Скворцова Лариса Александровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Йил даврига боғлиқ ҳолда футболчиларни морфофункционал фенотипи ва D витаминнинг ўзаро алоқадорлиги»,14.00.38 – Спорт тиббиёти (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.2.PhD/Tib1027.
Илмий раҳбар: Хегай Любовь Николаевна тиббиёт фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Республика спорт тиббиёти илмий-амалий маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Республика спорт тиббиёти илмий-амалий маркази, PhD.10/30.12.2019.Tib.69.01.
Расмий оппонентлар: Камилова Роза Талановна тиббиёт фанлари доктори, профессор; Собирова Гузаль Наимовна тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети.
Диссертациянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади йилнинг турли фаслларида футболчилар морфофункционал фенотипи ва улардаги Д витаминининг ўзаро боғлиқлигини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
футболчилар организмида 25(ОН)D миқдорининг бахор ва куз фаслларида ортиши, ёз ва қиш фаслларида эса камайиши натижасида тебранишлар кўрсаткичлари аниқланган;
бахор ва куз фаслларда витамин Д ва тестестерон миқдорининг ошиши сабабли футболчиларда морфофункционал фенотипининг улар организмидаги ўзаро боғлиқлиги исботланган;
25(ОН)D танқислиги ва футболчиларнинг жисмоний тайёрлиги, улардаги тестостерон миқдори ва морфофенотип кўрсаткичларига боғлиқлиги исботланган;
футболчиларда кузатиладиган витамин Д танқислиги ва етишмовчилиги профилактикасига асосланган оптимал коррекция қилиш алгоритми такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Йил даврига боғлиқ ҳолда футболчиларни морфофункционал фенотипи ва Д витаминнинг ўзаро алоқадорлиги бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Д витамини танқислиги ва етишмовчилигини коррекция қилиш ҳамда футболчиларда иқлимий хусусиятларга кўра ушбу витамин танқислигига таъсир этувчи омилларни ҳисобга олган ҳолда Д гиповитаминознинг фасллар бўйича тажовузкор асоратларининг юзага келишини олдини олиш бўйича олинган илмий натижалар асосида тиббиёт ходимлари учун ишлаб чиқилган “Ёш футболчиларда D витамини концентрациясининг мавсумий тебранишларини коррекцияси усули” услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2021 йил 26 июлдаги 8н-3/254-сон маълумотномаси). Натижада спортчиларда Д гиповитаминозни самарали мувофиқлаштириш ҳисобига уларнинг жисмоний чидамлилигини сезиларли даражада оширишга имкон берган;
футболчиларни жисмоний чидамлигини оширишда Д гиповитаминозни йил фаслларига боғлиқ ҳолда самарали коррекциялаш асосида олинган илмий натижалар спорт амалиётига, жумладан, “Бунёдкор” футбол клуби (“Бунёдкор” футбол клуби маъмуриятининг 2021 йил 25 майдаги илмий тадқиқот натижаларини амалиётга тадбиқ қилиш тўғрисидаги баённомаси) ва Республика олий спорт маҳорати мактаби (футбол спорт тури бўйича Республика олий спорт маҳорати мактабининг 2021 йил 5 февралдаги илмий тадқиқот натижаларини амалиётга тадбиқ қилиш тўғрисидаги баённомаси) амалиётига жорий қилинган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2021 йил 20 декабрдаги №08-09/20114-сон маълумотномаси). Натижада спорт шифокорлари, спорт нутрициологлари ва диетологлари ҳамда мураббийлари учун спортчилардаги ортиқча жисмоний зўриқиш вақтида 25(ОН)D етишмаслиги билан боғлиқ спортчилар соғлиғидаги оғишлар частотасини камайтириш имконини берган.