Sayt test rejimida ishlamoqda

Қаршиева Зулфия Шукуровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Бўлажак ўқитувчиларда рефлексив позицияни ривожлантириш”, 13.00.01–Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.4.PhD/Ped1168.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат чет тиллар институти.
Илмий раҳбар: Махмудова Муяссар Маҳмудовна, педагогика фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети, PhD.03/30.01.2020.Ped.02.06.
Расмий оппонентлар: Олимов Ширинбой Шарофович, педагогика фанлари доктори, профессор; Ходжаев Бегзод Худойбердиевич, педагогика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади бўлажак ўқитувчиларда рефлексив позицияни ривожлантиришнинг педагогик шарт-шароитларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бўлажак ўқитувчиларда рефлексив позицияни ривожлантириш тузилмаси мотивацион-қадриятли, билиш ва фаолиятга доир таркибий асосларнинг йўналтирувчи, ахборот, амалий функциялар ҳамда мазкур жараённи баҳолашнинг ривожланмаган, қисман ривожланган ва ривожланган тарздаги даражалари касбий йўналтирилган ўқув фаолиятини назорат қилиш ва баҳолашни таъминлашга доир продуктив фаолият билан қайта алоқага киришуви интенсивлигини ҳисобга олиш орқали аниқлаштирилган;
бўлажак ўқитувчиларда рефлексив позицияни ривожлантиришнинг педагогик-психологик хусусиятлари касбий фаолиятга йўналтирилган ўқув фаолиятининг ички мотив, ижобий эмоционал оҳанг билан тавсифланадиган билишга бўлган эҳтиёж, шунингдек ташқи мотивлар (бурч, ўз-ўзини тасдиқлаш, нуфузлилик ва бошқалар), ўқув жараёнини мустақил равишда ташкил қилиш, ўқувчилар билан шахслараро алоқаларни ўрнатиш билан боғлиқ  шахсий, коммуникатив, интеллектуал ва педагогик рефлексиянинг намоён бўлиш даражаси барқарорлигини таъминлаш асосида аниқлаштирилган;
тизимли ёндашув асосида бўлажак ўқитувчиларда рефлексив позицияни ривожлантириш моделини лойиҳалаш жараёни моделлаштирилаётган тизим доирасини аниқлаш, моделни лойиҳалаштириш мақсадини белгилаш, жараённинг мақсад ва вазифалари билан уйғунлигини таъминлаш, жараён субъектларини белгилаш, фаолиятни ташкил этиш ва амалга ошириш тамойилларини асослаш каби ҳаракатлар кетма-кетлигига устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган;
бўлажак ўқитувчиларда рефлексив позицияни ривожлантиришнинг ташкилий-педагогик шарт-шароитлари машғулотларни муаммоли-вариатив тарзда ташкил этиш орқали бўлажак ўқитувчисининг рефлексив ҳаётий тажрибасини таркиб топтириш, бўлажак ўқитувчини рефлексив топшириқларни ҳал қилиш жараёнида педагогик фаолиятга жалб қилиш, рефлексив алгоритмни ишлаб чиқишда интерфаол методлардан фойдаланишга йўналтирилган витаген таълимнинг дидактоген имкониятларини кенгайтириш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бўлажак ўқитувчиларда рефлексив позицияни ривожлантириш бўйича олинган натижалари асосида:
бўлажак ўқитувчиларда рефлексив позицияни ривожлантириш тузилмасини мотивацион-қадриятли, билиш ва фаолиятга доир таркибий асосларнинг йўналтирувчи, ахборот, амалий функциялар ҳамда мазкур жараённи баҳолашнинг ривожланмаган, қисман ривожланган ва ривожланган тарздаги даражалари касбий йўналтирилган ўқув фаолиятини назорат қилиш ва баҳолашни таъминлашга доир продуктив фаолият билан қайта алоқага киришуви интенсивлигини ҳисобга олиш орқали аниқлаштиришга доир таклиф ва тавсиялардан ПЗ-20170930223 рақамли “Демократик ва ҳуқуқий жамиятни ривожлантиришда ёшлар ижтимоий фаоллигини ошириш механизмларини такомиллаштириш” номли грант доирасида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 2022 йил 19 февралдаги 02-07-451/04-сон далолатномаси). Натижада, бўлажак ўқитувчиларни ўқувчиларда рефлексив позицияни ривожлантириш тузилмаси ва компонентларини аниқлаш имконини берган;
бўлажак ўқитувчиларда рефлексив позицияни ривожлантиришнинг педагогик-психологик хусусиятларини аниқлаштириш, тизимли ёндашув асосида бўлажак ўқитувчиларда рефлексив позицияни ривожлантириш моделини лойиҳалаш жараёнини моделлаштирилаётган тизим доирасини аниқлаш, моделни лойиҳалаштириш мақсадини белгилаш, жараённинг мақсад ва вазифалари билан уйғунлигини таъминлаш, жараён субъектларини белгилаш, фаолиятни ташкил этиш ва амалга ошириш тамойилларини асослаш каби ҳаракатлар кетма-кетлигидан иборат алгоритмга устуворлик бериш асосида такомиллаштиришга доир амалий таклиф ва тавсиялардан ПЗ-2017927124 рақамли “Таълим муассасаларида ҳамкорлик педагогикаси асосида педагогик фаолиятни ривожлантириш” номли амалий лойиҳа доирасида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 2022 йил 19 февралдаги 02-07-451/04-сон далолатномаси). Натижада, бўлажак ўқитувчиларни рефлексив по зицияни ривожлантиришнинг педагогик-психологик хусусиятларини аниқлашга эришилган;
бўлажак ўқитувчиларда рефлексив позицияни ривожлантиришнинг ташкилий-педагогик шарт-шароитларини машғулотларни муаммоли-вариатив тарзда ташкил этиш орқали бўлажак ўқитувчисининг рефлексив ҳаётий тажрибасини таркиб топтириш, бўлажак ўқитувчини рефлексив топшириқларни ҳал қилиш жараёнида педагогик фаолиятга жалб қилиш, рефлексив алгоритмни ишлаб чиқишда интерфаол методлардан фойдаланишга йўналтирилган витаген таълимнинг дидактоген имкониятларини кенгайтириш асосида такомиллаштиришга доир амалий таклиф ва тавсиялардан “Узлуксиз маънавий тарбия Концепцияси”ни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Республика таълим марказининг 2021  йил 22 октябрдаги 01/11-02/02-1504-сон маълумотномаси). Натижада, бўлажак ўқитувчиларда рефлексив позицияни таянч маънавий компетенциялар билан уйғунликда ривожлантиришга хизмат қилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish