Sayt test rejimida ishlamoqda

Низомова Моҳинур Баратбоевнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон


I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Инглиз ва ўзбек тилларида педагогикага оид терминларнинг структур-семантик хусусиятларива таржима муаммолари”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.4.PhD/Fil2119.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши давлат университети.
Илмий раҳбар: Палуанова Халифа, филология фанлари доктори (DSc), доцент.
Илмий Кенгаш фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, Илмий Кенгаш рақами: Термиз давлат университети, PhD.03/31.03.2021.Fil.78.04. 
Расмий оппонентлар: Мирсанов Ғайбулла Қулмуродович, филология фанлари доктори, профессор; Икромов Ислом Хушбоқович, филология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: амалий ва назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тилларидаги педагогикага оид терминларнинг ясалиши, лексик, семантик ҳамда структур хусусиятларини очиб бериш орқали инглиз ва ўзбек тилларида педагогикага оид терминларни таржима қилиш усулларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
инглиз ва ўзбек тилларида педагогик терминларнинг қадимий шаклланиши ҳамда ясалишига кўра  бугунги педагогик терминологияси ривожида инглиз тилидан сўз ўзлаштириш жараёни барча тилларда устуворлик касб этиши асосланган;
инглиз ва ўзбек тилларида педагогика соҳасига оид терминлар ясалишининг миқдорий градацияси ишлаб чиқилиб, бир компонентли атамалар икки компонентли атамаларга нисбатан миқдор жиҳатига кўра кўп, мавзувий жиҳатига кўра тенг эканлиги аниқланган;  
турли тизимли тилларда  термин ясалиш усуллари аниқланган (суффиксация, аффиксация ва префиксация усуллари орқали ясалиши) ва натижада ушбу усуллар янги педагогикага оид терминларнинг ясалишида янги педагогик тушунчаларнинг юзага  сабабли маҳсулдор эканлиги далилланган; 
инглиз ва ўзбек тилларида педагогикага оид атамаларни ўрганишда қиёсий терминшунослик тамойилларини тиллараро мувофиқлаштириш ва педагогикага оид терминларини унификация қилиш, уларни таржима қилишдаги грамматик трансформациялаш муаммоларини ҳал қилишга асосланган таржима турларининг насрий, шеърий каби бадиий таржима усуллари далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тилларида педагогикага оид терминларнинг структур-семантик хусусиятлари ва таржима муаммоларини тадқиқ қилишда ишлаб чиқилган услубий ва амалий таклифлар асосида:
инглиз ва ўзбек тилларида педагогик терминларнинг қадимий шаклланиши ҳамда ясалишига кўра  бугунги педагогик терминологияси ривожида инглиз тилидан сўз ўзлаштириш жараёни барча тилларда устуворлик касб этиши асосланганлигига оид янгиликдан Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтида 2012-2016 йилларда бажарилган FA-F1-G003 “Ҳозирги қорақалпоқ тилида функционал сўз ясалиши” мавзусидаги фундаментал тадқиқот бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 17-01/82-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа доирасида Қорақалпоқ педагогика соҳасида янги педагогик атамалар шаклланиб умумистеъмол педагогик атамаларга айланган;
инглиз ва ўзбек тилларида педагогика соҳасига оид терминлар ясалишининг миқдорий градацияси ишлаб чиқилиб, бир компонентли атамалар икки компонентли атамаларга нисбатан миқдор жиҳатига кўра кўп, мавзувий жиҳатига кўра тенг эканлиги аниқланганлигига  оид янгиликлардан Давлат илмий-техник дастурлари доирасидаги 2019-2021 йилларга мўлжалланган I-OT-2019-42 рақамли “Ўзбек ва инглиз тилларининг электрон (Инсон қиёфаси, феъл-атвори, табиат ва миллий тимсоллар тасвири) поэтик луғатини яратиш” номли амалий грант лойиҳасида фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети 01/4-510-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа доирасида Инглиз ва ўзбек тилларида педагогика соҳасида атамаларнинг структур таҳлили ўрганилишига ижобий ҳисса қўшган;
инглиз ва ўзбек тилларида педагогикага оид атамаларни ўрганишда қиёсий терминшунослик тамойилларини тиллараро мувофиқлаштириш ва педагогикага оид терминларини унификация қилиш, уларни таржима қилишдаги грамматик трансформациялаш муаммоларини ҳал қилишга асосланган таржима турларининг насрий, шеърий каби бадиий таржима усуллари далилланганлигига оид дастурлардан Қашқадарё телерадиокомпанияси “Қашқадарё” телеканалида ташкил этиладиган “Файзли кун” кўрсатувининг “Хорижий тилни ўрганиш замонавий педагогика соҳасининг ютуқлари” деб номланган кўрсатувлар сценарийларини шакллантиришда фойдаланилган (“Қашқадарё” телеканалининг 17-05/83-сон маълумотномаси). Натижада юқори савияли баркамол авлодни вояга етказиш, педагогик таълим-тарбия бериш, педагогик маданиятни шакллантириш, фаолияти давомида педагогик атамалардан тўғри фойдаланиш ҳақидаги тарғибот ишлари мавзусини мукаммаллаштирган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish