Sayt test rejimida ishlamoqda

Қурбоналиева Махфират Саъдуллоевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон


I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): Қурбоналиева Махфират Саъдуллоевнанинг “Мутрибий Самарқандийнинг “Тазкират уш-шуаро” асари ва унинг адабий аҳамияти”, 10.00.05 – Осиё ва Африка халқлари тили ва адабиёти (тожик тили ва адабиёти) (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В 2019.4.PhD/Fil1054.
Илмий раҳбар: Абдуллоев Рамазон Жумақулович, филология фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Термиз давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.02.03.
Расмий оппонентлар: Эркинов Афтондил Садирханович, филология фанлари доктори, профессор; Ходжаева Матлуба Мирзоюнусовна, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Мовароуннаҳр форс-тожик адабиётига оид тазкиранавислик анъанасини ҳамда “Тазкират уш-шуаро” асарининг қиёсий-тарихий ва ғоявий-семантик, адабий-илмий жиҳатларини очиб беришдан иборат.  
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
“Тазкират уш-шуаро” асаридаги қисмларнинг жойлашуви, лирик чекиниш, хотима каби композицион анъаналар ва баён этиш услубидаги халқчиллик, ижтимоийлашув, этнографик тасвир каби новаторлик хусусиятлари очиб берилган;   
Мутрибий Самарқандий тазкираларидаги автобиографик қайдлар, ижодий меросининг тарихий, бадиий ва мемуар мавзулари кўламининг оригиналлиги ҳамда замондошларининг хотира асарларидаги холисона баҳо бериш, тизимлилик, давр руҳиятининг акс этиши каби жиҳатлар далилланган;
“Тазкират уш-шуаро” асарининг ХVI-ХVII асрлар тазкирачилиги ривожида муҳим ўрин тутганлиги, Самарқанд адабий муҳити ҳақидаги фактик маълумотлар, муаллифнинг бобурий ҳукмдор Жаҳонгиршоҳ билан ўзаро муносабати, ўзбек-тожик адабий алоқалари ривожига қўшган бадиий-эстетик таъсири асосланган;
“Тазкират уш-шуаро”, “Нусхаи зебои Жаҳонгир” тазкираларидаги бадиий ва илмий асарлари муаллифининг, илми қофия, илми аруз ва илми бадеъ сингари шеършуносликка доир маҳорати, шоирларнинг тахаллус ва нисба танлаш тамойиллари, адабий жараёндаги шоирлик мақоми аниқланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. “Мутрибий Самарқандий “Тазкират уш-шуаро” асарининг адабий аҳамияти” масаласини тадқиқ этишда олинган илмий натижалар асосида:
Мутрибий Самарқандий тазкираларидаги  автобиографик қайдлар, ижодий меросининг тарихий, бадиий ва мемуар мавзулари кўламининг оригиналлиги ҳамда замондошларининг хотира асарларидаги холисона баҳо бериш, тизимлилик, давр руҳиятининг акс этиши каби жиҳатлардан фойдаланганлиги билан боғлиқ таҳлилий материаллар 2012-2016 йилларда бажарилган Ф1-ФА-0-43429, ФА-Ф1-Г002 “Қорақалпоқ фольклори ва адабиёти жанрларининг назарий масалаларини тадқиқ этиш” мавзусидаги фундаментал лойиҳанинг адабий жанрлар қисмини бажаришда фойдаланилган (ЎзРФА Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтининг 2020 йил 19 августдаги 17.01/150- сон маълумотномаси). Натижада “Тазкират уш-шуаро”нинг ўзига хослигини таъминлаган халқоналик, муаллифнинг насрий сажъ услубидан фойдаланиш маҳорати, асар тилининг ўзига хос хусусиятлари очиб берилган;
“Тазкират уш-шуаро” асарининг ХVI-ХVII асрлар тазкирачилиги ривожида муҳим ўрин тутганлиги, Самарқанд адабий муҳити ҳақидаги фактик маълумотлар, муаллифнинг бобурий ҳукмдор Жаҳонгиршоҳ билан ўзаро муносабати, ўзбек-тожик адабий алоқалари ривожига қўшган бадиий-эстетик таъсири ҳамда “Тазкират уш-шуаро” асаридаги қисмларнинг жойлашуви, лирик чекиниш, хотима каби композицион анъаналар ва баён этиш услубидаги халқчиллик,  ижтимоийлашув,  этнографик тасвир каби новаторлик хусусиятларидан OT- Ф1-77- “Ўзбек адабиёти дурдоналари” 100 жилдлигини нашрга тайёрлаш” номли фундаментал лойиҳанинг шоирлар ва адабий мактаблар қисмида фойдаланилган (ЎЗР ФА Ўзбек тили, адабиёти ва фольклори институтининг 2021 йил 28 майдаги 88-сон маълумотномаси). Натижада номлари унчалик машҳур бўлмаган, шунингдек, Ҳинд ва Марказий Осиё адабиётини боғлаб турувчи, Ҳиндистонда яшаб ижод қилган адиблар ҳақидаги янги маълумотлар илмий муомалага киритилган;
“Тазкират уш-шуаро”, “Нусхаи зебои Жаҳонгир” тазкираларидаги бадиий ва илмий асарлари муаллифининг, илми қофия, илми аруз ва илми бадеъ сингари шеършуносликка доир маҳорати, шоирларнинг тахаллус ва нисба танлаш тамойиллари, адабий жараёндаги шоирлик мақоми хулосаларидан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг “Ўзбекистон” телерадиоканали “Бедорлик”, “Таълим ва тараққиёт”, “Адабий жараён” каби эшиттиришлари сценарийларини ёзишда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2021 йил 28 майдаги 01-13-854-сон маълумотномаси). Натижада кўрсатув ва радиоэшиттиришларни маънавий-маърифий жиҳатдан бойитишга эришилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish