Sayt test rejimida ishlamoqda

Курбанов Баходир Бобировичнинг
фан доктори (DSс) диссертацияси ҳимояси ҳақидаги эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоги номи): «Ҳомиладорлада преэклампсияни эрта ташхислаш ва унинг натижаларини прогнозлаш» 14.00.01- Акушерлик ва гинекология (тиббиёт фанлари). 
Дисертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.1./Tib544.
Илмий маслаҳатчи: Курбанов Джахонгир Джамалович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент педиатрия тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент педиатрия тиббиёт институти, DSс.04/30.30.12.2019.Tib.29.01.
Расмий оппонентлар: Каттаходжаева Махмуда Хамдамовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Гельдиева Маргарита Собировна биология фанлари доктори, профессор; Каримова Феруза Джавдатовна, тиббиёт фанлари доктори профессор. 
Етакчи ташкилот: Қозоғистон Республикаси Халқаро дипломдан кейинги таълим институти
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади преэклампсияда ҳомиладорлик натижаларини эрта ташхислаш ва прогнозлашда “ренин-ангиотензин тизими”, “эндотелиал дисфункция”нинг регулятор генлари ва эстроген рецепторлари, антиангиоген оқсилларнинг патогенетик аҳамиятини баҳолашдан иборат.  
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
преэклампсиянинг ривожланиш механизмида “ренин-ангиотензин тизими”– AGT (Thr174Met ва Met235Thr) AGTR1(A1166C), AGTR2 (A/G),  “эндотелиал дисфункция” – NOS3 (C-786T), eNOS (C774T) ва ESR1 (G/A) эстроген рецептори регулятор генларининг полиморф вариантларининг диагностик аҳамияти исботланган;. 
“ренин-ангиотензин тизими”– AGT (Thr174Met ва Met235Thr) AGTR1(A1166C), AGTR2 (A/G),  “эндотелиал дисфункция” – NOS3 (C-786T), eNOS (C774T) ва ESR1 (G/A) эстроген рецептори регулятор генларининг генотипик вариантлари ва преэклампсиянинг ривожланиши орасидаги ассоциатив боғлиқликнинг диагностик аҳамияти исботланган; 
артериал қон босими ва қон томири тонусини тартибга солишнинг мураккаб ички тармоқли ўзаро таъсири остида бўлган AGT (Thr174Met), AGTR2 (A/G) ва NOS3 (C-786T) генлар полиморфизми нохуш аллел вариантларининг ташувчиси билан преэклампсиянинг шаклланиши ва кечишининг оғирлик даражаси орасида тўғри корреляцияли ишончли ассоциатив боғлиқлик исботланган;   
ангиотензин кодини ташувчи AGT (Thr174Met) ва унинг рецептори (AGTR2 A/G) хамда NO-синтетаза ферментининг NOS3 (C-786T) генининг преэклампсияни ривожланишида мустақил равишдаги хавф омили эканлиги исботланган;   
преэклампсиянинг шаклланиши ва зўрайишида мураккаб ички тармоқли ўзаро таъсирда бўлган “ренин-ангиотензин тизими”, “эндотелиал дисфункция” регулятор генлари  «функционал жиҳатидан нохуш» генотиплар турли комбинациялари ва эстроген рецепторларининг синергик таъсири исботланган;
индивидуал протектив, яъни “ренин-ангиотензин тизими”, “эндотелиал дисфункция” генлари баъзи аллел вариантларининг, преэклампсия ривожланишига нисбатан ҳимоя таъсири исботланган;
sflt1 оқсилининг преэклампсияни клиник кечиши, касалликнинг зурайиши, асоратларнинг юзага келиши ҳамда она ва ҳомиланинг ҳолати билан тўғри корреляцияси исботланган.    
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ҳомиладор аёлларда преэклампсияни эрта ташхислаш ва унинг натижаларини прогнозлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:  
 аёлларда оғир преэклампсияни эрта ташхислаш ва асоратларни олдини олишнинг янги усулини такомиллаштириш асосида ишлаб чиқилган «sFlt1 антиангиоген оқсили ёрдамида  ҳомиладор аёлларда преэклампсияни эрта ташхислаш усулини ишлаб чиқиш» услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 2 мартдаги  №8 н-з/114-сон маълумотномаси). Илмий натижаларнинг жорий қилиниши преэклампсияни ташхислашда sFlt1 оқсилининг диагностик ва прогностик аҳамиятини  аниқлаш имконини берган; 
ҳомиладор аёлларда преэклампсияни молекуляр-генетик усулда  ташхислаш, касалликнинг этиопатогенезини ўрганиш, асоратларини прогнозлаш усулини такомиллаштириш асосида ишлаб чиқилган «Оғир преэклампсия билан оғриган аёлларда аллел генлар полиморфизмининг хусусиятлари» услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 02 мартдаги  №8 н-з/114–сон маълумотномаси). Илмий натижаларнинг жорий қилиниши  преэклампсияни эрта ташхислашда AGT (Thr174Met), AGTR2 (A/G) ва NOS3 (C-786T) аллель генлардан фойдаланиш, регулятор генларининг касалик этиопатогенезидаги аҳамиятини аниқлаш ва касаллик асоратларини олдини олиш имконини берган;
ҳомиладор аёлларда преэклампсияни эрта ташхислаш ва унинг натижаларини прогнозлаш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Республика ихтисослаштирилган акушерлик ва гинекология илмий-амалий тиббиёт маркази, Тошкент вилояти перинатал маркази, Тошкент шаҳар 9-сонли туғруқ комплекси ва Хоразм вилояти перинатал маркази амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 23 майдаги 08-13839–сон маълумотномаси). Олинган илмий натижаларнинг амалиётга жорий этилиши преэклампсия асоратларини 3,8га баробарга қисқариши, ҳомиладорлик ижобий якунланишининг 2,6 баробарга ортиши ва даволаш муддатини қисқариши ҳисобига иқтисодий самарадорликни оширишга имкон яратган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish