Sayt test rejimida ishlamoqda

Шадманов Турдибай Рузибаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбекистон ҳудудида совет ҳокимиятининг уй-жой сиёсати  (1917-1941 йй.)”, 07.00.01 – Ўзбекистон тарихи (тарих фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.4.PhD/Tar551.
Илмий раҳбар: Абдуллаев Равшан Маджидович, тарих фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети, DSc.03/30.12.2019.Tar.01.04.
Расмий оппонентлар: Ишанходжаева Замира Райимовна, тарих фанлари доктори, профессор; Хасанов Бахтиёр Вахобович, тарих фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ислом Каримов номидаги Тошкент давлат техника университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади 1917-1941 йилларда Ўзбекистонда совет ҳокимиятининг уй-жой сиёсати ва унинг ўзгаришларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
совет ҳокимиятининг уй-жой сиёсати уч босқичда ривожланганлиги, биринчи босқичда (1917-1921 йй.) минтақада социализм қуриш бошланиши билан боғлиқ равишда совет давлати уй-жой қурилиши сиёсатининг қонуний асослари шаклланганлиги ҳамда иқтисодий соҳада янги қарорлар қабул қилинганлиги, иккинчи босқичда (1921-1924 йй.) уй-жой сиёсати соҳасида давлат иштирокида уй-жой қурилишининг дастлабки даври ва кооператив тури вужудга келганлиги, учинчи босқичда (1925-1941 йй.) ишчилар шаҳарчалари қурилишининг бошланғич даврида уй-жой қурилишини амалга ошириш мақсадида Ўзбекистон ССР ҳудудида тегишли қурилиш ташкилотларининг ташкил қилиниши ва ушбу соҳада марказлашган бошқарув тизимининг шаклланиши асосланган;
совет ҳокимияти томонидан хусусий мулк бекор қилиниши ва мулкдорларга қарши ғоявий кураш олиб борилиши шароитида уй-жой қурилиши борасида аҳолининг муайян тоифалари учун совет раҳбарияти тасарруфидаги замонавий европача уйлар турини қуриш билан боғлиқ ўзгаришлар юзага келганлиги аниқланган;
шаҳарлар аҳолиси сонининг ўсиши (туғилишнинг ортиши, марказдан минтақа шаҳарларига мутахассис кадрларни йўллаш, қишлоқ аҳолисининг шаҳарларга миграция тенденциясининг кучайиши) билан боғлиқ равишда юзага келган уй-жой инқирози арзон ва айни пайтда европача услубдаги барча қулайликларга эга ишчилар шаҳарчаларини қуришга туртки бўлганлиги асослаб берилган; 
уй-жойларни давлат мулкига айлантириш ва муниципализациялаштириш сиёсати натижасида мавжуд уй-жойларнинг давлат ва маҳаллий органлар тасарруфига ўтказилиши оқибатида уй-жой қурилишида молиявий ва ташкилий муаммоларнинг юзага келганлиги ҳамда хусусий қурилиш фоизининг давлат қурилишига қараганда устунлиги сақланиб қолганлиги аниқланган.  
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 1917-1941 йилларда Ўзбекистонда совет ҳокимиятининг уй-жой сиёсатига доир тадқиқоти жараёнида олинган илмий натижалар ва амалий таклифлар асосида:
совет ҳокимиятининг уй-жой сиёсати уч босқичда ривожланганлиги, биринчи босқичда (1917-1921 йй.) минтақада социализм қуриш бошланиши билан боғлиқ равишда совет давлати уй-жой қурилиши сиёсатининг қонуний асослари шаклланганлиги ҳамда иқтисодий соҳада янги қарорлар қабул қилинганлиги, иккинчи босқичда (1921-1924 йй.) уй-жой сиёсати соҳасида давлат иштирокида уй-жой қурилишининг дастлабки даври ва кооператив тури вужудга келганлиги, учинчи босқичда (1925-1941 йй.) ишчилар шаҳарчалари қурилишининг бошланғич даврида уй-жой қурилишини амалга ошириш мақсадида Ўзбекистон ССР ҳудудида тегишли қурилиш ташкилотларининг ташкил қилиниши ва ушбу соҳада марказлашган бошқарув тизимининг шаклланганлиги ҳамда совет ҳокимияти томонидан хусусий мулк бекор қилиниши ва мулкдорларга қарши ғоявий кураш олиб борилиши шароитида уй-жой қурилиши борасида аҳолининг муайян тоифалари учун совет раҳбарияти тасарруфидаги замонавий европача уйлар турини қуриш билан боғлиқ ўзгаришлар юзага келганлиги хусусидаги илмий янгиликлар  Ўзбекистон тарихи давлат музейи экспозициясининг “Ўзбекистон совет тоталитар тузуми даврида” номли бўлимини шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академиясининг 2022 йил 4 февралдаги 3/1255-252-сон маълумотномаси). Ушбу маълумотлар  музейга ташриф буюрувчиларнинг совет ҳокимияти уй-жой сиёсатига доир билимларини янада оширишга хизмат қилади.
1917-1941 йилларда шаҳарлар аҳолисининг сон жиҳатдан ўсиб бориши, шунингдек, аксарият қишлоқлар аҳолисининг шаҳарларга кўчиш тенденцияларининг кучайиши натижасида юзага келган уй-жой инқирози, совет ҳукуматининг ишчилар шаҳарчаларини қуриш, уй-жойларни давлат мулкига айлантириш ҳамда муниципаллаштириш сиёсати орқали мавжуд муаммони ҳал қилишга ҳаракат қилганлиги ҳақидаги хулосалардан “O’zbekiston tarixi” телеканалининг “Хайрли кун”, “Этно” ва “Тақдимот” кўрсатувларида фойдаланилиб, мазкур дастурлар доирасида уй-жой қурилишидаги молиявий ва ташкилий муаммолар, уй-жой қурилиши усуллари ва архитектураси масалалари, қурилиш материалларининг ишлаб чиқилиши ва уларнинг қурилишларда қўлланилиши каби масалалар эфирга узатилган (Ўзбекистон Миллий Телерадиокомпаниясининг 2022 йил 11 январдаги 02-30-63-сон ва 2022 йил 19 январдаги 06-28-117-сон маълумотномалари). Кўрсатувда ўз аксини топган илмий материаллар телетомошабинларнинг Ўзбекистонда уй-жой қурилиши тарихи бўйича билимларини оширишга хизмат қилади.

Yangiliklarga obuna bo‘lish