Sayt test rejimida ishlamoqda

Аширалиев Чарярнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон


I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Эллиптик ва параболик тенгламалар ёрдамида манбани аниқлаш масалаларининг корректлиги ва яқинлашиши», 01.01.03–Ҳисоблаш математикаси ва дискрет математика (физика-математика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2.DSc/FM193.
Илмий маслаҳатчи: Арипов Мерсаид Мирсидикович, физика-математика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети ҳузуридаги DSc.03/30.12.2019.FM.01.02 рақамли илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Хўжаёров Бахтиёр, физика-математика фанлари доктори, профессор; Ҳаётов Абдулло Раҳмонович, физика-математика фанлари доктори, профессор; Худойберганов Мирзоали Ўразалиевич, физика-математика фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Қозоғистоннинг Математика ва математик моделлаштириш институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади турли даражадаги аниқлик тартибига эга мутлоқ барқарор айирмали схемалар қуриш орқали эллиптик ва параболик типдаги тенгламаларга қуйилган кўп нуқтали ва интеграл нолокал шартларга эга масалаларни ечишнинг сонли усулларини ишлаб чиқиш ва манбаларни аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
кўп нуқтали нолокал шарт билан берилган параболик типдаги тенглама учун манбани аниқлаш масаласини сонли ечиш учун мутлоқ турғун айирмали схемалар қурилган;
интеграл типдаги шарт билан берилган эллиптик типдаги тенгламалар учун манбани аниқлаш масалаларини сонли ечиш учун мутлоқ турғун айирмали схемалар ишлаб чиқилган;
функцияларнинг исталган Гильберт фазосида эллиптик типдаги дифференциал тенгламалар учун манбани аниқлаш масалаларининг тақрибий ечишнинг иккинчи тартибли аниқликка эга айирмали схемалар қурилган;
эллиптик типдаги кўп ўлчовли тенглама учун манбани аниқлаш масалалари тақрибий ечимларининг турғун, коэрсив ва қарийб коэрсив баҳолари олинган; 
нолокал шартли параболик типдаги тенглама учун манбани аниқлаш масаласини сонли ечишнинг бир босқичли мутлоқ турғун айирмали схемалари ишлаб чиқилган; 
кўп ўлчовли эллиптик типдаги стационар тенглама учун манбани аниқлаш масалалари тақрибий ечимларининг турғунлик баҳолари олинган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Эллиптик ва параболик типдаги тенгламаларга қуйилган кўп нуқтали ва интеграл нолокал шартларга эга манбани аниқлаш масалаларини ечиш бўйича олинган натижалар асосида: 
кўп нуқтали нолокал шарт билан берилган параболик типдаги тенглама учун манбани аниқлаш масаласини сонли ечиш усулидан хорижий илмий журналларда (Applied Numerical Mathematics, 2022, 181, p.76-93; Lecture Notes on Data Engineering and Communications Technologies, 2022, 138, p. 249-255; Advanced Mathematical Models and Applications, 2022, 7(2), p. 105-120) абстракт тескари масалани ечишда фойдаланилган. Илмий натижаларнинг қўлланилиши параболик типдаги тенгламалар орқали ифодаланувчи манбани аниқлаш масалаларини сонли ечиш ва натижаларни визуаллаштириш имконини берган.
интеграл типдаги шарт билан берилган эллиптик типдаги тенгламалар учун манбани аниқлаш масалаларини сонли ечишда қурилган мутлоқ турғун айирмали схемалардан хорижий илмий журналларда (Nonlinear Analysis: Modelling and Control, 2021, 26(4), p. 738-758; Applied Mathematics and Computation, 2019, 361, p. 453-465; Journal of Inverse and Ill-Posed Problems, 2019, 27(4), p. 457-468) интеграл чегаравий шарт билан берилган икки ўлчовли эллиптик типдаги тенгламани ечишда фойдаланилган. Илмий натижаларнинг қўлланилиши чизиқсиз айирмали тенгламлар системасини итерацион метод билан ечишдаги яқинлашиш шартларининг топиш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish