Sayt test rejimida ishlamoqda

Баймурадова Лайло Кахрамоновнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон


I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Нутқий стратегиянинг прагматик ва лингвомаданий асослари (инглиз ва ўзбек тиллари қиёсида)”, 10.00.06. – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.1.PhD/Fil738.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши давлат университети.
Илмий раҳбар: Мирсанов Ғайбулло Қулмуродович, филология фанлари доктори (DSc), доцент.
Илмий Кенгаш фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, Илмий Кенгаш рақами: Термиз давлат университети, PhD.03/31.03.2021.Fil.78.04. 
Расмий оппонентлар: Ахмедов Ойбек Сапарбаевич, филология фанлари доктори, профессор; Ҳакимов Муҳаммад Хўжахонович, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Жиззах давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: амалий ва назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади нутқий стратегия, коммуникатив стратегия таҳлилига прагматик ёндашув орқали лингвомаданий хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
инглиз ва ўзбек тилларида нутқий ва коммуникатив воситаларнинг ижтимоий, сиёсий, шахслараро мулоқот каби нутқий вазиятларда қўлланилиши, коммуникатив стратегияни белгиловчи сўз, сўз бирикмаси, фразеологик бирикма ҳамда гап каби нутқий бирликлари аниқланган;
нутқий стратегия коммуникатив мақсадга эришиш учун адресант олдиндан мулоқот, суҳбат кечимини таъминловчи мулоқот жараёнида нутқий вазиятнинг бошқарилишида дискурсив восита эканлиги, уни мулоқот жараёнига прагматик ва лингвомаданий таъсири  исботланган;
нутқий стратегия мазмуни мулоқот дискурсидаги лингвопрагматик вазифаларининг лингвомаданий жиҳатдан урф-одат бўлган нормаларни белгиловчи маслаҳат бериш, буйруқ қилиш, бирор ҳаракатни тақиқлаш, дўқ-пўпса қилиш кабиларни прагматик, стилистик ва семантик фарқланиши исботланган;
инглиз ва ўзбек тилларида нутқий стратегиянинг тақдимот, чақирув, ўз - ўзини намойиш этиш, рақибга таъсир ўтказиш каби жиҳатлари аниқланиб, ҳамда уларнинг мулоқот жараёнидаги вазифаси луқма ташлаш, фразалардан фойдаланиш, мақол ва маталлар қўлланиши  далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тадқиқотнинг илмий янгилиги асосида: 
нутқий стратегия коммуникатив мақсадга эришиш учун адресант олдиндан мулоқот, суҳбат кечимини таъминловчи мулоқот жараёнида нутқий вазиятнинг бошқарилишида дискурсив восита эканлиги, уни мулоқот жараёнига прагматик ва лингвомаданий таъсири  натижаларидан Самарқанд давлат университетида бажарилган ОТ-Ф1-138 рақамли “Темурийлар даврида яратилган “Хамса”ларнинг компаративистик тадқиқи” мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Самарқанд давлат университети 2022 йил 25 мартдаги 10-1114-сон маълумотномаси). Натижада, тадқиқотда ишлаб чиқилган нутқий ва коммуникатив стратегиянинг турли нутқий вазиятларда қўлланилиши ҳамда улар бевосита лингвомаданий кўрсаткич сифатида мулоқот иштирокчиларининг ижтимоий мавқеи билан боғлиқлиги ҳақидаги хулосаларини қўллаш темурийлар даврида яратилган достонлар персонажларининг мулоқот одоби ва нутқий фаолиятини ифодаловчи тузилмаларнинг миллий-маданий ва прагматик хусусиятларининг ўхшаш ва фарқли жиҳатлари очиб берилиши ҳамда нутқий фаолият тизими таҳлили орқали ижобий қаҳрамонларнинг дунёқараши, ўзаро муносабатларини изоҳлаш имконини берган; 
нутқий ва коммуникатив воситаларнинг ижтимоий, сиёсий, шахслараро мулоқот каби нутқий вазиятларда қўлланилиши, коммуникатив стратегияни белгиловчи сўз, сўз бирикмаси, фразеологик бирикма ҳамда гап каби нутқий бирликлар мақсадли қўлланилиши, ўқувчи ва ўқитувчи мулоқот кечимини бошқарилишини таъминловчи омилларнинг ўқитишга оид тавсияларидан Қарши давлат университетида 2019 – 2021 йилларда бажарилган AIF-2/17 “Ўзбекистон олий таълим муассасалари ўқув жараёнини ташкил этишда янги технологиялар” мавзусидаги лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Қарши давлат университетининг 2022 йил 29 парелдаги 03/1891-сон маълумотномаси). Натижада, нутқий ва коммуникатив таҳлили асосида ўқитувчи ва ўқувчи мулоқотини, шахслараро мулоқотни такомиллаштиришга эришилган;
нутқий стратегия мазмуни мулоқот дискурсидаги лингвопрагматик вазифаларининг лингвомаданий жиҳатдан урф-одат бўлган нормаларни белгиловчи маслаҳат бериш, буйруқ қилиш, бирор ҳаракатни тақиқлаш, дўқ-пўпса қилиш кабиларнинг мулоқот жараёнидаги вазифалари Жиззах давлат педагогика институтида 2016 – 2017 йилларда олиб борилган МУЗ-2015-0725140051 “Бошланғич синф ўқувчиларининг нутқини бойитишда инглизча-ўзбекча-русча фраземалар луғатини яратиш ва амалиётга тадбиқ этиш” инновацион амалий лойиҳасида фойдаланилган (Жиззах давлат педагогика институти 2022 йил 1 июндаги 04-586-сон маълумотномаси). Натижада, бошланғич синф дарсларида нутқий вазиятни бошқарилишини таъминловчи коммуникатив стратегик воситалар таҳлили амалга оширилган;
нутқий стратегиянинг тақдимот, чақирув, ўз - ўзини намойиш этиш, рақибга таъсир ўтказиш каби турлари қиёсланган, ҳамда уларнинг мулоқот жараёнидаги вазифалари таҳлилидан Самарқанд давлат чет тиллар институтида бажарилган И-204-4-5 “Инглиз тили мутахассислик предметларидан ахборот коммуникацион технологиялари асосида виртуал ресурслар яратиш ва ўқув жараёнига жорий этиш” номли инновацион тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2022 йил 6 июндаги 1707/30.02.01-сон маълумотномаси). Натижада, олий таълим муассасалари ўқув жараёнида ва шахслараро мулоқотда тил бирликларининг мақсадли қўлланилиши, нутқий ва коммуникатив стратегияни инглиз тили мутахассислик предметларидан ахборот коммуникацион технологиялари асосида виртуал ресурслар яратиш ва ўқув жараёнига жорий этишга ҳамда ушбу жараёнда мулоқот кечимини бошқарилишини таъминлашга асос бўлувчи самарали омилларнинг ўқитишга оид тавсиялар амалга оширилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish