Sayt test rejimida ishlamoqda

Бахромова Барно Хасановнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Фарғона водийси ўргимчаклари (Arachnida; Araneae) фаунаси ва экологияси», 03.00.06 – Зоология (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.4.PhD/B509.
Илмий раҳбар: Шакарбоев Эркинжон Бердиыулович, биология фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, PhD.03/30.06.2021.B.05.06.
Расмий оппонентлар: Абдуллаев Икромжон Искандарович, биология фанлари доктори, профессор; Ғаниев Комолидин Халилович, биология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Фарғона водийси фаунасида ўргимчаклар тур таркибини тузиш, зоогеографиясини аниқлаш, мавсумий динамикасини ва доминант турлар биоэкологиясини асослаш ҳамда улардан фойдаланишнинг истиқболли режаларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Фарғона водийсида учровчи ўргимчакларнинг тур таркиби аниқланиб, 20 оилага мансуб 44 турдан иборат эканлиги аниқланган;
Фарғона водийсида қайд этилган турлар ичида Argiope bruennichi, Philaeus chrysops, Steatoda paykulliana, Steatoda triangulosa, Ozyptila atomaria, Thomisus onustus турлари доминат турлар эканлиги исботланган;
Доминант турларнинг мавсумий динамикаси аниқланган ва индивидларнинг учраш даражаси мавсумга боғлиқ эканлиги исботланган.
Фарғона водийси арахнофаунасининг мавсумий динамик ўзгариши оилалар даражасида аниқланган;
Фарғона водийси арахнофаунаси зоогеографик муносабатига кўра 3 ареал бўйлаб таҳлил этилиб, ўргимчаклар бир биридан тоғ, адир ва чўл экосистемалари бўйича яшаш тарзи фарқлилиги аниқланган;
Ярусларда тарқалишига кўра ўргимчакларни бир неча биотопларда учрашига қараб ажратиб чиқилган;
Ўзбекистонда Arctosa pardosina, Марказий Осиёда Aelurillus dubatolovi ва Phyxioschema roxana, Осиёда Vagiphantes vaginatus турлари Фарғона водийсида учраб уларнинг эндемик тур эканлиги аниқланган;
Фарғона водийсида учрайдиган 5 турга оид ( Plexippus strandi, Steatoda paykulliana, Steatoda triangulosa, Tetragnatha extensa, Thomisus onustus) ўргимчаклар митохондриал ДНК нинг цитохром с оксидаза I (COI) гени нуклеотидлар кетма-кетлиги асосида молекуляр даражада идентификация қилинган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Фарғона водийсиўргимчаклари фаунаси ва экологияси бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Salticidae, Tetragnathidae, Theridiidae ва Thomisidae оилаларининг мос равишда Plexippus strandi (n=1), Tetragnatha extensa (n=1), Steatoda paykulliana (n=2), S. triangulosa (n=1) ва Thomisus onustus (n=1) турларининг COI нуклеотидлар кетма-кетлиги бўйича маълумотлари Биотехнологик ахборотлар миллий маркази ГенБанки базасига киритилган (Биотехнологик ахборотлар миллий марказининг 2021 йил 19 августдаги маълумотномаси, blast.ncbi.hlm.hih.gov). Натижада, Plexippus strandi – MZ832175, Tetragnatha extensa – MZ832179, Steatoda paykulliana – MZ832176; MZ832177, S. triangulosa – MZ832178 ва Thomisus onustus – MZ832180 инвентар рақамлари олинган ва улар халқаро миқёсда ўргимчаклар филогениясини молекуляр-генетик идентификациялаш имконини берган;
Фарғона водийси худудида учровчи ўргимчакларнинг 5 турдан иборат намуналари республикада етакчи бўлган “Зоология коллекцияси” ноёб объектига киритилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2022 йил 11 апрелдаги 4/12255-806–сон маълумотномаси). Натижада, намуналар арахнология фондини бойитган ва ўргимчаклар турлари хилма-хиллигини аниқлаш ҳамда систематик таҳлил қилиш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish