Sayt test rejimida ishlamoqda

Атамухамедов Акбар Хамидовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси хақида эълон


I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи):
“Ўйин оммавий байрамнинг ижодий усули сифатида”, 17.00.01 – Театр санъати (санъатшунослик фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.2.PhD/San73.
Диссертация бажарилган муассаса (муассасалар) номи: Ўзбекистон давлат санъат ва маданият институти.
Илмий раҳбар: Сайфуллаев Бахтиёр Сайфуллаевич, педагогика фанлари номзоди, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи: Ўзбекистон давлат санъат ва маданият институти, PhD.08/28.08.2020.San.121.01.
Расмий оппонентлар: Шодиев Болтабой Авазович, санъатшунослик фанлари доктори; Ризаев Аманулла Зуфарович, санъатшунослик фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон давлат хореография академияси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади оммавий томошани ташкил қилиш методи сифатида ўйиндан фойдаланиш қонуниятлари ва уни ривожлантириш истиқболларини очиб беришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўтмишда ривожланган анъанавий ўзбек халқ томоша санъатининг ўзагини ташкил қилган қизиқчи-масхарабозлар, қўғирчоқбозлар санъати, бахшичилик, аския, «Бешқарсақ», «Чўпон ўйин», «Хуш-хуш», «Лакка-лак» ва бошқа турли халқ рақс ва ўйинлари элементларидан ҳозирда ҳам оммавий байрамларни саҳналаштиришда асосий ўйин элементлари сифатида қўлланилаётгани аниқланган;
оммавий байрам томошаларининг таркибида мавжуд бўлган “ўйин”нинг шахс тарбиясидаги соғломлаштирувчи, ривожлантирувчи, тарбияловчи компонетлар билан узвийлиги каби педагогик ҳамда шахснинг индивидуал-социол феномени билан боғлиқ эстетик-тарбиявий хусусиятлари аниқланган;
оммавий байрамларни саҳналаштириш жараёнида ўйин ижодий усул сифатида томошаларнинг бадиий-ифодавий таъсирчанлигини ошириши  сабабли кишилар онгида ватанпарварлик, бағрикенглик, миллий ва умумбашарий фазилатларнинг кучайишига хизмат қилиши далилланган;
оммавий байрам томошаларида ўйин интеллектуал - ижодий ақлий фаолият маҳсули бўлганлиги сабабли инсонлар ўртасида ўзаро мулоқот ва ижтимоий муносабатларнинг шаклланишига ижобий таъсир кўрсатиши исботланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Оммавий томошани ташкил қилиш методи сифатида ўйиндан фойдаланиш жараёнлари ва уни ривожлантириш истиқболларига оид ишлаб чиқилган илмий натижалар ва таклифлар асосида:
ўтмишда ривожланган анъанавий ўзбек халқ томоша санъатининг ўзагини ташкил қилган қизиқчи-масхарабозлар, қўғирчоқбозлар санъати, бахшичилик, аския, «Бешқарсақ», «Чўпон ўйин», «Хуш-хуш», «Лакка-лак» ва бошқа турли халқ рақс ва ўйинлари элементларидан ҳозирда ҳам оммавий байрамларни саҳналаштиришда асосий ўйин элементлари сифатида қўлланилаётгани борасидаги хулосалардан 2019 йил 21 мартда «Humo Arena» да ўтказилган республика миқёсидаги “Наврўз” умумхалқ байрами тадбирига тайёргарлик жараёнида, шунингдек, Ўзбекистоннинг турли майдонларида ўтказилган “Ватан ҳимоячилари куни”, “Халқаро хотин-қизлар куни” ва Конституция кунига бағишланган оммавий тадбирларни саҳналаштиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлигининг 2021 йил 19 мартдаги 01-12-01-1508-сон маълумотномаси). Натижалар миллий қадриятлар кесимидаги образлар, Ватанпарварлик руҳидаги саҳналарда мужассам бўлган, мазкур театрлаштирилган томошаларнинг режиссураси, саҳна ҳаракатлари, актёрлар ижроси, воқеалар динамикаси – барчаси яхлит ҳолда маънавий-маърифий қадриятларимизни улуғлаш, тинчлик-фаровонлигимизнинг қадрига етиш ғояларини тарғиб этишга хизмат қилган;
оммавий байрамларни саҳналаштириш жараёнида ўйин ижодий усул сифатида томошаларнинг бадиий-ифодавий таъсирчанлигини ошириши сабабли кишилар онгида ватанпарварлик, бағрикенглик, миллий ва умумбашарий фазилатларнинг кучайишига хизмат қилишига оид илмий асосланган хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Давлат хавфсизлик хизмати Чегара қўшинлари иштирокида ўтказилган тадбирлар, оммавий байрамлар ва концертларда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Давлат хавфсизлик хизмати Чегара қўшинларининг 2021 йил 22 апрелдаги 30/10-6087-сон маълумотномаси). Натижалар Чегара қўшинлари ихтисослашган ҳарбий хизматчиларида катта қизиқиш уйғотиб, уларни дунё ҳамжамияти ривожланишининг замонавий талаблари ҳамда унда Ўзбекистоннинг ўрни, чин инсоний қадриятлар ҳақида фикрлашга ундаган;
оммавий байрам томошаларида ўйин интеллектуал – ижодий ақлий фаолият маҳсули бўлганлиги сабабли инсонлар ўртасида ўзаро мулоқот ва ижтимоий муносабларнинг шаклланишига ижобий таъсир кўрсатиши борасидаги хулосалардан “Ўзбекистон Республикаси маданият ва санъат ходимлари кунини белгилаш тўғрисида”ги ЎРҚ-694-сон қонун лойиҳасини тайёрлашди фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Сенатининг 2021 йил 24 ноябрдаги 8-сон маълумотномаси). Натижада аҳоли, хусусан, ёшларнинг маданий савиясини ошириш, уларни миллий ва умумбашарий маданиятнинг энг яхши намуналаридан баҳраманд этиш, шу асосда маънавий етук, баркамол шахсларни тарбиялашга хизмат қилувчи маданий муҳит яратиш учун методологик асос бўлиб хизмат қилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish