Sayt test rejimida ishlamoqda

Акрамов Шерзод Халмирзаевичнинг  
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Истиқлол даври ўзбек қиссаларида миллий озодлик курашчилари образи талқини”, 10.00.02–Ўзбек адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.1.PhD/Fil1564.
Илмий раҳбар: Жабборов Нурбой Абдулҳакимович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қарши давлат университети, DSc.03/30.12.2021.Fil.70.01.
Расмий оппонентлар: Ғаниев Илҳом Музафарович, филология фанлари доктори, доцент; Жўрақулов Узоқ Ҳайдарович, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади истиқлол даври ўзбек қиссаларида миллий озодлик курашчилари образининг поэтик такомили муаммосини илмий-назарий асосда очиб беришдан иборат.    
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
миллий озодлик курашчилари образи бадиий тасвирининг генезиси қадимги тошбитиклардаги Тўнюқуқ, Култегин, Билга қоон ва Алишер Навоий “Хамса”сидаги Искандар образларига боғланиши, миллий уйғониш даври намояндалари асарларидаги Соҳибқирон Амир Темур ҳамда мустақиллик даври қиссаларидаги истиқлолчилик ҳаракати раҳнамолари Мадаминбек ва Шермуҳаммадбек образлари тасвирида такомилга эришгани асосланган;  
истиқлол даври ўзбек қиссаларида миллий озодлик курашчилари образи тадрижи асарнинг миллий истиқлол мафкурасига мувофиқлиги ва унда миллат  руҳиятининг акс этиши, бадиий образ тасвирида миллий ахлоқ мезонларига (ватанпарварлик, инсонпарварлик, тараққийпарварлик, адолатпарварлик) таянилганлик даражаси, миллат адабий-эстетик тафаккури ривожидаги ўрнини белгилаш сингари тамойиллар асосида баҳоланган;
замонавий қиссаларда миллий озодлик курашчилари образини яратишда нутқни индивидуаллаштириш, бадиий тафсил, пейзаж, сажъ, ўхшатиш, диалог ва монолог сингари бадиий тасвир воситаларининг ўрни асосланган ҳамда индивидуал бадиий услуб образ тасвирининг асоси эканини исботланган;
муаллиф ижодий ниятини ифодалашда персонажлар портрети ва характери тасвирининг ўрни ҳамда бадиий концептуал функцияси илмий-назарий далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Истиқлол даври ўзбек қиссаларида миллий озодлик курашчилари образи бадиий талқини бўйича олиб борилган тадқиқот асосида олинган натижалар қуйидаги ишларда жорийланган:
миллий озодлик курашчилари образи генезиси қадимги тошбитиклардаги Тўнюқуқ, Култегин, Билга ҳоқон ва Алишер Навоий “Хамса”сидаги Искандар образларига боғланиши, жадид адабиётида Амир Темур ҳамда мустақиллик даври қиссаларида Мадаминбек ва Шермуҳаммадбек образлари тасвирида такомилга эришганига оид қарашлардан ҳамда миллий озодлик курашчилари образи тадрижи, миллий истиқлол мафкурасига мувофиқлиги ва унда миллат руҳиятининг акс этиши; бадиий образ тасвирида миллий ахлоқ мезонларига (ватанпарварлик, инсонпарварлик, тараққийпарварлик, адолатпарварлик) таянилганлик даражаси, миллат адабий-эстетик тафаккури ривожидаги ўрнини белгилаш сингари ишда аниқланган тамойилларга доир таҳлилий фикр ва хулосалардан OT-Ф1-030 рақамли “Ўзбек адабиёти тарихи” кўп жилдлик монографияни (7-жилд) чоп этиш” (2017-2020) мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2022 йил 30 майдаги 04/1-1042-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа муаллиф ижодий ниятини ифодалашда персонажлар портрети ва характери тасвирининг ўрни ҳамда бадиий концептуал функциясига доир назарий қарашлар  билан бойитилган.
мустақиллик даври қиссаларида кўзга ташланадиган миллий озодлик курашчилари образи концепцияси, ижтимоий-фалсафий, бадиий-психологик, назарий-поэтик тамойилларнинг белгиланиши қайта баҳолаш принципларини аниқлаб олишда Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтида бажарилган Ф1-ФА-0-43429, ФА-Ф1, ГОО2 “Қорақалпоқ фольклори ва адабиёти жанрларининг назарий масалаларини тадқиқ этиш” (2012-2016 йй.) ҳамда  ФА-Ф1-ОО5 “Қорақалпоқ фольклоршунослиги ва адабиётшунослигини тадқиқ этиш” (2017-2020 й.й.) мавзусидаги фундаментал илмий лойиҳани бажаришда (асосан, эълон қилинган мақола ва тезислардан) фойдаланилган (ЎзР ФА Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ  гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтининг 2022 йил 24 майдаги 17.01/101-сон маълумотномаси). Натижада индивидуал бадиий услуб образ тасвирининг асоси эканини назарий баҳолаш масаласини ёритиб бериш қандай намоён бўлгани ҳақидаги  мулоҳазаларни бойитиш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish