Йулдошев Жаҳонгир Тилакмуродовичнинг
фалсафа доктори (РhD) диссертацияси ҳимояси хақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Бошланғич синф ўқувчилари дивергент тафаккурини ривожлантириш методикасини такомиллаштириш”, 13.00.02–Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (бошланғич таълим) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.4.PhD/Ped2853.
Илмий тадқикот иши бажарилган муассаса номи: Қарши давлат университети.
Илмий рахбар: Шодиев Ризамат Давронович, педагогика фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК раками: Бухоро давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Ped.72.04.
Расмий оппонентлар: Ҳамроев Алижон Рўзиқулович, педагогика фанлари доктори (DSc), доцент. Бобомуродова Анора Явқочтиевна, педагогика фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Урганч давлат университети.
Диссертация йўналиши назарий ва амалий ахамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади умумий ўрта таълим мактабларининг бошланғич синф ўқувчилари дивергент тафаккурини ривожлантириш методикасини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бошланғич синф ўқувчиларини ўқитишда идрок этиш тезлиги, тасвир, қайишувчанлик, сезгирлик ва ностандарт ғояларни тақдим эта олиш қобилиятларни шакллантиришга устуворлик бериш асосида дивергент тафаккурини ривожлантириш имкониятлари аниқлаштирилган;
бошланғич синф ўқувчиларининг дивергент тафаккурини бир вақтнинг ўзида горизонтал ва вертикал ҳолатда ҳаракатга ундаш асосида фанлардан муаммо ва масалаларни чекланмаган сондаги ечиш усуллари ва мантиқий жавобларни излаш, топиш ва исботлаш кўникмаларини ривожлантирувчи (фикрлаш, ташxислаш ва махсус) топшириқлар тизими ишлаб чиқилган;
ўқувчиларнинг дивергент тафаккурини намоён қилишга мўлжалланган STEAM характеридаги топшириқлар (IQ тестлар, интеллектуал онлайн ўйинлар, моделлаштириш ва алгоритмлаш)ни ўқув жараёни фанлари(ўқиш, она тили, математика, технология, табиатшунослик ва тарбия)га ички ва ташқи интеграциялаш орқали ўқитиш методикаси такомиллаштирилган;
бошланғич таълим жараёнида ўқувчиларда топшириқ ва муаммоларнинг оригинал ечимини ностандарт усулларда амалга оширишни назарда тутувчи морфологик таҳлил, блокли моделлаш ва вариатив интеллект каби таълим технологияларини қўллаш орқали бошланғич синф ўқувчиларининг дивергент фикрлаш кўникмаларини баҳолаш мезонлари (репродуктив, продуктив ва эвристик) такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бошланғич таълим жараёнида ўқувчиларнинг дивергент тафаккурини ривожлантириш методикасини такомиллаштириш бўйича ишлаб чиқилган илмий-методик тавсиялар асосида:
бошланғич синф ўқувчиларини ўқитишда идрок этиш тезлиги, тасвир, қайишувчанлик, сезгирлик ва ностандарт ғояларни тақдим эта олиш қобилиятларни шакллантиришга устуворлик бериш асосида дивергент тафаккурини ривожлантириш, топшириқлар тизимини ташкил этишга ва тайёрлаш методикасига доир назарий қарашлар ва тажрибалар, масалалар ҳамда муаммоларнинг ечимларини бир неча усулда топишларини ўргатишга, уларни ижодий фикрлашга ундайдиган топшириқлар тизимини такомиллаштиришга оид дастурий восита, хулосалар ва тавсиялар “Масалалар ечиш бўйича практикум” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 31 майдаги 237-сон буйруғи, 237-215-сон гувоҳнома). Hатижада, бошланғич синф ўқитувчиларининг ахборот технологияларига оид билимлари такомиллаштирилган ва бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларини методик фаолиятга тайёрлаш самарадорлигини оширишга хизмат қилган;
бошланғич синф ўқувчиларининг дивергент тафаккурини бир вақтнинг ўзида горизонтал ва вертикал ҳолатда ҳаракатга ундаш, муаммо ва масалаларни чекланмаган сондаги ечиш усуллари ва мантиқий жавобларни излаш, топиш ва исботлаш кўникмаларини ривожлантиришга оид хулосалар ва тавсиялардан фикрлаш, ташxислаш ва махсус топшириқлар тизими ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлиги ҳузуридаги Республика таълим марказининг 2021 йил 15 октябрдаги 01/11-01/10-1482-сон маълумотномаси). Натижада, бошланғич таълим тизимига қўйилаётган бугунги стратегик талабларни амалга оширишга хизмат қилган;
ўқувчиларнинг дивергент тафаккурини намоён қилишга мўлжалланган STEAM характеридаги топшириқлар, тестлар, интеллектуал онлайн ўйинлар, моделлаштириш ва алгоритмлаш асосида ўқиш, она тили, математика, технология, табиатшунослик ва тарбия га ички ва ташқи интеграциялаш орқали ўқитиш методикаси такомиллаштиришга оид илмий асосланган хулосалар ва тавсиялардан Давлат илмий-техника дастурлари доирасидаги ФА-Ф1-005 “Қорақалпоқ фольклоршунослиги ва адабиётшунослигини тадқиқ этиш”  (2017-2020 йй) фундаментал лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлими Корақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтининг 2021 йил 1 декабрдаги 372/1-сон маълумотномаси). Натижада, бошланғич синф ўқувчиларида дивергент тафаккурни ривожлантириш методикаси юзасидан ишлаб чиқилган илмий методик таклиф ва тавсиялар асосида дидактик жараёнда фойдаланиш концепцияси, ижтимоий-фалсафий, бадиий- психологик, назарий-поэтик тамойилларнинг қайта баҳолаш принципларини аниқлаш ва дивергент тафаккурни ривожлантиришга  хизмат қилган.