Шукуров Отабек Улашевичнинг 
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

 I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек тили замонавий ўзлашмаларининг эволюцияси, трансформацияси ва лексикографик талқини масалалари (мустақиллик даври)”, 10.00.01 – Ўзбек тили (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.2.DSc/Fil409.  
Илмий маслаҳатчи: Менглиев Бахтиёр Ражабович, филология фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қарши давлат университети, DSc.03/30.12.2021.Fil.70.01.
Расмий оппонентлар: Пардаев Азамат Бахронович, филология фанлари доктори, профессор; Собиров Абдулҳай Шукурович, филология фанлари доктори, профессор; Маматов Абдуғофир Эшонқулович, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот номи: Термиз давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек тили мустақиллик даври ўзлашмаларининг генетик манбаларини аниқлаш, структур, семантик ва лексикографик хусусиятлaрини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
замонавий ўзлашмалар феномени глобаллашув ва ахборот технологиялари омили таъсирига кўра бугунги кун дунё инновациялари неономинацияларининг ўзбек тилига тез ва осон қабул қилиш йўли сифатида шаклланаётгани  исботланган;
глобаллашув жараёнидаги нелогизмларнинг лексикада фаоллашуви неографик луғатларни яратиш ва мунтазам равишда шакллантириб боришга эҳтиёж яратаётиши асосланиб, нейм неологизмларнинг бизнес тилини яратувчи восита эканлиги очиб берилган;
ўзбек тили лексикасининг генетик манбаларига статистик жиҳатдан аниқлик киритилиб, янги давр ўзлашмаларининг семантик жиҳатдан трансформацион даражаланиши манба тилидаги асос маъносини сақлай олиш имкониятига таяниши исботланган;
замонавий ўзлашмаларни умумий ва ўқув изоҳли луғатларга киритишда актуал лексикадаги ўрни аҳамиятли экани, бундай жараёнда кўпроқ тилнинг ички манба йўлларига таяниш, зарур ўринларда калькалаш усулидан фойдаланиш муҳимлиги очиб берилган;
синергетик жараёнда янги ўзлашма бирликлар лексемалашуви уларнинг манба тил ассоциациясининг реципиент тилда шаклланиши учун имплицит (яширин) имконият яратиши далилланган. 
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Дунё ҳамда ўзбек тилидаги замонавий ўзлашмаларни ўрганиш бўйича олинган натижалар асосида: 
замонавий ўзлашмалар феномени глобаллашув ва ахборот технологиялари омили таъсирига кўра бугунги кун дунё инновациялари неономинацияларининг ўзбек тилига тез ва осон қабул қилиш йўли сифатида шаклланаётгани  исботланганига оид назарий фикрлар ҳамда фактик материаллардан 5120100 – Филология ва тилларни ўқитиш (ўзбек тили) бакалавриат таълим йўналиши учун мўлжалланган “Ҳозирги ўзбек тили” дарслигининг “Лексика, лексик-семантик сатҳ, лексикология ва лексикография” деб номланган қисмини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирининг 2018 йил 27 мартдаги 274-сонли буйруғига мувофиқ 274-312 рақами асосида рўйхатга олинган). Натижада дарсликдаги янги ўзлашмалар талқинига оид маълумотлар назарий ва амалий жиҳатдан бойитиш имконини берган;
глобаллашув жараёнидаги нелогизмларнинг лексикада фаоллашуви неографик луғатларни яратиш ва мунтазам равишда шакллантириб боришга эҳтиёж яратаётиши асосланиб, нейм неологизмларнинг бизнес тилини яратувчи восита эканлиги эргонимлар мисолида очиб берилганига оид хулосаларидан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида бажарилган I-ОТ-2019-42 рақамли “Ўзбек ва инглиз тилларининг электрон (Инсон қиёфаси, феъл-атвори, табиат ва миллий тимсоллар тасвири) поэтик луғатини яратиш” номли инновацион лойиҳада фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2022 йил 28 июндаги 15-2157-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа доирасида банк-молия терминларининг кўп тилли луғатларини яратишда янги ўзлашмаларнинг семантик ва лексикографик хусусиятларини ёритишга доир янги илмий маълумотлар билан бойитиш имконини берган;
замонавий ўзлашмаларни умумий ва ўқув изоҳли луғатларга киритишда актуал лексикадаги ўрни аҳамиятли экани, бундай жараёнда кўпроқ тилнинг ички манба йўлларига таяниш, зарур ўринларда калькалаш усулидан фойдаланиш муҳимлиги очиб берилганига доир хулосаларидан Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтида бажарилган ФА-Ф1-Г003 рақамли “Ҳозирги қорақалпоқ тилида функционал сўз ясалиши” мавзусидаги, 2017-2020 йилларда бажарилган Ф3-2016-0908165532 рақамли “Қорақалпоқ тилининг янги алифбоси ва имло қоидаларига мувофиқ она тили ва адабиётини ривожлантириш методикаси” мавзусидаги фундаментал тадқиқот лойиҳасида белгиланган вазифаларни бажаришда фойдаланилган (Т.Н.Қори-Ниёзий номидаги Ўзбекистон Педагогика фанлари илмий-тадқиқот институти Қорақалпоғистон филиалининг 2022 йил 22 июлдаги 167-1-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида лойиҳа материаллари ўзлашмаларнинг янги сўз ясаши билан боғлиқ хусусиятлари, уларнинг умумий ва изоҳли луғатларда берилишига оид янги илмий маълумотлар билан бойитиш имконини берган;
синергетик жараёнда янги ўзлашма бирликлар лексемалашуви уларнинг манба тил ассоциациясининг реципиент тилда шаклланиши учун имплицит (яширин) имконият яратиши далилланганига оид хулосаларидан Қашқадарё вилоят телерадиокомпаниясининг “Олтин воҳа” дастуридаги “Очиқ мулоқот” радиоэшиттиришининг сценарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Қашқадарё вилоят телерадиокомпаниясининг 2022 йил 23 июндаги 17-05/201-сон маълумотномаси). Натижада мазкур радиоэшиттириш учун тайёрланган материалларнинг мазмуни мукаммаллашган, илмий далилларга бой бўлиши таъминлаш имконини берган.