Маркаев Нуриддин Муродовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Узум кўчатини етиштиришнинг электротехнологиясини ишлаб чиқиш”, 05.05.07 – “Қишлоқ хўжалигида электр технологиялар ва электр ускуналар” ихтисослиги (техника фанлари бўйича).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.4.PhD/Т2514
Илмий раҳбар: Раджабов Абдурахман, техника фанлари доктори, профессор. Бердишев Абдурахим Сулаймонович, техника фанлари номзоди, доцент
Диссертация бажарилган муассаса номи: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизатсиялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизатсиялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети, DSc.03/30.12.2019.Т.10.01
Расмий оппонентлар: Музаффаров Шавкат Мансурович техника фанлари доктори, профессор; Юсупов Дилшод Рашидович техника фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат аграр университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: электрофизик таъсирлардан фойдаланиб, узум қаламчаларидан вегетатив усул билан кўчат етиштиришнинг самарадор электротехнологиясини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
узум қаламчасидан вегетатив усулда сифатли кўчат етиштиришда қаламчаларга экишдан олдин паст кучланишли ўзгарувчан токда ишлов бериб уларнинг тутувчанлигини оширадиган электротехнология ишлаб чиқилган;
узум қаламчасига экишдан олдин нам муҳитга солиб паст кучланишли ўзгарувчан электр токи ёрдамида ишлов беришни амалга оширадиган қарама-қарши электродларга эга қурилма яратилган;
узум қаламчаларига ўзгарувчан электр токи билан ишлов беришда ток кучланиши ва ишлов бериш вақти орасидаги боғлиқлик сувли муҳитда узум қаламчаларининг солиштирма электр қаршилигини ҳисобга олган ҳолда аниқланган;
ўзгарувчан электр токи билан ишлов бериб узум кўчатларида илдиз тизими ривожланишини тезлаштириш ва қаламчаларнинг тутувчанлик даражасини ошириш усули қарама-қарши электродлар орасидаги масофани инобатга олган ҳолда асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Узум кўчатлари етиштиришнинг электротехнологияси бўйича олинган натижалар асосида:
узум қаламчаларини экишдан олдин электр ишлов бериш қурилмаси Тошкент вилояти Паркент тумани “Чанги Ирода Дилшод” ва “Эркин плюс Дилшод узуми” фермер хўжаликларида жорий қилинган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2021 йил 9-декабрдаги № 02/029-5011сонли маълумотномаси). Натижада ишлов берилган қаламчаларда илдиз ҳосил бўлишини 15-20% га ошириш имкони яратилган;
узум кўчати етиштиришнинг электротехнологияси ва қурилмаси Қашқадарё вилояти Китоб тумани “Мунис Нилуфар” фермер хўжалигида вегетатив усул ёрдамида кўчат етиштиришда жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2021 йил 9-декабрдаги № 02/029-5011сонли маълумотномаси). Натижада узум қаламчаларини тутувчанлигини оширишда қўлланилган ўзгарувчан электр токи билан ишлайдиган технология, амалдаги технологияга нисбатан қаламчалар тутувчанлигини 20-22 % га ошириш имконияти яратилган.