Djabbarov Oybek Raxmanovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiya himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): «Dempfirlanish ta’sirida nochiziqli parabolik tenglamalar orqali tavsiflanadigan diffuziya jarayonlarni matematik modellashtirish», 05.01.07 – Matematik modellashtirish. Sonli usullar va dasturlar majmui (fizika-matematika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2022.2.PhD/FM528.
Ilmiy rahbar: Aripov Mersaid Mirsiddiqovich, fizika-matematika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Qarshi davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: O‘zbekiston milliy universiteti, DSc.03/30.12.2019.FM.01.02.
Rasmiy opponentlar: Taxirov Jozil Ostanovich, fizika-matematika fanlari doktori, professor; Ravshanov Normaxmat, texnika fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Termiz davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: o‘zgaruvchan koeffisientli ikki karra nochiziqli parabolik tenglamalar bilan tavsiflanadigan dempfirlash ta’siridagi diffuziya masalalarini sonli-analitik echish usullari va algoritmlarini qurish hamda dasturiy ta’minotini yaratishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
dempfirlash ta’siridagi nochiziqli issiqlik tarqalish, diffuziya jarayonlar matematik modellarining issiqlik tarqalish tezligining chekliligi, fazoviy lokallashish xossalari aniqlangan;
umumlashgan Emden-Fauler tenglamasi bilan tasvirlanuvchi matematik modelning regulyar, chegaralanmagan va finit echimlarining asimptotikalari topilgan;
koeffisienti o‘zgaruvchan dempfirlash ta’siridagi issiqlik tarqalish masalasining global echimi va issiqlik tarqalish frontining bahosi olingan;
o‘zgaruvchan koeffisientli dempfirlanish ta’siridagi nochiziqli diffuziya tenglamasi uchun Koshi masalasining echimlari bahosi, avtomodel echimlarining tez, sust diffuziya va kritik hollarda asimptotikalari topilgan;
koeffisienti o‘zgaruvchan bo‘lgan dempfirli ikki karra nochiziqli parabolik tenglamaning statsionar holi uchun xususiy holda mavjud asimptotik formulalarni qamrab oluvchi VKB usul taklif etilgan va asoslangan, uning asosida echimning yangi asimptotik formulalari olingan;
o‘zgaruvchan koeffisientli dempfirlanish ta’siridagi nochiziqli diffuziya masalasini sonli echish sxemalari va algoritmlari ishlab chiqilgan va sonli hisoblash uchun muhim bo‘lgan boshlang‘ich yaqinlashishni topish masalasi hal qilingan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. O‘zgaruvchan koeffisientli dempfirli nochiziqli parabolik tenglamalar bilan ifodalanuvchi diffuziya masalalarini sonli va analitik echish bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
boshlang‘ich shartli o‘zgaruvchan koeffisientli dempfirli nochiziqli diffuziya masalalarini sonli echish algoritmlari va global echimning mavjudlik shartlaridan №BV-Atex-2018(399+487) “Ikki kompanentli muhitda diffuzion jarayonlarni sonli modellashtirish uchun amaliy dasturlar paketini yaratish” grant loyihasida diffuzion jarayonlarni sonli modellashtirishda foydalanilgan (Toshkent axborot texnologiyalari universitetining 2022 yil 18 apreldagi №1140/15-01-son ma’lumotnomasi). Natijada diffuzion jarayonlarni sonli modellashtirish uchun amaliy dasturlar paketini yaratish imkonini bergan.
boshlang‘ich shart bilan berilgan o‘zgaruvchan koeffisientli dempfirlash ta’sirida ikki karra nochiziqli parabolik tenglamalar bilan tavsiflanadigan diffuziya masalasini analitik va sonli echish algoritmlari va usullari hamda ishlab chiqilgan dasturiy ta’minotidan № I-AT-2021-493 “Er osti suvlarini sathini, haroratini va elektr o‘tkazuvchanligini masofadan aniqlovchi innovatsion uskuna yaratish” mavzusidagi grant loyihasida foydalanilgan (Toshkent axborot texnologiyalari universitetining 2022 yil 18 apreldagi №1141/15-01-son ma’lumotnomasi). Natijada er osti suvlari sathini, haroratini aniqlash imkonini bergan.