Худайкулова Шахноза Сувановнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек тили аксиологик лексикасининг семантик-стилистик хусусиятлари”, 10.00.01 – Ўзбек тили (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.2.PhD/Fil1265.
Илмий раҳбар: Дадабоев Хамидулла Арипович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.19.01. 
Расмий оппонентлар: Собиров Абдулҳай Шукурович, филология фанлари доктори, профессор; Бахронова Дилрабо Келдиёровна, филология фанлари доктори (DSc), доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбек тили, адабиёти ва фольклори институти. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек тилидаги фразеологизмлар ҳамда бадиий матнлар асосида аксиологик лексиканинг семантик-стилистик хусусиятларини очиб беришдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек тили аксиологик лексикасини ифодаловчи фразеологизмларнинг ментал, маданий ўзига хос жиҳатлари очиб берилиб, аксиологик фразеологияни илмий асослаш жараёнида қадрият ва аксилқадрият мақомидаги аксиологик жуфтликларнинг семантик-стилистик  имконияти аниқланган;
ўзбек тили поэтик аксиологияси асосида бадиий матннинг баҳоловчи хусусияти очиб берилиб, қадриятлар ва уларнинг бадиий матнда ижодкорнинг дунёқараши ва аксиологик баҳони акс эттириши далилланган; 
Абдулҳамид Чўлпон шеъриятида эрк-эрксизлик концептлари аксиологик доминанта эканлиги аниқланиб, уларнинг етакчи мавқеи очиб берилган;
аксиолингвистиканинг ҳозирги тилшунослик йўналишлари билан боғлиқлиги аниқланиб, аксиология ва аксиологик баҳо тушунчаларининг ўзбек тилига хос лексик-семантик хусусиятлари, матннинг стилистик-аксиологик табиати очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек тили аксиологик лексикасининг семантик-стилистик хусусиятлари тадқиқи бўйича олинган илмий натижалар асосида:
олам миллий манзараси хусусиятларини ифодаловчи бадиий матн аксиологиясининг ўзига хослиги, лисоний хусусиятлари, қадриятларнинг тилдаги одатий воқеланиши, ҳозирги тилшуносликда аксиолингвистик таҳлилнинг мақсади ҳамда турли ижтимоий гуруҳ ва идиолектларнинг аксиосоҳасини қайта тиклаши каби тавсифлари ва илмий хулосаларидан Ерасмус+дастурининг ИСМ, КА-107 – “2020-1-ES01-KA107-080851” Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети ва Риоха университети ўртасидаги халқаро кредит сафарбарлиги халқаро лойиҳаси доирасида белгиланган вазифаларни бажаришда фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2022 йил 7 июндаги 01-2006-сон маълумотномаси). Натижада ўзбек тилидаги илмий ҳамда бадиий материаллар мисолида аксиологик қатламни акс эттирувчи воситаларнинг концептуал-мазмуний хусусиятларини очиб берувчи белгилар, қадрият ва аксилқадрият мақомидаги аксиологик жуфтликлар мазкур дастур мазмунини бойитган;
кўп асрлик ўзбек тилининг шаклланиши ва ривожланиш босқичларида муҳим омил ҳисобланган қадимги ёзма бадиий матнлардаги аксиологик концептларнинг поэтик талқини борасидаги кузатиш ва таҳлиллар, миллат онгида аждодлардан авлодларга кўчувчи азалий қадриятларга давр, дин, фалсафа, мафкура, сиёсат ўз таъсирини кўрсатиши, аксиологик баҳонинг лисоний бирликларда воқеланиши, шунингдек, ривожланиш шарт-шароитлари хусусидаги илмий-назарий хулосалардан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида бажарилган ПЗ-20170927147-рақамли “Қадимги даврлардан XIII асргача бўлган туркий ёзма манбалар тадқиқи” (2018-2020 йй.) мавзусидаги амалий лойиҳанинг назарий қисмида фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2022 йил 9 июндаги 04/1-2019-сон маълумотномаси). Натижада аксиологик лексика таҳлилида халқ тили ва бадиий тил муҳим манба бўлиб хизмат қилиши, хусусан, халқнинг асрлар бўйи шаклланиб келган тафаккур тарзи, ментал хусусиятлари ва олам манзарасини ўзига хос тарзда акс этиши бўйича хулосалар чиқаришга асос бўлган;
ўзбек тили поэтик аксиологияси асосида бадиий матннинг баҳоловчи хусусияти очиб берилиб, қадриятлар ва уларнинг бадиий матнда ижодкорнинг дунёқараши ва аксиологик баҳони акс эттириши далилланганлиги, қадриятлар, муқаддас тушунчалар инсоннинг руҳий ва моддий дунёси, миллий-маданий дунёқарашининг ўзига хослигига оид илмий маълумотлардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “O‘zbekiston” телерадиоканали ДУК “Маданий маърифий ва бадиий эшиттиришлар” муҳарририяти томонидан тайёрланган “Адабий жараён”, “Таълим ва тараққиёт” радиоэшиттиришлар сценарийларини тайёрлашда фойдаланилган (ЎзМТРК “O‘zbekiston teleradiokanali” ДУКнинг 2022 йил 28 февралдаги 04-36-475-сон маълумотномаси). Натижада тадқиқотга оид масалаларни радио орқали эфирга узатиш давомида диссертация радио ижодкорларига яқиндан илмий манба сифатида ёрдам берган.