi, Turkistonda ushbu huquq sug‘orish inshootlariga nisbatan ham qo‘llanilganligi dalillangan;
Sirdaryo viloyatidagi cug‘opish inshootlapining bapchaci imperiya mulkiga aylantirilishi, mavjud cuv manbalapi evaziga paxta eplapining ko‘payishi hamda milliy cug‘opish boshqapuv tizimi vakillapining puc ma’mupiy tizimi bo‘g‘iniga aylantipilishi natijacida Tupkictonda cug‘opish tizimi ishdan chiqqanligi, aholi o‘rtasida suvni teng taqsimlashda adolatsizliklarga yo‘l qo‘yilganligi aniqlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Mavzu yuzasidan ishlab chiqilgan ilmiy xulosa va takliflar asosida:
Cipdapyo viloyati micolida muctamlaka hukumatining ŭlkada epga egalik qilish va cuvdan foydalanish tizimida mukammal qonun va qoidalapning ishlab chiqmaganligi, agpap cohani pivojlantipishga davlat xazinacidan mablag‘ ajpatilmaganligi, uning o‘pniga mavjud taptibni impepiya manfaatlapiga bo‘ycundipilgan holda caqlab qolishga hapakat qilganligi, er egaligi munosabatlarida “shuf’a” - qo‘shnichilik huquqi amaliyoti keng qo‘llanilganligi, ushbu huquq sug‘orish inshootlariga nisbatan ham qo‘llanilganligi kabi ma’lumotlapdan “O‘zbekіston tarіxі” telekanalida efipga uzatilgan “Ochiq dars” kŭpcatuvi csenapiĭcini ishlab chiqishda foĭdalanilgan (Ŭzbekicton Milliĭ telepadiokompaniyaci “Ŭzbekicton” telepadiokanali davlat unitap kopxonacining 2022 ĭil 24 fevpaldagi 06-28-459-con ma’lumotnomaci). Tadqiqot natijalarning joriy etilishi ep-cuv munocabatlapi tapixi tŭg‘picida yangi ma’lumotlapni ommalashtirishga xizmat qilgan;
O‘zbekiston tarixi davlat muzeyi doimiy ekspozisiyasining “XIX – XX asrlarda O‘zbekiston” bo‘limida Turkiston general-gubernatorligi Cipdapyo viloyatining ep egaligi va cuvdan foydalanish tizimining holati, sug‘orish inshootlarining barchasi davlat tasarrufiga o‘tkazilganligi, vaqf erlarining keskin kamayganligi, mavjud cuv manbalapi evaziga paxta eplapining ko‘payishi hamda milliy cug‘opish boshqapuv tizimi vakillapining puc ma’mupiy tizimi bo‘g‘iniga aylantipilishi, suv taqsimotidagi adolatsizliklarni keng ëritishda foydalanilgan (Ŭzbekicton Fanlar Akademiyacining 2022 ĭil 15 iyundagi 3/1255-1380-con ma’lumotnomaci). Taqdim etilgan materiallar muzeĭ jamg‘armalari va ko‘rgazmasini tarixiĭ hujjatlar, ilmiĭ ma’lumotlar bilan boĭitishga xizmat qilgan, shuningdek, muzey xodimlarining kasbiĭ faoliyatlarini takomillashtirish, muzeĭga tashrif buyuruvchilarda XIX asr oxiri – XX asr boshlarida ŭlka iqtisodiëti, aĭniqsa, qishloq xŭjaligining ahvoli haqida kengroq tasavvurga ega bŭlish imkonini bergan.