Каримова Мадина Сайдулла қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Паремиологик бирликларнинг лингвокультурологик аспекти”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.1.PhD/Fil1062.
Илмий раҳбар: Шахабитдинова Шохида Ҳошимовна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Fil.60.02.
Расмий оппонентлар: Раупова Лайло Рахимовна, филология фанлари доктори, профессор; Турсунова Нодирабегим Файзулло қизи, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек ва инглиз тиларидаги паремияларнинг дунёни акс эттиришдаги ўрнини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
паремиялар ўзбек ва инглизларнинг лисоний дунёқарашларида фольклор ғояларини, табиат ва жамиятнинг шаклланиши, тартиби ва яшашига доир қоидалар бўлган маданият меъёрларини лисоний кодлар орқали акс эттириши, лингвомаданий компетенцияга эга бўлиши ушбу кодларни тўғри интерпретация қилиши имконини бериши далилланган;
паремиянинг инглиз ва ўзбек тилларида мақол, матал, афоризм, фразема, сарлавҳа, шиор, символ, максим,  дастур баёни, рамзий ибора, индексли ибора, қанотли сўзлар, чақириқлар, ижтимоий-илмий формулалар ва табиий фанлар қайдлари каби турларининг оламнинг лисоний манзарасини шакллантириш ва баён қилишдаги лингвокультурологик жиҳатлари очиб берилган;
ўзбек ва инглиз тиллари ташувчиларининг паремиологик олам манзарасида горизонтал ва вертикал кесимлар деярли бир хиллиги, замонавий манзарада уй тузуми, оила қадрияти, меҳнат шакллари ҳамда гендерга муносабат каби менталитал фарқлар юзага кела бошлагани  далилланган;
афоризмларнинг жамият тафаккурини теранлаштиришдаги аҳамияти, афоризмларнинг турдош лисоний воситалардан услубий жиҳатдан бадиийлик ва мумтозлик, ментал жиҳатдан ижтимоий хосланганлик, лексик жиҳатдан чегараланган вербал ифодаларнинг мавжудлиги каби  фарқлари аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Паремиологик бирликларнинг лингвокултурологик аспекти тадқиқи бўйича олинган илмий натижалар асосида:
паремиялар ўзбек ва инглизларнинг лисоний дунёқарашларида фольклор ғояларини, табиат ва жамиятнинг шаклланиши, тартиби ва яшашига доир қоидалар бўлган маданият меъёрларини лисоний кодлар орқали акс эттириши, лингвомаданий компетенцияга эга бўлиш ушбу кодларни тўғри интерпретация қилиши имконини бериши хусусидаги хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институти томонидан 2014-2016 йилларда олиб борилган “ФА-Ф1-Г003 Ҳозирги қорақалпоқ тилида фунционал сўз ясалиши” мавзусидаги фундаментал лойиҳада белгиланган вазифаларни бажаришда фойданилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2021 йил 17 сентябрдаги 10-01/225-сон маълумотномаси). Натижада қорақалпоқ мақол ва маталларининг тил ва маданиятнинг ўзига ҳос жиҳатларини лингвистик тадқиқи назарий жиҳатдан бойитилган;
паремиянинг инглиз ва ўзбек тилларида мақол, матал, афоризм, фразема, сарлавҳа, шиор, символ, максим,  дастур баёни, рамзий ибора, индексли ибора, қанотли сўзлар, чақириқлар, ижтимоий-илмий формулалар ва табиий фанлар қайдлари каби турларининг оламнинг лисоний манзарасини шакллантириш ва баён қилишдаги лингвокультурологик жиҳатлари хусусидаги хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институти томонидан олиб борилган “ФА-Ф1-Г0037 Қорақалпоқ нақл-мақоллари лингвистик тадқиқот объекти сифатида” мавзусидаги амалий-илмий лойиҳада белгиланган вазифаларни бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2021 йил 16 августдаги 17-01/182-сон маълумотномаси). Натижада ўзбек ва инглиз тилидаги нақл-мақолларнинг жамият тафаккурини теранлаштиришдаги аҳамияти чоғиштириш йўли билан очиб беришга эришилган;
ўзбек ва инглиз тиллари ташувчиларининг паремиологик олам манзарасида горизонтал ва вертикал кесимлар деярли бир хиллиги, замонавий манзарада уй тузуми, оила қадрияти, меҳнат шакллари ҳамда гендерга муносабат каби менталитал фарқларга доир хулосалардан Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “Маҳалла” телерадиоканалининг “Ватан мадҳи”, “Дийдор ширин”, “Умр сўқмоқлари” каби кўрсатувлари сценарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий Телерадиокомпанияси “Маҳалла” телерадиоканалининг 2021 йил 25 февралдаги  02-10/411-сон маълумотномаси). Натижада телетомошабинларни паремиялар халқ миллий маданияти, дунёқарашининг шаклланиши билан чамбарчас боғлиқлиги, мазкур миллатнинг менталитети, тафаккури, этик ва эстетик онги ҳақида тасаввур ҳосил қилиши ва унинг қадриятлари, урф-одатларини авлоддан-авлодга етказиши билан миллат тафаккурининг ажралмас бўлаги эканлиги билан таништиришда муҳим аҳамият касб этган;
афоризмларнинг жамият тафаккурини теранлаштиришдаги аҳамияти, афоризмларнинг турдош лисоний воситалардан услубий жиҳатдан бадиийлик ва мумтозлик, ментал жиҳатдан ижтимоий хосланганлик, лексик жиҳатдан чегараланган вербал ифодаларнинг мавжудлиги каби  фарқлари тўғрисидаги илмий хулосаларидан Германия Федератив Республикаси Бремен шаҳридаги илмий марказнинг тилшуносликнинг паремия масаласига бағишланган йиллик ҳисоботларини тегишли илмий маълумотлар билан тўлдиришда ҳамда уни қайта шакллантиришда атрофлича  фойдаланилган (A&Ausbildung und Arbeit Plus GmbH илмий ташкилотининг 2021 йил 20 июлдаги 175/25-сон маълумотномаси). Натижада, олинган хулосалар айнан ҳисоботнинг паремия ҳусусиятлари ҳамда унинг ёзма ва оғзаки саводхонликни ривожлантириш бўлимларини илмий жиҳатдан очиб беришга хизмат қилган.