Аллаяров Муратбай Жолдасбаевичнинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Қорақалпоғистон мактабларининг бошланғич синф ўқувчиларини экологик тарбиялашнинг педагогик тизими”, 13.00.01 – Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.4.PhD/Ped879.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Нукус давлат педагогика институти.
Илмий раҳбар: Алеуов Усербай, педагогика фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Нукус давлат педагогика институти, DSc.03/30.12.2019.Ped.34.01.
Расмий оппонентлар: Рўзиев Эркин Искандарович, педагогика фанлари доктори, профессор; Тилегенов Асқарбай Толегенович, педагогика фанлари номзоди, катта илмий ходим.  
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади бошланғич синф ўқувчиларини экологик тарбиялаш тизимини такомиллаштириш ва таълим жараёнида ўқувчиларга экологик тарбия беришга йўналтирилган илмий-методик тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бошланғич синф ўқувчиларига экологик тарбия беришнинг мотивацион, ҳиссий-эмоционал, коммуникатив ва продуктив даражаси “экологик билим + экологик муносабат + экологик хулқ-атвор” бирлигини таъминлашга устуворлик бериш ҳамда табиат ҳодисаларининг фаоллик ва дунёқараш билан интеграллашувини белгилаш орқали аниқлаштирилган; 
бошланғич синф ўқувчиларида табиатни асраш компетенциясини шакллантиришнинг методик шартларига кўра экомарказлашган онгни ривожлантириш босқичлари экологияни ўрганишда ўзлаштиришга тайёргарлик компонентлари интегративлигини таъминлаш орқали кооператив жиҳатдан асосланган;
бошланғич синф ўқувчиларини табиат билан мулоқот қилиш, табиат қонунлари ва ҳодисаларига оид креатив фикрлашини ривожлантиришнинг мотивацион, структуравий, адаптив босқичлари экологик меҳнат фаолияти билан экологик фаолият бирлигини таъминлаш орқали такомиллаштирилган;
ўқиш дарсларида умуминсоний қадрият ва табиатни тушунишга интиладиган фаолиятга ихтисослашган муносабат ва мотивацияни ошириш даражалари ўқувчиларнинг креатив-танқидий фикрлаш ва қисман-изланишли фаолиятини йўлга қўйиш орқали экологик қадриятлар тизимини бойитиш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бошланғич синф ўқувчиларини экологик тарбиялаш тизимини такомиллаштириш технологияларига доир тадқиқот натижалари асосида:
бошланғич синф ўқувчиларига экологик тарбия беришнинг мотивацион, ҳиссий-эмоционал, коммуникатив ва продуктив даражасини “экологик билим + экологик муносабат + экологик хулқ-атвор” бирлигини таъминлашга устуворлик бериш асосида табиат ҳодисаларининг фаоллик ва дунёқараш билан интеграллашувини белгилаш орқали аниқлаштиришга доир таклиф ва тавсиялардан Ўзбекистон Педагогика фанлари илмий-тадқиқот институти Қорақалпоғистон филиалида 2013–2014 йилларда амалга оширилган И1-ХТ-0-17222 «Қорақалпоқ миллий менталитетини ўқувчи-ёшларга сингдиришда халқ педагогикаси имкониятларидан фойдаланиш» мавзусидаги фундаментал лойиҳасини бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон Педагогика фанлари илмий тадқиқот институти Қорақалпоғистон филиалининг 2020 йил 11 октябрдаги 184/1-сон маълумотномаси). Натижада бошланғич синф ўқувчиларининг экологик билим, кўникма ва малакаларининг шаклланиши ва ривожланишига эришилган;
бошланғич синф ўқувчиларида табиатни асраш компетенциясини шакллантиришнинг методик шартларига кўра экомарказлашган онгни ривожлантириш босқичларини экологияни ўрганишда ўзлаштиришга тайёргарлик компонентлари интегративлигини таъминлаш орқали кооператив жиҳатдан асослашга доир таклиф ва тавсиялардан Ўзбекистон Педагогика фанлари илмий-тадқиқот институти Қорақалпоғистон филиалининг 2012–2014 йилларда амалга оширилган А1-ХТ-0-92997 «Ёшларни умуминсоний, миллий ва тарихий қадриятлар уйғунлиги асосида маънавий-ахлоқий тарбиялашнинг муаммолари» мавзусидаги амалий лойиҳасини бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон Педагогика фанлари илмий тадқиқот институти Қорақалпоғистон филиалининг 2020 йил 25 ноябрдаги 193/1-сон маълумотномаси). Натижада бошланғич синф ўқувчиларнинг экологияга оид ижобий муносабатлари ошган;
бошланғич синф ўқувчиларини табиат билан мулоқот қилиш, табиат қонунлари ва ҳодисаларига оид креатив фикрлашини ривожлантиришнинг мотивацион, структуравий, адаптив босқичларини экологик меҳнат фаолияти билан экологик фаолият бирлигини таъминлаш орқали такомиллаштиришга доир тавсияларидан Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2019 йил 27 майдаги «Ўзбекистон Республикасида Экологик таълимни ривожлантириш концепциясини тасдиқлаш тўғрисидаги 434-сонли қарорини ишлаб чиқишда таклиф сифатида фойдаланилган (Қорақалпоғистон Республикаси Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш Қўмитасининг 2021 йил 26 мартдаги 02/18-670-сон маълумотномаси). Натижада бошланғич синф ўқувчиларининг табиатга оид мотивациясининг шаклланиши ва креатив фикрлашининг ривожланишига эришилган.