Igamberdiev Askar Kimsanovichning

fan doktori (DSc) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.

Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «G‘o‘za qator oralariga kuzgi bug‘doy ekishni mexanizatsiyalashning ilmiy-texnikaviy echimi», 05.07.01–Qishloq xo‘jaligi va melioratsiya mashinalari. Qishloq xo‘jaligi va melioratsiya ishlarini mexanizatsiyalash (texnika fanlari).

Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2017.1.DSc/T57.

Ilmiy maslahatchi: Xudoyberdiev Tolibjon Solievich, texnika fanlari doktori, professor.

Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent irrigatsiya va qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti.

IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Toshkent irrigatsiya va qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti, DSc.27.06.2017.T.10.01.

Rasmiy opponentlar: To‘xtaqo‘ziev Abdusalim To‘xtaqo‘zievich, texnika fanlari doktori, professor; Boyboboev Nabijon G‘ulomovich, texnika fanlari doktori, professor; Auezov Ongarbay Pirleshovich, texnika fanlari doktori, professor.

Yetakchi tashkilot: “BMKB Agromash” AJ.

Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.

II. Tadqiqotning maqsadi: g‘o‘za qator oralariga ekish oldidan tuproqqa ishlov beradigan va kuzgi bug‘doy ekadigan mashina ishchi organlarining samarali konstruksiyalarini ishlab chiqishdan iborat.

III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:

ekish oldidan tuproqqa ishlov beradigan va kuzgi bug‘doyni belgilangan chuqurlikda ekadigan texnologiyasi takomillashtirilgan va uni ta’minlovchi ishchi organlarning konstruktiv parametrlari asoslangan;

ekish oldidan tuproqqa qatlamlab ishlov beradigan, kuzgi bug‘doy ekadigan texnologiyalar asosida ishchi organlarning parametrlarini tuproqqa ta’sir etish jarayoni va ekish sifatiga bog‘liqligi asoslangan;

ekish oldidan tuproqqa qatlamlab ishlov berish va kuzgi bug‘doyni belgilangan chuqurlikka ekishni ta’minlaydigan ishchi organlarning ratsional parametrlari ishlab chiqilgan hamda ularning sifat va energiya sarfi ko‘rsatkichlari aniqlangan;

g‘o‘za qator oralariga ishlov berishda va ekishda tuproqlarni deformatsiyalanish, uvalanish, egatchalar hosil qilish, ekish jarayonlarini ta’minlash usullari ishchi organlarni qatlamlab ishlov berish, egatning ko‘ndalang kesim profili bo‘yicha moslash orqali takomillashtirilgan hamda ularning maqbul parametrlari asoslangan;

ekish oldidan tuproqqa qatlamlab ishlov berib, uning yuqori uvalanish darajasini ta’minlaydigan va kuzgi bug‘doyni belgilangan chuqurlikda ekib, tekis yuzali egat shakllantiradigan mashinalarning energiya-resurstejamkorlikni taminlovchi texnologik va konstruktiv sxemalari ishlab chiqilgan.

IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.

G‘o‘za qator oralariga kuzgi bug‘doy ekishni mexanizatsiyalashning ilmiy-texnikaviy echimi bo‘yicha ishlab chiqilgan ilmiy natijalar asosida:

g‘o‘za qator orasi egati profili bo‘yicha belgilangan chuqurlikda kuzgi bug‘doy ekadigan agregat “Samandarni sehrli sadosi” va “Ahmadali Ota” fermer xo‘jaliklarida ishlab chiqarishga joriy etilgan (O‘zbekiston Respublikasi Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligining 2017 yil 21 noyabrdagi 02/23-594-son ma’lumotnomasi). Natijada kuzgi bug‘doydan o‘rtacha 3–8 s/ga yuqori hosil olish, material sarfini 60–80 kg hamda tan narxini 25–40%gacha kamaytirish imkoni yaratilgan;

yangi, mahalliy tuproq sharoitlariga mos texnologiya va energiya-resurstejamkorlikni taminlovchi, g‘o‘za qator orasi egati profili bo‘yicha belgilangan chuqurlikda kuzgi bug‘doy ekadigan agregat O‘zbekiston Respublikasi qishloq va suv xo‘jaligi vazirligi tasarrufidagi, jumladanToshkent, Andijon, Namangan viloyatlari fermer xo‘jaliklarida ishlab chiqarishga joriy etilgan (O‘zbekiston Respublikasi Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligining 2017 yil 21 noyabrdagi 02/23-594-son ma’lumotnomasi). Ilmiy tadqiqot natijalari ish unumini 26%ga oshirish hamda urug‘lar sarfini gektariga o‘rtacha 50 kg ga, foydalanish xarajatlarini 21,5%ga kamaytirish imkonini bergan;

g‘o‘za qator orasi tuprog‘iga bug‘doy ekadigan mashinaning konstruksiyasi ishlab chiqilgan (O‘zbekiston Respublikasi Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligining 2017 yil 21 noyabrdagi 02/23-594-son ma’lumotnomasi). Tadqiqot natijalari mashinaning texnik topshiriqlari va texnik shartlarini, ishchi organlarining turlarini va ularni ramada joylashtirish sxemalarini ishlab chiqish imkonini bergan;

ekish oldidan tuproqning yuqori uvalanish darajasini ta’minlaydigan, kuzgi bug‘doyni belgilangan chuqurlikka ekib, tekis yuzali egat shakllantiradigan yuqori samaradorlikka ega bo‘lgan texnika va texnologiya amaliyotga tatbiq etilgan (O‘zbekiston Respublikasi Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligining 2017 yil 21 noyabrdagi 02/23-594-son ma’lumotnomasi). Tadqiqot natijalari kuzgi bug‘doydan yuqori hosil olish va uning tannarxini kamaytirish imkonini bergan.