Ан Екатерина Владимировнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Намланган грунтларда жойлашган қувурларнинг динамик устуворлиги», 01.02.04– Деформацияланувчан қаттиқ жисм механикаси (физика-математика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.1.PhD/FM17.
Илмий раҳбар: Рашидов Турсунбой Рашидович, техника фанлари доктори, профессор, академик.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Механика ва иншоотлар сейсмик мустаҳкамлиги институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат техника университети ва Ўзбекистон Миллий университети, DSc.27.06.2017.Т/FM.03.04.
Расмий оппонентлар: Султанов Карим Султанович, физика-математика фанлари доктори, профессор; Сафаров Исмоил, физика-математика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент темир йўл муҳандислари институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: сувга тўйинган грунтларга жойлашган, тез ёки даврий бўйлама юкланиш кўринишидаги кучлар таъсиридаги ер ости қувурларининг динамик мустаҳкамлигини ҳамда қувурнинг бузилишига олиб келадиган нотурғунлик ҳолатларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
“қувур-грунт” тизимидаги ўзаро таъсирининг кинематик моделларидан фойдаланиб сувга тўйинган грунтда жойлашган ер ости қувурларининг динамик устуворлигини ҳисоблаш усули ишлаб чиқилган;
кўчишнинг вақтга боғлиқлиги ҳамда амплитуда частоталар боғлиқлигини аниқлаш учун бевосита қўллаш мумкин бўлган ҳисоблаш усули ишлаб чиқилган;
кўндаланг ва бўйлама кўчишларни биргаликда ҳисобга олувчи умумий ҳоллар учун сувга тўйинган грунтларда жойлашган, геометрик чизиқсиз ер ости қувурининг устуворлигини текшириш масалаларини ечиш усули ишлаб чиқилган;
“қувур-грунт” тизимида ўзаро таъсирининг кинематик моделларини қўллаш асосида, қувур охирида маълум бир оғирлик (қудуқ) бўлган ер ости қувурининг кучланганлик-деформацияланганлик ҳолатини сонли ҳисоблаш усули ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Намланган грунтларда жойлашган қувурларнинг динамик устуворлиги бўйича олинган илмий натижалар асосида:
бўйлама юкланишларда намланган грунтларда жойлашган ер ости қувурларининг устуворлигини ҳисоблаш усули ва дастури «O‘zog‘irsanoatloyiha instituti» АЖда ер ости қувурларини лойиҳалаш ва қурилиш жараёнида жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Давлат архитектура ва қурилиш қўмитасининг 2018 йил 31 январдаги 794/11-03-сон маълумотномаси). Илмий тадқиқот натижасида намланган грунтларда жойлашган қувурларнинг динамик устуворлигини ва мустаҳкамлигини 1,25 марта захира билан таъминлаш ҳамда ҳисоблаш вақтини 2,3 баробар қисқартириш имконини берган;
қувур охирида маълум бир оғирлик (қудуқ) бўлган ер ости қувурининг кучланганлик-деформацияланганлик ҳолатини ҳисоблаш усули «Қишлоққурилишлойиҳа» МЧЖ Бош лойиҳа-қидирув институтида “Якка тартибдаги яшаш комплекслари” обектларида ер ости қувурларидаги максимал кучланганлик-деформацияланганлик ҳолатини аниқлаш учун жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Давлат архитектура ва қурилиш қўмитасининг 2018 йил 31 январдаги 794/11-03-сон маълумотномаси). Илмий натижанинг қўлланилиши иш сифати ва меҳнат унумдорлигини 20% га ошириш имконини берган;
кўчишларни вақтга боғлиқ ҳолда аниқлашнинг ҳисоблаш усули «Қишлоққурилишлойиҳа» МЧЖ Бош лойиҳа-қидирув институтида “Якка тартибдаги яшаш комплекслари” обектларида ер ости қувурларининг динамик устуворлигини таъминлаш учун жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Давлат архитектура ва қурилиш қўмитасининг 2018 йил 31 январдаги 794/11-03-сон маълумотномаси). Илмий натижанинг қўлланилиши ҳисоб-лойиҳалаш ишлари самарадорлигини 1,5 баробар ошириш имконини берган.
