Sayt test rejimida ishlamoqda

Шамсематова Барно Рихстваевна
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон


I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “ Инглиз ва ўзбек тилларида миллий қадриятларни ифода этувчи тил бирликларининг линвокультурологик тадқиқи (инглиз, америка ва ўзбек ёзувчилари асарлари асосида)”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.1.PhD/Fil1676.
Илмий раҳбарнинг фамилияси, исми, шарифи, илмий даражаси ва унвони: Сиддиқова Ирода Абдузуҳуровна, филология фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон миллий университети. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон миллий университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.01.10. 
Расмий оппонентлар: Джусупов Нурсултан Маханбет улы, филология фанлари доктори, доцент; Саидакбарова Саодат Пархаджановна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори.  
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тилларидаги миллий қадриятларни ифода этувчи тил бирликларининг ижтимоий-маданий хусусиятлари нуқтаи назаридан, уларнинг структурал-семантик, изоморфик ва алломорфик жихатларини ўрганиш асносида, миллий қадриятларга хос лексемаларнинг кичик мавзувий гуруҳларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:  
инглиз ва ўзбек тиллари бадиий асарларида миллий қадриятни ифода этувчи тил бирликларини лингвомаданий  жиҳатдан  ўрганиш асосида ушбу тил бирликларининг лингвомаданиятшунослик фани доирасида ўзаро боғлиқлиги асосланган;
инглиз ва ўзбек тилшунослигида миллий қадриятга хос бирликларнинг, жумладан, ахлоқий қадриятлар, маънавий қадриятлар, жамоавий қадриятлар, ижтимоий-сиёсий қадриятлар, моддий қадриятлар каби турларининг мавзувий гуруҳлари асосланган;
инглиз ва ўзбек тилларида миллий қадриятни ифода этувчи бир таркибли, икки ва ундан кўп таркибли барқарор лексема, фразема, сентенсема каби тил бирликларининг структурал-семантик хусусиятлари далилланган;
инглиз ва ўзбек тилларида миллий қадриятни ифода этувчи бирликларнинг, жумладан, содда сўзлар, ясама сўзлар, бир ва икки таркибли лексемаларнинг маъно жиҳатидан ўхшаш ва уч таркибли лексемалар, жуфт ва қўшма сўзларнинг фарқли жиҳатлари исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тилларида миллий қадриятни ифода этувчи тил бирликларини лингвомаданий тадқиқ этиш жараёнида қўлга киритилган натижа ва хулосалар асосида: 
инглиз ва ўзбек тилшунослигида миллий қадриятга хос бирликларнинг, жумладан, ахлоқий қадриятлар, маънавий қадриятлар, жамоавий қадриятлар, ижтимоий-сиёсий қадриятлар, моддий қадриятлар каби мавзувий гуруҳларига оид материаллардан 2021 йил 16 июлдаги ПҚ-5186-сон Қарори ижроси юзасидан Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси марказида бажарилган “Шарқ ва Ғарб –нодир асарлар жамланмаси фихристи” мавзусидаги илмий-амалий лойиҳа режасида кўзда тутилган вазифаларни бажаришда кенг фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Ислом цивилизацияси марказининг 2022 йил 07 мартдаги 126/22-сон далолатномаси). Натижада Европада китобчилик пайдо бўлишидан то ХХ асрга қадар Шарқ ва Ғарб илмий-маданий муносабатларига оид энг ноёб ва муҳим асарлар жамланмасини таржима қилиш ҳамда каталогини яратишда тадқиқот иши кучли таъсир кўрсатган; 
инглиз ва ўзбек тилларида миллий қадриятни ифода этувчи бир таркибли, икки ва ундан кўп таркибли барқарор лексема, фразема, сентенсемаларнинг структурал-семантик хусусиятларига доир материаллардан “Ўзбекистон-ислом цивилизацияси маркази” (ўзбек, рус, инглиз тилларида) номли китобни тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмитанинг 2022 йил 02 мартдаги 02-03/1389-сон далолатномаси). Натижада миллий қадриятларни ифода этувчи тил бирликлари структурал-семантик жиҳатдан бир  тизимга солинган ва бойитилган; 
инглиз ва ўзбек тилларида миллий қадриятни ифода этувчи бирликларнинг, жумладан, содда сўзлар, ясама сўзлар, бир ва икки таркибли лексемаларининг ўхшаш ва уч таркибли лексемалар, жуфт ва қўшма сўзларининг ноўхшаш жиҳатларига доир материаллардан Ўзбекистон халқаро ислом академияси талабалари учун мўлжалланган “English for Psychologists”, “English for Тоurism аnd Pilgrimage” номли ўқув қўлланмаларни яратишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмитанинг 2022 йил 02 мартдаги 02-03/1389-сон далолатномаси). Натижада миллий қадриятни ифода этувчи бирликлар ҳақида талабаларда тушунча ва тасаввурлар кўлами кенгайган;
инглиз ва ўзбек тиллари бадиий асарларида миллий қадриятни ифода этувчи тил бирликлари лингвомаданий  жиҳатдан  ўрганилиши, ушбу тил бирликларнинг лингвомаданиятшунослик фани доирасида бир бирлари билан ўзаро боғлиқлигига доир хулосалардан Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телеканалида эфирга узатилган “Ойдин ҳаёт live” кўрсатувида, ҳамда “Foreign languages” телеканалида эфирга узатилган “Метод” кўрсатувларида фойдаланилган (“Ўзбекистон” телерадиоканали давлат муассасининг 2022 йил 2 февралдаги 02-02-228-сон маълумотномаси). Натижада диссертациядаги мавжуд ёндашувлар кўрсатувларни тайёрлашда муҳим манба бўлиб хизмат қилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish