Жабборова Феруза Узоковнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

1. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Коронавирус инфекциясида оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати махаллий иммунитетининг адаптив механизмлари» 14.00.36 – Аллергология ва иммунология, 14.00.21 – Стоматология  (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:
Илмий рахбарлар: Исмаилова Адолат Абдурахимовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Иноятов Амрилло Шодиевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Бухоро давлат тиббиёт институти, DSc.04/30.04.2022.Tib.93.01.
Расмий оппонентлар: Нуралиев Неккадам Абдуллаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Камилов Хайдар Пазилович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Кубань давлат тиббиёт  университети (Россия Федерацияси).
Диссертациянинг йўналиши: амалий ахамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: коронавирус инфекциясининг (COVID-19) клиник ва иммунологик хусусиятларига қараб, унинг оғир холда кечишида оғиз бўшлиғи маҳаллий иммунитети адаптив механизмини ўрганиш ва баҳолашдан иборат бўлган.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
COVID-19 касаллигининг ўртача оғир ва оғир даражаси билан кассаланган одамларда оғиз бўшлиғининг клиник ўзгаришларни баҳолаш натижасида оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати шикастланишининг таъм ва ҳид сезгирлигининг бузилиши, тил папиллалари атрофияси, тилнинг учи ва орқа тарафидаги ёриқлар ва гиперемия каби характерли хусусиятлари аниқланган;
COVID-19 касаллигининг оғир даражаси билан кассаланган одамларда асосий интерферонлар - ИФН-α и ИФН-γ нинг сезиларли пасайиши оғиз бўшлиғининг маҳаллий вирусга қарши ҳимояси шаклланишининг сусайишини акс эттириши аниқланган;
COVID-19 касаллигининг ўртача оғир ва оғир даражаси билан кассаланган шахслар оғиз бўшлиғида ИЛ-1β и ЎНО-α миқдорининг кўпайиши, организмнинг яллиғланишни қўлловчи потенциали ошишини ҳамда яллиғланиш жараёни кечишини акс эттириши аниқланган;
илк бор COVID-19 касаллигининг ўртача оғир ва оғир даражаси билан касалланган беморларда ИФН-α цитокиннинг пасайиши ва ИЛ-1β, ЎНО-α цитокинларнинг кўпайиши билан тавсифланадиган стоматологик зарарланишлар истиқболини белгиловчи иммунологик мезонлар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Коронавирус инфекциясида оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати маҳаллий иммунитети адаптив механизмини ўрганиш асосида:
коронавирус инфекциясига чалинган одамларда оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати иммунитетини баҳолашга имкон берадиган «COVID-19 турлича кечган шахслар оғиз бўшлиғи маҳаллий мукозал иммунитети лаборатор параметрларини таҳлил қилиш услуби» услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 18 февралдаги 8н-р/168-сон маълумотномаси). Ушбу услубий тавсиянома CОVID-19 турли даражаси билан касалланган одамларда оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати маҳаллий иммунитет ҳолатининг лаборатория  методикасини оптималлаштиришга имкон берган;
коронавирус инфекциясига чалинган беморларда оғиз бўшлиғи ҳолатини аниқлашга имкон берадиган «CОVID-19 турлича кечган шахслар оғиз бўшлиғи ҳолатини баҳолаш усули» номли услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 18 февралдаги 8н-р/169-сон маълумотномаси). Ушбу услубий тавсиянома CОVID-19 турли даражаси билан касалланган одамларда оғиз бўшлиғи ҳолатини баҳолаш усулини ишлаб чиқишга имкон берган;