Sayt test rejimida ishlamoqda

Ачилова Рисолат Аъзамовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Инглиз ва ўзбек тилларидаги антономазияларнинг лексик-семантик ҳамда лингвопоэтик тадқиқи», 10.00.06 - Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.1.PhD/Fil1175.
Илмий раҳбар: Саидов Ёқуб Сиддиқович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, DSc.03/04.06.2021.Fil.72.03.
Расмий оппонентлар: Киселёв Дмитрий Анатольевич, филология фанлари доктори, доцент; Юсупова Ҳилола Ўктамовна, филология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Урганч давлат университети.    
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тилларидаги антономазияларнинг семантик, лингвопоэтик ва лингвокультурологик хусусиятларини қиёсий-чоғиштирма аспектда лингвистик жиҳатдан очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
инглиз ва ўзбек тилларидаги антономазияларнинг тил ва нутқда юзага келиш сабабияти, лисоний манбалари, шаклланиш механизми, троплар тизими ва бадиий матндаги ўрни, вазифаси ҳамда аҳамияти, семантик мазмун-моҳияти лингвопоэтик, лингвокультурологик ва социолингвистик омиллар таъсирида воқеланиши исботланган;
қиёсланаётган тилларда яратилган поэтик асарлардаги антономазиялар ғоявий, тавсифий, номинатив, эстетик, услубий, экспрессивлик, рамзий каби вазифаларни бажариши билан бирга, нутқда муайян кишининг аниқ тасаввури, руҳий оламини, у хусусда аниқ ахборот ҳамда маълумот бериш функциясини ҳам бажариши, матн жараёнидагина реаллашиши, энг қулай тасвирий ифода сифатида намоён бўлиши аниқланган;
инглиз ва ўзбек тилларида антономазиянинг шаклланиш жараёнининг коммуникатив ва дериватив характери лисоний бирликнинг матн ривожи доирасида воқеланиши, ҳар иккала тил халқларнинг ижтимоий ҳаёти, маданияти, диний эътиқоди, тарихи, адабиёти ва миллат менталитетига хос бўлган мантиқий, лисоний, маданий-ахлоқий тафаккурнинг вербаллашув ҳодисаси эканлиги асосланган;
чоғиштирилаётган тиллардаги антономазиялар миллат маданиятини ўзида тўлиқ намоён этувчи энг муҳим лисоний ҳодиса эканлиги, филологик, ижтимоий-тарихий ва маданий фактлар ҳақидаги ахборот-маълумотларни ўзида тугал сақловчи лингвокультурологик бирлик сифатида парадигматик (поғонавий) ва синтагматик (қўшничилик) муносабат ҳосиласи эканлиги далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тилларидаги антономазияларнинг семантик, лингвопоэтик ҳамда лингвокультурологик таҳлили тадқиқи жараёнида олинган илмий натижа ва хулосалар асосида:
инглиз ва ўзбек тилидаги антономазияларнинг тил ва нутқда юзага келиш сабабияти, лисоний манбалари, шаклланиш механизми, троплар тизими ва бадиий матндаги ўрни, функцияси ҳамда аҳамияти аниқланиб, семантик моҳият-мазмуни лингвомаданият билан бевосита боғлиқлигига оид назарий хулосалардан Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтида 2017-2020 йилларда бажарилган ФА-Ф1-005-рақамли «Қорақалпоқ фольклоршунослиги ва адабиётшунослиги тарихини тадқиқ этиш» мавзусидаги фундаментал тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтининг 2022 йил 15 февралдаги 123-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа материаллари икки тил доирасидаги антропонимлар таҳлилига асосланган соҳа луғатлари яратиш учун янги илмий-назарий манба ва маълумотлар билан бойиган;
инглиз тилидаги антономазияларнинг лексик-семантик хусусиятларини очиб бериш, адабий асарларда уларнинг бадиий санъатларни воқелантиришдаги ўрни, юзага келиш механизми ҳамда уларнинг лингвопоэтик жиҳатларини тадқиқ этиш ва инглиз тилида антономазияларнинг шаклланиш манбалари ва қонуниятлари ҳамда халқ маданияти билан бевосита боғлиқлиги масалаларини аниқлашга оид хулосалардан  SUZ800-20-IN0098 рақамли «Access-STEM» хорижий лойиҳада белгиланган вазифаларни бажаришда фойдаланилган (Бухоро давлат университетининг 2021 йил 20 октябрдаги 05-01-1437-сон маълумотномаси). Натижада инглиз тилидаги антономазияларнинг таҳлилига асосланган ахборот-коммуникацион технологиялари асосида виртуал ресурслар яратилган ҳамда ўқув жараёнига жорий қилинган;
инглиз ва ўзбек тилларида антономазиянинг табиати ўхшаш, шаклланиш ва воқеланиш механизми деярли бир хил эканлиги, мақсад ҳамда вазифаси ҳам бир-бирига мувофиқ келиши, иккала тилда ҳам антономазияларнинг шаклланиш манбалари шу халқларнинг ижтимоий ҳаёти, маданияти, диний эътиқоди, тарихи ва адабиёти билан бевосита боғлиқлигига оид илмий-назарий хулосалардан  Бухоро вилоят телерадиокомпаниясида «Ассалом, Бухоро», «Саккизинчи мўъжиза» кўрсатувларининг 2021 йил май сонидаги сценарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Бухоро вилояти телерадиокомпаниясининг 2021 йил 2 майдаги 1/149-сон маълумотномаси). Натижада тадқиқотдаги маълумотлар миллий-маънавий меросни тарғиб қилишга қаратилган кўрсатувлар сценарийсини бойитишга хизмат қилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish