Sayt test rejimida ishlamoqda

Дарвишова Гулчеҳра Кенжабаевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.    Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Шарлотта Бронтенинг бадиий олами поэтикаси: таржима ва талқин”,  10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик ихтисослиги бўйича (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.3.PhD/Fil819.
Илмий раҳбар: Халлиева Гулноз Искандаровна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллар университети,  DSc.03/30.12.2019.Fil/Ped.27.01.
Расмий оппонентлар: Абдуллаева Ровияжон, филология фанлари доктори;  Адилова Шахноза Рахимовна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.    Тадқиқотнинг мақсади Шарлотта Бронте романлари поэтикасини бадиийлик мезонлари асосида очиб беришдан иборат.
III.    Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Шарлотта Бронте асарларининг поэтик оламини кашф этишнинг янги услублари ҳамда ёзувчининг дастлабки асарларидаги оламнинг бадиий манзараларига доир структуравий ва поэтик хусусиятларини аниқлаш орқали адиба бадиий оламининг шаклланишида оила муҳити, ижтимоий муҳит ва индивидуал омиллар устунлиги аниқланган;
Шарлотта Бронтенинг анъана ва новаторлик асосида образ яратиш маҳорати Викториан адабиёти аёл ёзувчилари шахсияти ва услубига оид  илмий-назарий қарашлар, уларга  муносабат, тарихий-адабий жараённинг тараққиёт қонуниятлари ва ижтимоий муҳит билан боғлиқлиги масалаларини очиш орқали далилланган;
Шарлотта Бронте асарларида аёл  ижтимоий мавқеи, хотин-қизлар характерлари  типологияси, аёллар тақдири воситасида давр ижтимоий манзарасининг адабий-эстетик муаммолари гендер ва адабиёт назариясининг шаклий ихчамлик ва мантиқий изчиллик каби бадиий қонуниятлари асосида очиб берилган;
инглиз модерн прозасини замон ва макон категориялари контекстида тасниф қилиш орқали «Жейн Эйр» романи жаҳон адабиётшунослигида қашшоқлик ва фаровонлик, кураш ва тинчлик каби ўзаро зид тушунчаларнинг тўқнашув майдонида юзага келган асар эканлиги далилланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Шарлотта Бронте романлари поэтикасини бадиийлик мезонларини  тaдқиқ этиш бўйичa oлингaн нaтижaлaр асосида:
Шарлотта Бронте романларининг гуманизм, эстетик туйғуни шакллантира олиш, бадиий деталларнинг аниқлиги, сюжет қурилиши, қаҳрамон ички дунёсининг ёзувчи томонидан маҳорат билан очиб берилиши, муаллиф ғоясининг мантиқийлиги, асар тилининг бой ва ранг-баранглиги каби поэтик мезонлар асосида ёритилишига оид илмий хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлигининг «Китоб маҳсулотларини нашр этиш ва тарқатиш тизимини ривожлантириш, китоб мутолааси ва китобхонлик маданиятини ошириш ҳамда тарғиб қилиш бўйича комплекс чора-тадбирлар дастури»нинг 35-банди доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлигининг 2021 йил 6 январдаги 01-12-01-44-сон маълумотномаси). Натижада ўзбек адабиётшунослиги ва таржимашунослигида викториан адабиётининг ўзига хос хусусиятларини   тадқиқ этилишига эришилган;
ёзувчи асарлари поэтикаси, анъана ва новаторлик, образ яратиш маҳорати муаллиф томонидан амалга оширилган таржималар асосида аниқланганлиги борасидаги назарий маълумотлардан Андижон давлат университетида 2017-2021 йилларда бажарилган ОТ-Ф1-18 «Оммавий лисоний маданиятни шакллантириш методлари ва методологиясини ишлаб чикиш» мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Инновацион Ривожланиш вазирлигининг 2021 йил 15 январдаги 05-13-5303-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа ўзбек ёзувчилари ва инглиз адибаси Шарлотта Бронте ижодидаги муштараклик ва ўзига хослик ҳақидаги илмий-назарий маълумотлар билан бойитиш имкони яратилган;
Шарлотта Бронте асарларида аёл ижтимоий мавқеи муаммоси қиёсий-тарихий ва чоғиштирма методи асосида бадиий далилланганлиги, таржимашунослик танқидчилиги мезонлари асосида илк бор «Жейн Эйр» асарининг рус ва француз тилларига таржималари хусусидаги илмий-назарий хулосалардан Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси ижодий тадбирларида аслият ва таржима ўртасидаги мутаносиблик ва номутаносибликни қиёсий-таҳлилий ёритишда фойдаланилган (Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмасининг 2021 йил 15 мартдаги 01-03-392-сон маълумотномаси). Натижада «Жейн Эйр» асари таржималаридаги ўхшаш ва ўзига хос хусусиятлар ҳамда ёзувчининг бадиий маҳорати таҳлили адиба асарларида шаклий ихчамлик ва мантиқий изчиллик каби назарий қонуниятларни аниқлашга хизмат қилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish