Нормуродов Умиджон Нормурод ўғлининг
фалсафа доктори  (PhD)диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбекистонда савдо корхоналари рақобатбардошлиги ва иқтисодий самарадорлигини оширииш”, 08.00.05 – Хизмат кўрсатиш тармоқлари иқтисодиёти (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.2.PhD/Iqt101.
Илмий раҳбар: Салиев Ахмаджан, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти, PhD.03/28.02.2022.I.18.01.
Расмий оппонентлар: Эргашев Рахматилла Хидирович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Ҳасанов Шавкат Турсунқулович, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади иқтисодиётнинг инновацион ривожланиши шароитида савдо корхоналари рақобатбардошлиги ва иқтисодий самарадорлигини ошириш бўйича илмий-амалий таклиф ва тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
«чакана савдо корхонаси рақобатбардошлиги» тушунчасининг мазмуни рақобатбардошлик элементлари таркибига чакана савдо корхонаси ходимларининг шахсий-малака тавсифларини фаоллаштирувчи ва хизмат кўрсатишда ижодий ёндашувга ундовчи креативлик қобилиятини киритиш асосида такомиллаштирилган;
Самарқанд вилоятининг интеграл локализация коэффициенти (К(sam)=17) жорий даражасини товар ишлаб чиқарувчи, қайта ишловчи, сақловчи, логистик ва савдо хизматларини кўрсатувчи субъектларни интеграцияловчи савдо кластерини шакллантириш орқали оптимал даражаси (К(sam)=20) га етказиш таклифи асосланган;
савдо корхоналари рақобатбардошлигини таъминлашда савдо ходимларининг маълумот даражаси, малака даражаси ва меҳнат унумдорлиги ўртасидаги корреляцион боғлиқликнинг савдо хизматлари турлари хусусиятларидан келиб чиққан ҳолдаги “мақбул вариацияси”ни танлашга асосланган ёндашув таклиф этилган;  
ялпи ички маҳсулот, хизмат кўрсатиш ва савдо ҳажми ўсиш суръатларини асосида савдо хизматларини ривожлантиришнинг 2025 йилга қадар прогноз параметрлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Савдо корхоналари рақобатбардошлиги ва иқтисодий самарадорлигини ошириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
рақобатбардошлик элементлари таркибига чакана савдо корхонаси ходимларининг шахсий-малака тавсифларини фаоллаштирувчи ва хизмат кўрсатишда ижодий ёндашувга ундовчи креативлик қобилиятини киритиш асосида такомиллаштирилган «чакана савдо корхонаси рақобатбардошлиги» тушунчасининг мазмуни «Монополияга қарши бошқарув назарияси» номли ўқув қўлланмага киритилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 2 майдаги 394-сон буйруғи; рўйхатга олиш рақами 394-038). Мазкур тушунчанинг мазмунан такомиллаштирилиши савдо соҳасида “рақобат” ва “чакана савдо корхонаси рақобатбардошлиги” категорияларининг ижтимоий-иқтисодий моҳиятини кенгроқ тушуниш орқали савдо корхоналари фаолият рақобатбардошлигини оширишда янгича илмий-услубий ёндашувларни шакллантириш имконини берган;
Самарқанд вилоятининг интеграл локализация коэффициенти (К(sam)=17) жорий даражасини товар ишлаб чиқарувчи, қайта ишловчи, сақловчи, логистик ва савдо хизматларини кўрсатувчи субъектларни интеграцияловчи савдо кластерини шакллантириш орқали оптимал даражаси (К(sam)=20) га етказиш таклифидан Ўзбекистон Республикаси Савдо-саноат палатаси томонидан ҳудудларда савдо хизматлари кўрсатишни ривожлантириш дастурларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Савдо-саноат палатасининг 2022 йил 30 августдаги №11/05-15-8799-сон маълумотномаси). Ушбу таклифдан фойдаланиш натижасида Самарқанд вилояти ҳудудий «Савдо кластери» савдо жараёни иштирокчилари синергетик самарадорлигининг ўсишига ва товар айланмасининг 7-9 фоизга оширишга эришилган;
савдо корхоналари рақобатбардошлигини таъминлашда савдо ходимларининг маълумот даражаси, малака даражаси ва меҳнат унумдорлиги ўртасидаги корреляцион боғлиқликнинг савдо хизматлари турлари хусусиятларидан келиб чиққан ҳолдаги “мақбул вариацияси”ни танлашга асосланган ёндашувдан Ўзбекистон Республикаси Савдо-саноат палатаси томонидан ҳудудларда савдо хизматлари кўрсатишни ривожлантириш дастурларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Савдо-саноат палатасининг 2022 йил 30 августдаги №11/05-15-8799-сон маълумотномаси). Ушбу таклифдан фойдаланиш савдо корхоналари рақобатбардошлигини баҳолашда қўлланиладиган кўрсаткичлар тизимини кенгайтирган ҳолда ушбу жараённи тўлиқ баҳолаш имконини яратган;
ялпи ички маҳсулот, хизмат кўрсатиш ва савдо ҳажми ўсиш суръатлари асосида савдо хизматларини ривожлантиришнинг 2025 йилга қадар ишлаб чиқилган прогноз параметрларидан Ўзбекистон Республикаси Савдо-саноат палатаси томонидан ҳудудларда савдо хизматлари кўрсатишни ривожлантириш дастурларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Савдо-саноат палатасининг 2022 йил 30 августдаги №11/05-15-8799-сон маълумотномаси). Прогнознинг амалга оширилиши натижасида Ўзбекистонда савдо хизматлари полинамиаль модел бўйича ўрта истиқбол йилларида 1,1 ва 1,7 баробарга ошиши башорат қилинган.