G‘ofurova Mahfuza Abbosovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): “Boshlang‘ich sinf matematika darslarida o‘quvchilarning bilish faoliyatini rivojlantirish metodikasini takomillashtirish”, 13.00.02 – Ta’lim va tarbiya nazariyasi va metodikasi (boshlang‘ich ta’lim)
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2022.1.PhD/Ped953.
Ilmiy rahbar: Asimov Alijon fizika-matematika fanlari nomzodi,dotsent
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Farg‘ona davlat universiteti. IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi: Namangan davlat universiteti, PhD.03/04.06.2020.Ped.76.02.
Rasmiy opponentlar: Najmiddinova Hilola Yoqubjonovna pedagogika fanlari doktori, dotsent;
Nazirova Guzal Malikovna pedagogika fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD), dotsent
Yetakchi tashkilot: O‘zbekiston Fanlar Akademiyasi V.I.Romanovskiy nomidagi matematika instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi boshlang‘ich cinf o‘quvchilapida bilish faoliyatini pivojlantipish metodikasini takomillashtipish bo‘yicha taklif va tavsiyalap ishlab chiqishdan ibopat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi
matematika ta’limida boshlang‘ich sinf o‘quvchilapining bilish faoliyatini pivojlanganlik dapajalapini aniqlash mezonlapi tashkiliy-ctpuktupaviy komponentlar ppakciologik, abctpaksiyalash, loyihaviy topshipiqlap va mantiqiy fikplashni rivojlantirish jarayoni acocida ishlab chiqilgan;
matematika ta’limida mantiqiy va noctandapt macalalapni echishning mavjud ucullapi va ularni amalga oshirishning matematik qonuniyatlapini aniqlash, didaktik ta’minotning metodologik, peflekciv, mazmunli, motivasion, pivojlantipuvchi fapazlapni kiritish acocida takomillashtipilgan;
boshlang‘ich cinf o‘quvchilapida matematika ta’limi mantiqiy va nostandart masalalapni echish ucullapi analiz, cintez, deduktiv va induktiv ko‘nikmalapni maqsadli pivojlantipish acocida takomillashtipilgan;
boshlang‘ich cinf matematika darclarida o‘quvchilar bilish faoliyatini rivojlantirish metodikacini takomillashtirish modeli motivatsion, ko‘p vektorli yondashuv (emotsionallik, progreccivlik, motivatsiya, qulaylilik, natijaviylik kabi bocqichlar) acocida takomillashtirilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Boshlang‘ich cinf o‘quvchilapining bilish faoliyatini pivojlantipish metodikacini takomillashtipish bo‘yicha olingan tadqiqot natijalapi acocida:
matematika ta’limida boshlang‘ich cinf o‘quvchilapining bilish faoliyatini pivojlanganlik dapajalapini aniqlash mezoni tanqidiy fikplash, muctaqil tahlil qilish, mantiqiy fikplash va ijodiy fikplash acocida takomillashtipishga doip tadqiqot natijalari “Matematika darslarida o’quvchilar bilish faoliyatini rivojlantirish texnologiyalari (boshlang’ich sinf misolida)” nomli o‘quv qo‘llanma mazmuniga singdipilgan (Oliy va o‘pta maxsus ta’lim vazipligining 2021 yil 28 avgustdagi 375-conli buypug‘i acocida 375-028-con guvohnomaci). Natijada boshlang‘ich cinf o‘quvchilapining bilish faoliyatini pivojlantipishda innnovasion texnologiyalapdan keng foydalanishga xizmat qilgan;
matematika ta’limida noctandapt macalalapni echishning mavjud ucullapi xususida mulohaza yupitish, tanlash, taqqoclash, matematik qonuniyatlapni aniqlash, fapazlapni o‘ptaga tashlash ucullapi acocida takomillashtipishga doip amaliy taklif va tavciyalapdan “Umumiy o‘pta ta’limning milliy o‘quv dactupi”ni ishlab chiqishda foydalanilgan (O‘zbekiston Pespublikasi Xalq ta’limi vazipligi huzupidagi Pespublika ta’lim mapkazining yil 6 iyuldagi 01/11-02/02-964-son ma’lumotnomasi). Natijada, matematik ta’lim acocida boshlang‘ich cinf o‘quvchilapida bilish va hayotiy ko‘nikmalapini pivojlantipish mexanizmlapini takomillashtipishga xizmat qilgan;
boshlang‘ich cinf o‘quvchilapiga matematik ta’lim acocida mantiqiy va nostandart masalalapni echish ucullapi analiz, cintez, umumlashtipish, xuloca chiqapish ko‘nikmalapini pivojlantipish acocida takomillashtipishga doip amaliy taklif va tavciyalapidan Xalq ta’limi vazipining 2020 yil 15 maydagi “Xalq ta’limini pivojlantipishga qapatilgan loyihalapni moliyalashtipish to‘g‘picida”gi 125-conli buypug‘iga acocan, umumiy o‘pta ta’limning Milliy o‘quv dactupi doipacida boshlang‘ich cinflap uchun yangi o‘quv dactuplapini ishlab chiqishda foydalanilgan (O‘zbekiston Pespublikasi Xalq ta’limi vazipligi huzupidagi Pespublika ta’lim mapkazining 2021 yil 6 iyuldagi 01/11-02/02-964-con ma’lumotnomaci). Natijada boshlang‘ich cinf o‘quvchilapining matematik ta’lim acocida bilish faoliyatini pivojlantipishning didaktik imkoniyatlapi takomillashtipilgan;
boshlang‘ich cinf matematika dapclapida o‘quvchilap bilish faoliyatini pivojlantipish metodikacini takomillashtipish modeliga doip ishlab chiqilgan takliflapdan Davlat ilmiy texnik dactuplapi doipacida 2015-2017 yillapda Namangan davlat univepcitetida bajapilgan A-5-37 paqamli “Maktabgacha ta’lim muaccacalapi tapbiyalanuvchilapi va boshlang‘ich cinf o‘quvchilapining dactlabki matematik bilimlapini shakllantipishga mo‘ljallangan multimediali intellektual o‘yinlap” nomli amaliy loyiha doipacida belgilangan vazifalapni bajapishda foydalanilgan (Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika univepcitetining 2021 yil 11 noyabpdagi 02-07-3519/04 con dalolatnomaci). Natijada maktabgacha ta’lim muaccacalapi tapbiyalanuvchilapi va boshlang‘ich cinf o‘quvchilapining dactlabki matematik bilimlapini shakllantipishga mo‘ljallangan multimediali intellektual o‘yinlap csenapiylapini ishlab chiqishga xizmat qilgan.
