Дадажонов Ойбек Зокиржоновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек ва немис маърифатчилик драматургиясида замон ва бадиий талқин”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.1.PhD/Fil743.      
Илмий раҳбар: Қосимов Абдуғапир Абдукаримович, филология фанлари доктори, профессор 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Fil.60.02.
Расмий оппонентлар: Қобилова Зебо Бакировна, филология фанлари доктори; Маҳмудов Алишер Йўлдошович, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек ва немис маърифатчилик драматургиясида замон ва бадиий талқин, қаҳрамонлар характери, нутқ ва услуб муаммоларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек жадид драмасида халқни билим олиш ва маърифатга даъват этиш асносида миллий тил, диний қадриятлар ва урф-одатларни асраб қолиш истаги устувор масала саналганлиги, немис маърифатчилик драмасида эса ақл-идрок ва билимга таяниш ғоялари етакчилик қилгани асосланган;
ўзбек ва немис маърифатчилик драмасининг шаклланишига таъсир ўтказган ижтимоий-тарихий шароитда муайян фарқлар бўлишига қарамай, уларда илгари сурилган ватанпарварлик, шахс эрки, озодлик маърифатчилик ва инсон ҳуқуқларининг тенглиги ғояларида муштараклик мавжудлиги очиб берилган;
Лессингнинг драматик асарларида жамиятдаги тубанлик, маиший бузуқлик ва динлараро келишмовчилик кўринишлари ўз ифодасини топган бўлса, Ҳамза асарларида ижтимоий тенгсизлик, ноҳақлик, илмсизликнинг оқибатлари кўрсатилганлиги далилланган;
Лессинг драмалари қаҳрамонларининг ҳарактери, асосан, саҳна ҳаракатлари орқали очиб берилган бўлса, Ҳамза драмаларидаги персонажлар руҳияти нутқ (монолог, диалог) ҳамда харакатлар уйғунлигида намоён бўлиши далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек ва немис драмаларида замоннинг бадиий талқини тасвирини Ҳ.Ҳ.Ниёзий ва Г.Э.Лессинг драматик асарлари мисолида ўрганиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
ўзбек жадид драмасида халқни билим олишга даъват этиш асносида ўз тили, дини ва урф-одатларини асраб қолиш асосий масала саналган бўлса, немис маърифатчилик драмасида ақл-идрок ва билимга таяниш ғоялари устуворлик қилганига оид хулосалардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг “O‘zbekiston” телерадиоканали ДМ “Маданий маърифий ва бадиий эшиттиришлар” муҳарририяти томонидан тайёрланган “Таълим ва тараққиёт”, “Саҳна ва экран” номли эшиттиришлар сценарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2022 йил 30 январдаги  02/-01-10-22-сон маълумотномаси). Натижада тадқиқотга тортилган мавзу юзасидан суҳбат ва эшиттиришлар савиясининг оширилишига хизмат қилган;
ўзбек жадид ва немис маърифатчилик драмасининг шаклланишига таъсир ўтказган ижтимоий-тарихий шароитда муайян фарқлар бўлишига қарамай, улар томонидан илгари сурилган ватанпарварлик, миллат озодлиги, маърифатчилик ва инсон ҳуқуқларининг тенглиги ғояларида муштараклик мавжудлиги борасидаги илмий-назарий хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институти томонидан олиб борилган 2017-2020 йилларда бажарилган FA-FI-005 “Қорақалпоқ фолкьлоршунослиги ва адабиётшунослиги тарихини тадқиқ этиш” мавзусидаги фундаментал ва амалий-илмий лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2022 йил 18 февральдаги 17.01/45-сон маълумотномаси). Натижада қорақалпоқ драмаларининг ўзига хос томонлари назарий жиҳатдан бойитилишига хизмат қилган;
ўзбек ва немис маърифатчилик драматургиясида замон ва бадиий талқин, қаҳрамонлар характери, нутқ ва услуб муаммоларини илмий тадқиқ қилиш юзасидан берилган таклифлар таҳлил натижалари Ўзбекистон Республикаси Ёзувчилар уюшмаси Фарғона вилоят бўлими Танқид ва адабиётшунослик кенгаши фаолиятида қўлланилган. (Ўзбекистон Республикаси Ёзувчилар уюшмаси Фарғона вилоят бўлими 2022 йил 2 августдаги 45-сон маълумотномаси). Натижада XVIII аср немис ва ХХ аср ўзбек маърифатчилик драматургиясида замон ва қаҳрамон муносабати концептуал манзарасини ишлаб чиқиш жараёнларига хизмат қилган.