Фармонов Бекзод Бегматовичнинг
фалсафа доктори (PhD)диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек ва инглиз тилларида рельефонимлар семантикаси ва лексикографик талқини”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.2.PhD/Fil1859.
Илмий раҳбар: Раупова Лайло Рахимовна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.19.01 (бир марталик илмий кенгаш).
Расмий оппонентлар: Саъдуллаева Нилуфар Азимовна, филология фанлари доктори, доцент;  Қиличев Байрамали Эргашевич, филология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади ўзбек ва инглиз тилларидаги рельеф отларини қиёсий таҳлил қилиш, семантик структурасидаги умумий ва фарқли жиҳатларини аниқлаш ва   лексикографик талқинларини мукаммаллаштириш, ўзаро таржима масалаларини очиб беришдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек ва инглиз тилларидаги рельефонимлар таржима луғатида атовчи бирликларнинг лексик-семантик, синтактик-стилистик жиҳатлари ҳамда географик терминга ишора қилувчи белги (помета)лар ҳамда географик рельефни ифодаловчи асослар исботланган; 
ўзбек тилидаги рельефонимларнинг изоҳли луғатдаги лексикографик талқини лингвомаданий ҳамда лингвопрагматик аспектда текширилиб, луғатларда учровчи рельефонимлардаги тил ва маданият уйғунлигининг лексик-семантик, прагматик хусусиятлари далилланган; 
ўзбек ва инглиз тилларидаги барча рельефонимлар учун архисема “Ер юзаси шакли, кўриниши”, “Ер юзасига нисбатан баланд кўриниш”, “Ер юзасига нисбатан текис кўриниш”, “Ер юзасига нисбатан паст кўриниш” деган дифференциал семалари асосида: “баландликни ифодаловчи”, “текисликни ифодаловчи”, “пастликни ифодаловчи” рельефонимларга ажралиши исботланган; 
инглиз тили изоҳли ва таржима луғатлари асосида инглиз тили рельефонимлари сифатида cape, hill, mountain, pass, peak, plain, plateau, dais, open and level area, incline кабилар аниқланиб, инглиз тили рельефонимларининг омонимлиги ўзбек тилининг изоҳли луғатларидаги каби ажратиб кўрсатилмаслиги, уларнинг Вебстер ва Кембриж луғатларидаги изоҳи талқинида фарқлар мавжудлиги очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек ва инглиз тилларидаги рельефонимларнинг семантикаси, ўзаро таржимаси ва лексикографик изоҳлари масалалари доирасида олинган илмий натижа ва хулосалар асосида: 
ўзбек ва инглиз тилларидаги умумистеъмол рельефонимларнинг ясалиш структураси, ўзлашма қатламга оид рельефонимларнинг морфемик таркиби ва ясалиш структурасидаги ўзига хос лингвистик хусусиятларига оид хулосасидан Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий тадқиқот институтида бажарилган FА-F1-G003 рақамли “Ҳозирги қорақалпоқ тилида функционал сўз ясалиши” мавзусидаги (2016-2020) фундаментал тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2021 йил 15 сентябрдаги 17-01/249-сон маълумотномаси). Натижада қорақалпоқ адабий тили лексикасидаги ўзлашма қатламга оид ясама сўзларнинг семантик хусусиятларини тавсифлаш вазифаларини белгилаш имкони яратилган;
ўзбек тили умумлексикасидаги рельеф отларининг семантик структурасидаги интеграл ва дифференциал семаларни, бир маъноли ва кўп маъноли рельеф отларини аниқлашга оид хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий тадқиқот институтида бажарилган FА-A1-G007 рақамли “Қорақалпоқ нақл-мақоллари лингвистик тадқиқот объекти сифатида” мавзусидаги (2012-2014) илмий-амалий лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2021 йил 15 сентябрдаги 17-01/249-сон маълумотномаси). Натижада нақл-мақоллар таркибидаги ер юзаси тушунчаси билан боғлиқ отларнинг семантик таркиби, луғавий маънонинг шаклланиш асосларининг тавсифини мукаммаллаштиришга эришилган;
ўзбек ва инглиз тилларидаги умумистеъмол рельефонимлар семантикаси, ўзаро таржимаси, таржима луғатларда берилиши, лексикографик талқинларидаги ўзига хосликларга оид хулоса ва натижалари, таҳлил материалларидан Давлат илмий-техник дастурлари доирасидаги 2020-2021-йилларга мўлжалланган  I-ОТ-2019-42 рақамли “Ўзбек ва инглиз тилларининг электрон (Инсон қиёфаси, феъл-атвори табиат ва миллий тимсоллар тасвири) поэтик луғатини яратиш” номли инновацион лойиҳада фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2021 йил 17 январдаги 04/1-73 сон маълумотномаси). Натижада ўзбек ва инглиз тиллари лексикасидаги рельефонимларнинг семантик жиҳатдан ўзаро ва умумий фарқли белгилари, лексикографик талқинлари таҳлили асосида инсон қиёфаси, феъл-атвори, табиат ва миллий тимсоллар тасвирининг лексикографик тавсифлари мукаммаллашган;
ўзбек ва инглиз тилларидаги рельефонимларнинг  семантик таркиби ва лексикографик изоҳларига оид таҳлил ва хулосаларидан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “O‘zbekiston” телерадиоканали ДУК “Маданий-маърифий ва бадиий эшиттиришлар” муҳарририяти томонидан тайёрланган “Таълим ва тараққиёт”, “Тил – миллат кўзгуси” номли радиоэшиттиришларни тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий Телерадиокомпаниясининг 2022 йил 08 январдаги 04-36-28-сон маълумотномаси). Натижада радиоэшиттиришлар, реклама матнларидаги таржима билан боғлиқ жараёнлар сифати ва инглизча сўз-терминларни тўғри қўллаш ҳолати таъминланган.