Эшмурадов Олмосбек Эламановичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Оила мустаҳкамлигини таъминлашнинг ижтимоий-психологик омиллари», 19.00.05-Ижтимоий психология. Этнопсихология (психология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.2.PhD/P122.
Илмий раҳбар: Умаров Бахриддин Менгбоевич, психология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Жиззах давлат педагогика университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат педагогика университети, PhD.03/30.12.2021.P.26.02.
Расмий оппонентлар: Самаров Рустамжон Садриддинович, фалсафа фанлари доктори, профессор; Файзиева Мавлуда Худаяровна, психология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат шарқшунослик университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади оила мустаҳкамлигини таъминлашнинг ижтимоий-психологик омилларини тадқиқ қилиш ва оила мустаҳкамлигини таъминлаш бўйича амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
оила мустаҳкамлигини таъминлашда шахснинг янги ижтимоий муҳитга мослашиши билан боғлиқ ролларга идентификациясини эмоционал муносабатлардаги симпатия хиссини кучайиши асосида барқарорлашувига мувофиқ, никоҳга психологик етуклик даражасини белгиловчи ижтимоий-психологик омилларнинг ўрни муҳим эканлиги далилланган;
оила мустаҳкамлигини таъминлашга оилаларнинг уюшганлик ва шахслараро муносабатларнинг эгилувчанлик даражасини таъсири натижасида шахсдаги «идеал мен» ва «реал мен» ўртасидаги мутаносибликнинг эмоционал муносабатлар орқали интегратив намоён бўлишига кўра, ёш эр-хотинларда рашк ҳиссининг юқори даражада ифодаланиши далилланган;
оилавий қадриятларнинг оила мустаҳкамлигини таъминлашга бевосита таъсири натижасида эр-хотиннинг ўзаро муносабатларидаги қадриятлар трансформациясини ижтимоий фаоллик даражасини ортишига адаптив интеграциясига мувофиқ, эр-хотин дунёқарашининг бирлиги (қарашлар, фикрлар, қизиқишлар, идеаллар, қадриятлар йўналиши) ижтимоий-этник асоси эканлиги далилланган;
оила қуриш мотивларининг дифференциал намоён бўлишига кўра, оилада ота-она ва болаларнинг ижтимоий психологик мавқелари ва уюшганлик даражасини оилавий ҳаёти ҳақидаги тасаввурларини реалликка яқинлаштириш орқали ошириш, эр-хотин мақомининг тўғри англанилишига олиб келишига асосланиб, ижтимоий фаоллик хусусиятларининг оила мустаҳкамлигини таъминлашдаги ўрни далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Оила мустаҳкамлигини таъминлашнинг ижтимоий-психологик омилларини ўрганиш бўйича олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:
оила мустаҳкамлигини таъминлашда шахснинг янги ижтимоий муҳитга мослашиши билан боғлиқ ролларга идентификациясини эмоционал муносабатлардаги симпатия хиссини кучайиши асосида барқарорлашувига мувофиқ, никоҳга психологик етуклик даражасини белгиловчи ижтимоий-психологик омилларнинг ўрни муҳим эканлиги далилланганлигига оид хулосалар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг ПМ-12-сон буйруғи асосан «Оила психологияси» модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий марказининг 2021 йил 5 майдаги П-М-12-м-сон маълумотномаси). Натижада, бўлғуси психологларда оила мустаҳкамлигини таъминлашнинг ижтимоий-психологик омиллари юзасидан муайян тушунча ва маълумотларининг ошиши таъминланган;
оила мустаҳкамлигини таъминлашга оилаларнинг уюшганлик ва шахслараро муносабатларнинг эгилувчанлик даражасини таъсири натижасида шахсдаги «идеал мен» ва «реал мен» ўртасидаги мутаносибликнинг эмоционал муносабатлар орқали интегратив намоён бўлишига кўра, ёш эр-хотинларда рашк ҳиссининг юқори даражада ифодаланиши далилланган маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг ПМ-12-сон буйруғи асосан «Оила психологияси» модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий марказининг 2021 йил 5 майдаги П-М-12-м-сон маълумотномаси). Натижада, бўлғуси педагог-психолог ва амалиётчи психолог мутахассисларни оила психологияси йўналишида ўқитишнинг назарий ва амалий жиҳатдан узвийлиги кучайтирилган;
оилавий қадриятларнинг оила мустаҳкамлигини таъминлашга бевосита таъсири натижасида эр-хотиннинг ўзаро муносабатларидаги қадриятлар трансформациясини ижтимоий фаоллик даражасини ортишига адаптив интеграциясига мувофиқ, эр-хотин дунёқарашининг бирлиги (қарашлар, фикрлар, қизиқишлар, идеаллар, қадриятлар йўналиши) ижтимоий-этник асоси эканлиги далилланганлигига оид тавсиялар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг ПМ-12-сон буйруғи асосан «Оила психологияси» модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий марказининг 2021 йил 5 майдаги ПМ-12-м-сон маълумотномаси). Натижада, амалиётчи психологларнинг оилага психологик хизмат кўрсатишга тайёрланувчи психолог мутахассислар касбий компетентлик даражасини ошириш соҳасида сифат жиҳатдан ўсишга эришилган;
оила қуриш мотивларининг дифференциал намоён бўлишига кўра, оилада ота-она ва болаларнинг ижтимоий психологик мавқелари ва уюшганлик даражасини оилавий ҳаёти ҳақидаги тасаввурларини реалликка яқинлаштириш орқали ошириш, эр-хотин мақомининг тўғри англанилишига олиб келишига асосланиб, ижтимоий фаоллик хусусиятларининг оила мустаҳкамлигини таъминлашдаги ўрни далилланганлигига оид тавсиялар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг ПМ-12-сон буйруғи асосан «Оила психологияси» модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий марказининг 2021 йил 5 майдаги ПМ-12-м-сон маълумотномаси). Натижада, бўлғуси педагог-психолог ва амалиётчи психолог мутахассисларни оила психологияси йўналишида ўқитишнинг назарий ва амалий имкониятлари оширилган.