Кулдашева Фарида Холжигитовнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Тошкент вилояти шароитида асалари оиласига ва  маҳсулотларига антропоген омилларнинг таъсирини илмий асослаш”, 06.02.03 - Хусусий зоотехния. Чорвачилик маҳсулотларини ишлаб чиқариш технологияси (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.1.PhD/Qx276.
Илмий раҳбар: Тўраев Омон Сафарович, қишлоқ хўжалиги фанлари номзоди.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат аграр университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд Давлат ветеринария медицинаси, чорвачилик ва биотехнолгияси университетининг Тошкент филиали, PhD.06/09.07.2020.Qx/V.117.01.
Расмий оппонентлар: Шокиров Қахрамон Журабекович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори; Рузиев Рахмон Исматович, қишлоқ хўжалиги фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот: Қоракўлчилик ва чўл экологияси илмий тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади асаларилар биологиясига, асалари оилаларининг маҳсулдорлигига ва асаларичилик маҳсулотларининг сифат кўрсаткичларига антропоген омилларнинг таъсирини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор, Тошкент вилояти шароитида Карпат зотли асалари оилаларининг экстерьери - хартум узунлигига, олд, орқа қанот кенглиги ва узунлигига, қанот кубиталь индексига, қанот илмоқчалари сонига, асал қопчасининг ва ишчи асалариларнинг умумий вазни каби кўрсаткичларига абиотик омилларининг таъсир даражаси аниқланган; 
асалнинг физик – диастаза сони, кислоталик даражаси, зичлиги каби кўрсаткичлари саноатлашган ҳудуддан олинган асал намунасига қараганда тоғ ва тоғ олди ҳудудлардан олинган асал намунасида диастаза сони ўртача 38% дан 56% гача юқорилиги, кислоталик даражаси 2,0% дан 7,0% га ошганлиги, зичлиги эса 9% дан 12% гача юқори бўлганлиги исботланган;
Карпат зотли асалари оилаларининг маҳсулдорлигига ва қишловига саноатлашган ҳудудларнинг таъсир даражасини ўрганиш натижасида перга, ишчи асалари организмида ва асал таркибидаги оғир металларнинг – кадмий, мышьяк, рух, қўрғошин, никель, миснинг миқдори ошганлиги сабабли асалари оилаларининг қишловига салбий таъсир қилиб, қишки чиқим миқдори 7,2% дан 13,3% гача ошганлиги исботланган; 
асалари оилаларининг хўжалик фойдали хусусиятларига ва асаларичилик маҳсулотларининг сифат кўрсаткичларига ранги, хушбўйлиги, қуюқлиги, таъми, сув миқдори, диастаза сони, кислоталик даражаси, зичлигига антропоген (саноат ва ишлаб чиқариш корхоналарининг фаолияти) омилларнинг таъсирини камайтириш мақсадида асалари оилаларини саноатлашган, ишлаб чиқариш корхоналаридан камида 2 км узоқ масофада сақлаш ва боқиш технологияси ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тошкент вилояти шароитида асалари оиласига ва маҳсулотларига антропоген омилларнинг таъсирини аниқлаш бўйича олинган тадқиқот натижалари асосида:
Тошкент вилояти Қибрай тумани Май қ.ф.й “G’ULOMXO’JA ASALCHILIGI” асаларичилик фермер хўжалигида антропоген омиллар таъсирида асалари оилаларининг хўжалик фойдали хусусиятларини ошириш усуллари жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш давлат қўмитасининг 2022 йил 25 февралдаги №02/23-349 сонли маълумотнома). Натижада I тажриба гуруҳида ҳар бир оила ҳисобига 29,4 кг асал маҳсулоти олинган бўлиб, 508 000 сўм соф фойда ҳисобига рентабеллик даражаси эса 76,0% бўлганлиги исботланган;  
“TOSHKENT BEE AGRO” асаларичилик оилавий корхонасида Карпат зотли асалари оилаларидан олинган асаларичилик маҳсулотларининг сифат кўрсаткичлари юқорилиги ва экологик тоза асаларичилик маҳсулотлари етиштириш усуллари жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш давлат қўмитасининг 2022 йил 25 февралдаги №02/23-349-сон маълумотномаси). Натижада асалари оилаларидан экологик тоза асаларичилик маҳсулотларини олиш иқтисодий жиҳатдан самарали эканлигини кўрсатган. Танлаб олинган тажриба гуруҳларида ҳар бир асалари оиласидан ўртача 25,5 кг товар асал олинган бўлиб, қўшимча равишда 472500 сўм соф фойда ҳисобига рентабеллик даражаси 86,2% га ошганлиги исботланган;
Шаҳар ва шаҳар ҳудудига яқин майдонларга жойлаштирилган асалари оилаларидан экологик тоза асаларичилик маҳсулотларини олиш “BEE HOUSE SHIFO” МЧЖ асаларичилик хўжалигида жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш давлат қўмитасининг 2022 йил 25 февралдаги №02/23-349 сонли маълумотнома). Натижада танлаб олинган тажриба гуруҳларида ҳар бир асалари оиласидан ўртача 15,2 кг товар асал олинган, ҳар бир асалари оиласидан қўшимча равишда 99500 сўм соф фойда олинган бўлиб рентабеллик даражаси 19,5% бўлганлиги исботланган.