Шодмонова Сайёра Бахромовна
фалсафа доктори  (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Бобурнома» матнининг инглизча таржималарида ўлчов бирликлари лексемаларининг лингвокултурологик ва прагматик тадқиқи», 10.00.06 - Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.2.PhD/Ped1585.
Илмий раҳбар: Хошимова Дилдора Мадаминовна, филология фанлари доктори (DSc), доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат чет тиллар институти, PhD. 03/30.12.2019.Fil/Ped 83.01. 
Расмий оппонентлар: Жўраева Малоҳат Муҳаммадовна, филология фанлари доктори, профессор; Одилов Баҳодир Бахтиёрович, филология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Заҳириддин Муҳаммад Бобурнинг бадиий маҳорати, “Бобурнома” матнидаги ўлчов бирликларининг лингвокултурологик ва прагматик хусусиятлари Лейден-Эрскин, А.Бевериж ва В.Текстон таржималарида қай даражада амалга оширилганлигини таржимашунослик нуқтаи назаридан очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
“Бобурнома” матнидаги ўлчов бирликлари сутка қисмлари, ҳафта номлари, ой номлари, фасл номлари таржималарига оид кун, тонг, саҳар, азон, бомдод, чошгоҳ, туш, пешин, аср, шом, хуфтон, тун каби лексемаларнинг синтагматик имкониятлари, синтактик-стилистик усулининг маъновий мазмунининг  прагматик ва  лингвомаданий жиҳатлари очиб берилган; 
ўлчов бирликларининг ўзбек тилидан инглиз тилига таржимаси сўзма-сўз, тасвирий  кўра транслитерация, тасвирий, трансформацион, калька усуллари орқали амалга оширилганлиги асосланган;
ўлчов бирликлари таржималарини қайта яратишда сўз ёки сўз бирикмаси аниқроқ ва тўлароқ ёритиш мезони ва қиёсий тасвирлашда синхроник ва диахроник тамойиллари аниқланиб, ўлчов бирликларининг миқдор устуворлиги кўрсатилган;
оғирлик, узунлик, энлик, чуқурлик, пул қиймати  ўлчов бирликлари таржимаси эквивалент бирликлар йўқлиги сабабли прагматик мувофиқлик ва прагматик номувофиқликда амалга оширилганлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. “Бобурнома” матнидаги ўлчов бирликлари таржимасининг лексик-семантик, прагматик ва лингвомаданий хусусиятларини қиёсий типологик тадқиқ қилиш жараёнида ишлаб чиқилган таклифлар асосида:
“Бобурнома” матнидаги ўлчов бирликлари сутка қисмлари, ҳафта номлари, ой номлари, фасл номлари таржималарига оид кун, тонг, саҳар, азон, бомдод, чошгоҳ, туш, пешин, аср, шом, хуфтон, тун каби лексемаларнинг синтагматик имкониятлари, синтактик-стилистик усулининг маъновий мазмунини,  прагматик ва  лингвомаданий жиҳатлари таҳлилидан Самарқанд давлат чет тиллари институтининг ОТ–Ф8–062-рақамли “Тил тараққиётининг деривацион қонуниятлари” мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллари институтининг 2020 йил 7 октябрдаги 1772/30.02.02-сон маълумотномаси). Натижада “Бобурнома” матнидаги ўлчов бирликларининг лингвистик тадқиқи тил тараққиётига қўшган ҳиссалари ва тилнинг деривацион вазифаларини аниқлашга катта имконият яратиш билан бирга, унинг муаммоларини ёритишга хизмат қилган Ҳ Тилнинг деривацион хусусиятлари ва замонавий тилшуносликдаги янги қирраларини аниқлаш имконини берган;
ўлчов бирликлари таржималарини қайта яратишда сўз ёки сўз бирикмаси аниқроқ ва тўлароқ ёритиш мезони ва қиёсий тасвирлашда синхроник ва диахроник тамойиллари аниқланган, ўлчов бирликларининг миқдор устуворлигига оид илмий хулосалардан Самарқанд давлат чет тиллари институтида 2011-2014 йилларда бажарилган И-204-4-5 “Инглиз тили мутахассислик предметларидан ахборот-коммуникацион технологиялари асосида виртуал ресурслар яратиш ва ўқув жараёнига жорий этиш” номли инновацион тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллари институтининг 2020 йил 5 октябрдаги 1795/30.02.01-сон маълумотномаси). Таклиф этилган материаллар таржима жараёнида тилларга доир миллий-маданий хусусиятлар муаммосини ечишга ва уларни таржима қилиш усулларини ёритиб беришга, “Бобурнома” матнининг хорижда ўрганилиши ҳамда лингвомаданий хусусиятларини ўрганишга асос бўлиб хизмат қилган;
ўлчов бирликларининг ўзбек тилидан инглиз тилига таржимаси сўзма-сўз, тасвирий  кўра транслитерация, тасвирий, трансформацион, калька усуллари орқали амалга оширилганлиги оид илмий хулосалардан Наманган мухандислик-технология институти 2015-2017 йилларда амалга оширилган М/УЗБ-КНР-2015/29 рақамли “Robei-Chip Design Platform” номли халқаро лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Наманган муҳандислик-технология институтининг 2021 йил 4 августдаги 3049-024-сон маълумотномаси). Техника соҳалари бўйича таржималарни амалга оширишда, муҳандислик ва иқтисодиёт фанларининг ривожида таъсир доирасига эга эканлиги ушбу лойиҳа доирасида тайёрланган материалларга манба бўлиб хизмат қилган;
оғирлик, узунлик, энлик, чуқурлик, пул қиймати  ўлчов бирликлари таржимаси эквивалент бирликлар йўқлиги сабабли прагматик мувофиқлик ва прагматик номувофиқликда амалга оширилганлиги таҳлилий фикр ва назарий хулосаларидан Қашқадарё вилоят телерадиокомпаниясининг “Буюк аждодларга эҳтиром” ва “Бобурни эслаб” кўрсатувларида Заҳириддин Муҳаммад Бобур ҳаётини ёритиш, “Бобурнома” матни таржималаридаги изоҳ ва шарҳлар, таржима матнлари ҳақидаги материалларни тайёрлашда фойдаланилган (Қашқадарё вилояти телерадиокомпаниясининг 2020 йил 8 сентябрдаги 691-сон маълумотномаси). Натижада ушбу телекўрсатувлар учун тайёрланган материалларнинг мазмуни бойитилган.