Ахророва Малика Шавкатовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «COVID-19да оғиз бўшлиғининг мукоз билан ассоциацияланган лимфоид тўқимасига хос клиник-иммунологик жиҳатлар», 14.00.21–Стоматология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.4.PhD/Tib.1549.
Илмий раҳбар: Ризаев Жасур Алимжанович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат тиббиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Самарқанд давлат тиббиёт университети, DSc.04/05.06.2020 Tib102.02.
Расмий оппонентлар: Шаковец Наталья Вячеславовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор (Белоруссия); Юлдашев Абдуазим Абдувалиевич, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: С.Д.Асфандияров номидаги Қозоқ миллий тиббиёт университети (Қозоғистон Республикаси).
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади COVID-19 билан оғриб ўтган беморлар оғиз бўшлиғининг мукозал иммунитетини ўрганиш орқали стоматологик ёрдамкўрсатишни такомиллаштириш, хамда даволаш ва профилактикага каратилган чора-тадбирлари комплексини ишлаб чикишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
COVID-19 билан касалланган беморлар оғиз бўшлиғининг мукоз билан ассоциацияланган лимфоид тўқимасининг узига хос клиник-иммунологик жиҳатлари асосланган;
COVID-19дан кейин клиник тикланиш даври билан оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати саломатлигининг бошланғич ҳолати ва касалликнинг клиник кечиши ўртасидаги корреляцион богликлиги аникланган;
COVID-19 билан касалланган беморлар сўлагидаги секретор иммуноглобулин А титри билан COVID-19 касаллигининг клиник кечиши ўртасидаги корреляцион богликлик аникланган;
COVID-19 билан касалланган беморларда умумий ва махалий IL-6, IL-17, TNF-α цитокин курсаткичлари концентрацияси ошиши сабабли, оғиз бўшлиғи микрофлорасининг бузилиши асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
COVID-19да оғиз бўшлиғининг мукоз билан ассоциацияланган лимфоид тўқимасига хос клиник-иммунологик жиҳатларни аниклаш юзасидан олиб борилган тадқиқот натижалари:
COVID-19да оғиз бўшлиғи асоратларини ташхислаш ва даволаш бўйича тадқиқотнинг илмий натижалари асосида ишлаб чиқилган "COVID-19 да оғиз бўшлиғи асоратларини ташхислаш ва даволаш алгоритми" номли услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 13 декабрь 2021 йилдаги 8н-з/548-сон маълумотномаси). Таклиф қилинган тавсияномани қўллаш периферик аъзоларнинг COVID-19дан кейинги асоратларини ташхислаш, турли клиник шаклга эга беморларни ўз вақтида аниқлаш ва касалликнинг клиник шаклидан келиб чиқиб беморларни консерватив даволашни такомиллаштиришга имкон берган;
COVID-19да оғиз бўшлиғининг мукоз билан ассоциацияланган лимфоид тўқимасига хос клиник-иммунологик жиҳатларни аниклаш бўйича тадқиқотнинг илмий натижари соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Самарқанд вилоят стоматология поликлиникаси ва Тошкент шаҳридаги 1-сонли стоматология клиникаси ДУК амалий фаолиятига тадбиқ қилинди (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 13 декабрь 2021 йилдаги 8н-з/548-сон маълумотномаси). Таклиф этилган тавсияларни ишлаб чиқилган ташхислаш алгоритмини ҳисобга олган ҳолда қўллаш COVID-19 билан оғриган беморларда оғиз шиллиқ қаватининг турли клиник шикастланишлари, клиник шакллари ва кечишини касалликнинг дастлабки кунларидаёқ фарқлаш имконини берди, бу эса консерватив даволашни касалликнинг клиник шаклларидан келиб чиқиб оқилона ташкил қилишга ҳисса қўшди, шунингдек, COVID-19 асоратлари даражасини 70,4%дан 2,5%гача камайтириш ва ўлим даражасини пасайтиришга хизмат қилган.