Ибрагимов Адил Ахмедовичнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Маҳаллий ўсимлик маҳсулотларидан олинган трополон алкалоидлари асосида тайёрланган янги асл ўсмага қарши препаратларнинг таъсир механизмларини ўрганиш», 03.00.01 – Биокимё, 14.00.14 – Онкология (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.1.DSc/В130.
Илмий маслаҳатчилар: Кадирова Дилбар Абдуллаевна, биология фанлари доктори, профессор; Еникеева Зулфия Махмудовна, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассасалар номи: Республика ихтисослаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий тиббиёт маркази, Ўзбекистон миллий университети ҳузуридаги Биофизика ва биокимё институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон миллий университети Биофизика ва биокимё институти ҳузуридаги DSc.03/30.12.2019.В.01.13 рақамли илмий кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Эргашева Мукаррам Журааевна, билогия фанлари доктори, профессор; Гафур-Ахунов Мирза Алиярович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Мухаммедов Рустам Султанович, билогия фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Иммунология ва инсон геномикаси институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ўсмаларга қарши янги дори воситаларини ДНК ва РНК каби ўсмаларнинг ҳужайрали нишонларига (алкилловчи таъсир), топоизомераза II га, МDR2 ва p53 генларининг экспресиясига таъсирини ҳамда уларнинг иммунитет ва колония ҳосил қилувчи бирликларни даражасига таъсирини баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
саратон хужайраларига қарши K-20, K-21, K-23, K-26, K-26v, K-50, K-60 вa K61 янги препаратларнинг антимиотик таъсир механизми билан боғлиқ бўлган ва саратон ҳужайрасини зарарловчи янги препаратларни нормал ичак ҳужайралари таъсири аниқланган;
K-20, K-21, K-23, K-26, K-26в, K-50, K-60 вa K61 препаратларни нормал ичак ҳужайраларига нисбатан фаоллиги криптларига антимитотик фаоллик пастроқ, Сара ўсимтаси ҳужайраларида эса колхициндан юқори, яъни препаратлар оддий ичак ҳужайраларининг митоз фаоллигини камроқ пасайтириши исботланган;
хамиртуруш моделларига, экспериментал ўсмаларга ва одамнинг буйрак ўсмаси ҳужайраларига янги дориларнинг юқори алкилловчи таъсири исботланган;
биринчи марта хамиртуруш ва ўсма ҳужайраларидан ДНК ва РНК препаратларини ажратишнинг янги аммоний-ацетат усули асосланган;
апоптоз жараёнини узайтирилишида ДНК репарациясини пасайтириб берувчи топоизомераза II ингибирланишида этопозид ингибитори билан солиштирганда шу хусусиятни намоён этувчи препаратлар таъсири исботланган;
дори препаратларига чидамли бўлган S.сerevisiae замбуруғ ҳужайраларида полиферация даражаси бўйича МDR2 гени экспрессиясини туширувчи ва p53 генининг экспрессиясини фаоллаштирувчи янги препаратлар таъсири ПЗР усули орқали исботланган;
K-20, K-21, K-23, K-26, K-26v, K-50, K-60 вa K61 янги препаратларнинг колония ҳосил қилувчи бирлик  даражаси, ўзак ҳужайралар стимулланиш даражасини 16-34 бирликка ортишига ва ўз навбатида иммунитет ҳамда гемопоэзга таъсир қилиши асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Маҳаллий ўсимлик хом ашёсидан трополон алкалоидлари асосида олинган ўсмага қарши янги препаратларнинг таъсир механизмларини ўрганиш бўйича илмий натижалар асосида:
«Salmonella typhimurium плазмидларини ишлаб чиқариш усули» учун Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг ихтирога патенти олинган (№IAP 05610 2018 й.). Натижада янги усул орқали модел ачитқи ҳужайраларидан, ҳайвон ва инсон ўсмаларидан нуклеин кислоталарни юқори аниқликда осон ажратиш имконияти яратилган. Бу усул билан олинган ДНК/РНК, ачитқи хужайралари ва ўсмаларга цитостатик жавоб натижаларини юқори аниқлигини кўрсатиш имконин берган;
саркома 180 ўсимтаси хужайраларида MDR2 генларининг экспрессияси текшириш бўйича MDR2 генларининг экспрессияси натижаларидан «Association of blood groups with the clinical presentation, Egypt Center For Research and Regenerative Medicine» лойихасида фойдаланилган (Миср тадқиқот ва регенератив тиббиёт маркази, 2021 йил 12 ноябрдаги маълумотномаси). Натижада MDR2 гени ўсимта терапиясини ташхислаш ва мониторинг қилиш учун ноёб маркер эканлиги ҳамда ўсмаларга қарши препаратларининг самарадорлигини ошириш имконини берган;
ДНК ва РНК тоза ҳолда «Аммоний ацетат усули» бўйича олинган натижалардан натижалардан «The project of medical center at training & research institute - Jeramba Ilmu Sukses» лойиҳасида биологик материалдан нуклеин кислоталарни ажратиб олишда фойдаланилган (Индонезия ўқув ва илмий-тадқиқот институти тиббиёт маркази, 2021 йил 4 декабрдаги маълумотномаси). Натижада «Аммоний ацетат усули» усули орқали ажратиб олинган препаратларининг ДНК ва РНК тозалиги ва истиқболда тажриба натижаларидан экспериментал онкология сохасида молекуляр тадқиқотларда фойдаланиш имконини берган.