Sayt test rejimida ishlamoqda

Солиева Дилафрўз Валижоновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Турли соя навларининг ўсиши, ривожланиши ва ҳосилдорлигига етиштириш шароитларининг таъсир», 03.00.07 - Ўсимликлар физиологияси ва биокимёси (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.2.PhD/В329.
Илмий раҳбар: Сафаров Каримджон, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Генетика ва ўсимликлар экспериментал биологияси институти, DSc.02/30.12.2019.B.53.01.
Расмий оппонентлар: Курбанбаев Илхам Джуманазарович, биология фанлари доктори; Жайнақов Мирзохид Шарабутдинович, биология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD). 
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат аграр университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: интродукция шароитида турли истиқболли соя навларининг биоэкологик хусусиятларини ҳамда уларнинг ўсиши, ривожланиши ва ҳосилдорлигига етиштириш шароитларининг таъсирини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор соянинг Сербия селекциясига мансуб Сава, Виктория ва Фаворит навлари ҳамда маҳаллий Орзу нави уруғларининг унувчанлиги ва униш энергияларига ультрабинафша нурлар ва электромагнит импульслари ҳамда ўсиш стимуляторларининг таъсири аниқланган;
уруғларга экишдан олдин физик омиллар ва биостимуляторлар билан ишлов бериш ўрганилган соя навларининг ўсиши ва ривожланиши жадаллигига ҳамда морфобиологик белгиларига ижобий таъсир қилиши аниқланган;
ўсимликлар ривожланиш фазалари муддатларининг генотипга ва ўстириш шароитларига боғлиқлиги аниқланган;
соя навлари баргларида фотосинтез соф маҳсулдорлиги ўсимликлар ривожланиш даврларида ўзгариб, ялпи гуллаш даврида юқори бўлган ҳамда соя навлари уруғларига ишлов берилганда фотосинтез соф маҳсулдорлигини ортганлиги аниқланган;
соя навлари уруғларини гектарига 400 000 дона қилиб экилганида дон ҳосилдорлиги Сава ва Виктория навларида 5,8 – 6,0 ц/га, Фаворит ва Орзу навларида 2,3 – 3,8 ц/га ортганлиги аниқланган;
уруғларга экишдан олдин физик омиллар ва биостимуляторлар билан ишлов берилганда ўрганилган соя навларининг ҳосилдорлиги  ҳамда дони таркибидаги оқсил ва мой миқдори ортганлиги исботланган;
соя ҳосилдорлигини ошириш янги адаптив навларни экиш ва уларни етиштириш усулларини такомиллаштиришга боғлиқлиги илмий асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Турли соя навларининг ўсиши, ривожланиши ва ҳосилдорлигига етиштириш шароитларининг таъсирини аниқлаш  бўйича олинган натижалар асосида:
соянинг Сава, Виктория ва Фаворит навлари Фарғона вилояти Бувайда тумани “Муслимбек-Мухсинбек” ва “Абдуваҳоб Шукрулло” фермер хўжаликлари далаларида истиқболли экин сифатида жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2021 йил 12 ноябридаги 02/021-4576-сон маълумотномаси). Натижада, суғориладиган ҳудудларда асосий экин сифатида экилган соя навларидан юқори хосил олиш имконини берган;
ултрабинафша нурлар, паст частотали электромагнит импулси ва уларнинг биргаликдаги таъсири Фарғона вилояти Бувайда туманидаги “Абдувахоб Шукурулло фермер хўжалигида соянинг Сава навида ва Муслимбек-Мухсинбек” ф/х да Сава, Фаворит ва Орзу навларида жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2021 йил 12 ноябридаги  02/021-4576-сон маълумотномаси). Натижада, "Абдуваҳоб Шукрулло" ф/х да Сава навидан 36,5 ц/га, Виктория навидан 31,8 ц/га, Фаворит навидан 24,2 ц/га, Орзу навидан 22,8 ц/га, “Муслимбек-Мухсинбек” ф/х да эса Сава навидан 38,2 ц/га, Виктория навидан 32,5 ц/га, Фаворит навидан 28,8 ц/га, Орзу навидан 26,5 ц/га  дон олиш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish