Sayt test rejimida ishlamoqda

Усманов Дилшод Эркинбайевичнинг
диссертация ҳимоясисиз ихтиро патенти (селекция ютуғи) асосида
фалсафа доктори (PhD) илмий даражасини бериш бўйича эълон матни

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ғўзани биотехнологик линияларини ривожланаётган уруғкуртаклардан клонланган синтетик РНКи векторлари асосида олиш», 03.00.14 - Геномика, протеомика ва биоинформатика (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.2.PhD/B353.
Илмий раҳбар: Бўриев Забардаст Тожибоевич,  биология фанлари доктори, катта илмий ходим.
Илмий тадқиқот иши бажарилган муассаса номи: Геномика ва биоинформатика маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Генетика ва ўсимликлар экспериментал биологияси институти, DSc.02/30.12.2019.В.53.01.
Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг ихтирога патенти олинган: ғўзанинг FRS10 (Farl-Related Sequence 10) генини тутган pSyn-FRS10 генетик конструкцияси (№IAP 06898).
II. Тадқиқотнинг мақсади ғўзанинг G.hirsutum турига мансуб навларининг уруғкуртакларидан клонлаб олинган Gh_sRNA5dpa12 кичик РНК сининг функциясини синтетик олигонуклеотид дуплекслари ёрдамида РНК-интерференциялаш асосида РНКи конструкциясига эга регенерант ўсимликларни ажратишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор биоинформатик дастурлар ёрдамида топилган Gh_sRNA5dpa12 кичик РНК сининг биологик ва молекуляр функциялари аниқланган;
биоинформатик дастурлар ёрдамида ғўзада Gh_sRNA5dpa12 кичик РНК сининг нишон гени аниқланган;
ғўза Gh_sRNA5dpa12 кичик РНКси асосида синтетик РНКи pART27_Gh_sRNA5dpa12 дуплекс вектор конструкциялар тузилган;
in vitro усуллари қўлланилиб РНКи pART27_Gh_sRNA5dpa12 дуплекс вектор конструкцияси ғўза G. hirsutum L.(Кокер-312) ўсимликлари тўқимасига трансформация қилиш орқали янги биотехнологик генотиплар олинган;
pART27_ Gh_sRNA5dpa12 РНКи Т2 авлод ўсимликларидан вектор конструкциясига эга бўлмаган Нол сегрегант ўсимликлар олинган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ғўзани биотeхнологик линияларини ривожланаётган уруғкуртаклардан клонланган синтeтик РНКи вeкторлари асосида олиш бўйича олинган натижалар асосида:
ғўзанинг ривожланаётган уруғкуртакларидан клонланган синтетик РНКи векторлари асосида олинган биотехнологик линиялар Геномика ва биоинформатика марказида бажарилаётган селекция ишларида эрта гуллайдиган ва тола сифат кўрсаткичлари яхшиланган ноёб биотехнологик ғўза навларини яратишда бошланғич манба сифатида жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 21 сентябрдаги 07/22-04/6732-сон маълумотномаси). Натижада, генетик конструкция қўлланган ғўза ўсимликларида тола чиқими ошган, хосил элементлари кўплиги хисобига хосилдорликни 17,9% га ошириш имконини берган;
ўрта толали ғўза (G.hirsutum) тури учун РНК интерференция (РНКи) технологиясини жорий этиб, ўзида сифат ва миқдор белгиларини яхшиловчи РНК вектор конструкцияларини тутган бошланғич селекцион намуналар янги интенсив типдаги ғўза навларини яратишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 21 сентябрдаги 07/22-04/6732-сон маълумотномаси). Натижада, тола сифати яхшиланган, хосилдор ва эртапишар истиқболли янги ғўза навларини яратиш имконини берган;
геномида FRS10 (Farl-Rlated Sequence 10) генини тутган pSyn-FRS10 генетик конструкциясини тутган линиялар ва уларни маҳаллий навлар билан дурагайлаш орқали олинган биотехнологик линиялар Геномика ва биоинформатика марказидаги “Ғўза гермоплазма”си ноёб объектига киритилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2022 йил 21 июлдаги 4/1255-1697-сон маълумотномаси). Натижада, ушбу намуналар ғўза коллекциясини бойитиш ва генетик хилма-хилликни ошириш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish