Sayt test rejimida ishlamoqda

Хажиева Феруза Мэлсовнанинг
фан доктори (DSc)  диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи):  “Америка постмодерн адабиётида биографик роман поэтикаси (Ж.Парини, М.Каннингҳем ва Л.Лалами асарлари мисолида)”, 10.00.04 – Европа, Америка ва Австралия халқлари тили ва адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.1.DSc/Fil.80.
Илмий маслаҳатчи: Бакаева Мухаббат Каюмовна, филология фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, DSc.03/04.06.2021Fil.72.03.
Расмий оппонентлар: Қаршибаева Улжан Давировна, филология фанлари доктори, профессор; Жумабаева Жамила Шариповна, филология фанлари доктори, профессор; Майкл Лэки, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади Америка постмодернизм адабиётида биографик роман поэтикаси, жанр транформацияси ва траекториясини Жей Парини, Майкл Каннингҳем ва Лайла Лалами биографик асарлари мисолида очиб беришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
постмодерн биографик роман концепцияси ва унинг поэтикасини белгилашда  асарнинг ғоявий-семантик моҳияти, матннинг вербал қатламида воқеаланувчи стилистик воситалар, матнга хос интертекстуаллик ва транстекстуаллик, матн тузилиши (сюжет), муаллиф ижодидаги идиостиль, унинг асар ҳодисаларига субъектив муносабати кабиларнинг етакчи омиллар сифатида намоён бўлиши исботланган;
 космополитик постмодерн адабиётида миллий қадриятларни акс эттириш, маданий кодларни сингдириш, эътиқодлар уйғунлигини таъминлаш, тарихий занжирни ривоятлар асосида тиклашда,  ғарб адабий маданиятига шарқ анъаналарини олиб киришда аллюзия, цитата, реминисценция, метафора, метонимия  сингари стилистик воситаларнинг бирламчи характерга эга эканлиги асосланган;
Жей Паринининг “Сўнгги бекат” постмодерн биографик романида полифоник баённинг дунёқарашлар плюрализмини ҳосил қилганлиги, концентрик сюжет чизиғи орқали асар лейтмотивини юқори планга чиқарилганлиги ва баёнда ўхшатиш стилистик воситаси орқали киноявий (ирония) ҳамда истеҳзоли (сарказм) оҳанг ҳосил қилинганлиги аниқланган;
М.Каннингҳемнинг “Соатлар” биографик романида сюжет трихотомиясини деконструкциялаш, матндаги транстекстуал бирликларни кузатиш, асарда рамзийлик касб этган деталларни шарҳлаш каби жараёнларда замонавий постмодерн биографик романида прототипнинг руҳий, маънавий  оламини англашнинг бирламчи (устувор), тарихий шахс ҳаётидаги фактларни ўрганишнинг эса иккиламчи аҳамиятга эга эканлиги исботланган;
Л.Лаламининг “Қора занжи ҳисоботи” постмодерн биографик романида кўпфикрлилик, ирқий тенглик, диний толерантлик ва космополитик оламда миллий ўзига хослик ғояларининг ҳамда шарқона услубнинг доминантлигини воқелантиришда субъекив нарратологик техника, интертекстуаллик, тарихийлик мезони асосий услубий омиллар бўла олиши далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Америка постмодерн адабиёти поэтикасини ўрганиш, Ж.Парини, М.Каннингҳем, Л.Лалами   ижодини тадқиқ қилиши ва постмодерн биографик роман табиатини ёритиш юзасидан олинган илмий натижалар асосида:
постмодернистик адабиётда поэтик тилнинг ўзига хослиги, Ж.Парини, М.Каннингҳем ва Л.Лалами биографик асарлари мисолида  америка адабиётидаги космополитик маданиятига хос жиҳатлари, асарлардаги транстекстуал матн кўринишлари ва стилистик воситаларнинг контекстуал таҳлили билан боғлиқ натижалардан ОТ-Ф1-18 “Оммавий лисоний маданиятни шакллантириш методлари ва методологиясини ишлаб чиқиш” мавзуидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Андижон давлат университетининг 2022 йил 5 мартдаги 39-08-542-сон маълумотномаси). Натижада Америка адабиёти, адабиётшунослик, стилистика ва матн таҳлили фанлари ва уларга оид методология янги назарий қарашлар  билан  бойитилган;
антик адабиётдан тортиб бугунги кунга қадар тараққиёт босқичларида стилистик воситалар классификациялари ва уларнинг динамик ўзгаришлари, поэтика ва риторика фанларини бинар оппозицияда солиштириш натижасида  ўзаро кесишувчан ва дифференциал нуқталари билан боғлиқ хулосалардан Олий таълимнинг хорижий филология (инглиз) 5111400, 5112200, 5120100, 5120200 таълим йўналишлари учун яратилган  “Theoretical Aspects of the Language Learned (Stylistics)” номли дарсликда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 31 майдаги 237-сонли буйруғига асосан берилган 237-169-рақамли нашр рухсатномаси). Натижада поэтика ва стилистика соҳалари генезиси, стилистик воситаларнинг антик ва замонавий таснифлари, Ж.Парини ва Л.Лалами асарларида қатор стилистик воситалар талқини ва контестуал шарҳи орқали стилистика фанининг амалий қисмлари такомиллаштирилган;
 замонавий биографик романлар поэтик тилининг экспрессивлигини белгиловчи унсурларга оид  хулосалардан Европа Иттифоқининг Эрасмус + дастури доирасида амалга оширилган 561624-EPP-1-2015-UK-EPPKA2-CBHE-SP-ERASMUS+CBHE IMEP: “Ўзбекистонда олий таълим тизими жараёнларини модернизациялаш ва халқаролаштириш” номли инновацион тадқиқотлар лойиҳасида фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2022 йил 17 февралдаги 265/30.02.01-сон маълумотномаси).  Натижада  постмодерн биографик романларида қўлланилган метафора, метонимия, эпитет, ирония, сарказм, ўхшатиш, стилистик такрор, параллель конструкция, инверция, ажралилган конструкция (detached construction) каби стилистик воситаларнинг контекстуал ва имплицит маъноларини декодловчи маълумотлар билан адабиётшунослик, матн таҳлили, стилистика фанлари асосларини модернизация қилиш имкони яратилган;  
  постмодерн адабиётида шаклланган бадиий техника, образларнинг ноанъанавий ифодаси, полифоник муносабат, жанрлар мутациясига  доир назарий хулосалардан “Бухоро” телеканалининг “Ассалом, Бухоро” ва “Саккизинчи мўъжиза” кўрсатувларининг сценарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Бухоро вилояти телерадиокомпаниясининг 2022 йил 7 февралдаги № 1/28-сон маълумотномаси). Натижада кўрсатувлар учун тайёрланган материалларнинг мазмуни бойитилган; келтирилган таҳлиллар телетомошабинларнинг замонавий америка адабиётида постмодернизм тенденциялари, биографик романлар услуби ва мазмуни тўғрисидаги билимини ва уларнинг китобхонликка қизиқишини оширишга имкон берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish