Атқамова Суманбар Асқаровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Фразеологизм медиаматнда ифодалаш ва баҳолашнинг услубий воситаси сифатида (турли тизимли тиллар газета матнлари асосида)», 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (инглиз тили) (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.3.PhD/Fil1977.
Илмий раҳбар: Тешабаева Дилфуза Мўминовна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллар университети,  DSc.03/30.12.2019.Fil/Ped.27.01.
Расмий оппонентлар: Рахимов Ғанишер Худойқулович, филология фанлари доктори (DSc), профессор; Маматов Абди Эшонқулович, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади инглиз, ўзбек ва рус  медиаматнларининг экспрессивлик ва баҳолаш хусусиятларини фразеологизмлар орқали қиёсий-чоғиштирма аспектда ўхшаш ва фарқли жиҳатларини  очиб беришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
инглиз, ўзбек ва рус газета медиаматнматнларида фразеологизмларнинг муқобиллик ва муқобилсизлик даражасини аниқлаш орқали уларнинг ижобий ва салбий баҳолашга оид хусусиятларининг семантик майдонларда намоён бўлиши ахборот оқими ва журналистнинг индивидуал касбий компетенцияси билан боғлиқлилиги далилланган;
инглиз, ўзбек ва рус газета медиаматнларида образлиликка эга фразеологизмларнинг троплардан ҳосил бўлиш икониятларини очиш орқали метафора, метонимия, гипербола, литота, ирония каби тропларнинг оламнинг лисоний тасвирини шакллантирувчи лингвомаданий хусусиятлари очиб берилган;
эквивалентсиз (муқобилсиз) фразеологизмларнинг бир вақтнинг ўзида бир неча тилларга хос бўлган мазмун тизимида семантик мувофиқликларга эга эмаслиги турли тизимли тиллардаги газета матнларида қўлланиладиган фразеологизмларнинг ўзлашиш манбаларини аниқлаш орқали (инглиз тилида – Инжил, антик мифология, лотин, француз, немис, испан тиллари; ўзбек тилида – Қуръон, тожик тили, рус тили, инглиз тили; рус тилида - Инжил, эски славян тили, антик мифология, инглиз тили, француз тили, немис тили) исботланган;
инглиз, ўзбек ва рус тили газета медиаматнларининг миллий-маданий хусусиятлари экспрессив ва баҳолаш фразеологизмларининг мамнуният, муҳаббат, қувонч, омад, умид, ҳайрат ва дўстлик каби ижобий, ғазаб, аччиғланиш, ўкинч, безовталик, исъён, умидсизлик, ҳақорат, қайғу, қўрқув, нафрат ва омадсизлик каби салбий концептуал майдонларни аниқлаш орқали  исботланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз, ўзбек ва рус  медиаматнларининг экспрессивлик ва баҳолаш хусусиятларини фразеологизмлар орқали чоғиштирма тадқиқ этиш асосида:
инглиз, ўзбек ва рус газета медиаматнларида образлиликка эга фразеологизмларнинг троплардан ҳосил бўлиш икониятларини очиш орқали метафора, метонимия, гипербола, литота, ирония каби тропларнинг оламнинг лисоний тасвирини шакллантирувчи лингвомаданий хусусиятларига оид натижаларидан Ўзбекистон Ёзувчилар Уюшмасининг ОАВнинг лисоний хусусиятларини фразеологизмлар орқали ифодалаш ва улар ёрдамида турли тизимли тиллар медиаматнларини уларнинг миллий-маданий хусусиятларини сақлаган ҳолда таржима қилишда фойдаланилган (Ўзбекистон Ёзувчилар Уюшмасининг 2021 йил 07 июндаги 01-03/760-сон маълумотномаси). Натижада татбиқ этилган материаллар турли тизимли тиллардаги газета медиаматнларида фразеологизмларнинг миллий-маданий хусусиятларини очиб беришга хизмат қилган;
эквивалентсиз (муқобилсиз) фразеологизмларнинг бир вақтнинг ўзида бир неча тилларга хос бўлган мазмун тизимида семантик мувофиқликларга эга эмаслиги турли тизимли тиллардаги газета матнларида қўлланиладиган фразеологизмларнинг ўзлашиш манбаларига оид хулосалардан 2014-2015 йилларда амалга оширилган И-204-4-5-рақамли «Инглиз тили мутахассислик предметлардан ахборот-коммуникацион технологиялари асосида виртуал ресурслар яратиш ва ўқув жараёнига жорий этиш» номли инновацион тадқиқотлар лойиҳасида коммуникатив қобилиятни ошириш ва таълим тизими жараёнини мустаҳкамлашга қаратилган услубий тавсияларни ишлаб чиқувчи янги ёндашув сифатида фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2021 йил 21 июндаги 1332/30.02.01-сон маълумотномаси). Натижада тадқиқот материаллари ушбу лойиҳанинг виртуал онлайн луғатларини бойитишга хизмат қилган;
инглиз, ўзбек ва рус тили газета медиаматнларининг миллий-маданий хусусиятларини фразеологизмлар муқобиллиги, муқобилсизлиги ва аналоглар ёрдамида таржима қилишда ҳосил бўлган семантик, прагматик, лингвомаданий жиҳатларига оид хулосалардан ОТ-А1-53-рақамли Давлат илмий-техник дастурлари доирасида «Таржима назарияси ва амалиёти факультети учун «Translation in Use» дарслигини яратиш ва нашр қилиш» мавзусидаги амалий лойиҳа доирасида яратилган «Written Translation» ва «Consecutive Translation» дарсликларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетининг 2021 йил 09 июлдаги 04/1540-сон маълумотномаси). Натижада тадбиқ этилган тадқиқот материаллари турли тизимли тиллар газета медиаматнларида қўлланиладиган муқобилликка эга фразеологизмларнинг лингвомаданий хусусиятларини очиб беришга хизмат қилган.