Sayt test rejimida ishlamoqda

Султанходжаева Шазодахон Саидбакиевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Болаларда озиқ-овқат аллергиясининг гастроинтестинал шакллари, ташхислаш ва даволашни такомиллаштириш», 14.00.09 - Педиатрия (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.3.PhD/Tib344.
Илмий раҳбарлар: Ахмедова Инобат Мухамеджановна, тиббиёт фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Республика ихтисослаштирилган педиатрия илмий-амалий тиббиёт маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент педиатрия тиббиёт институти, DSc.04/30.12.2019.Tib.29.01.
Расмий оппонентлар: Шамансурова Элмира Амануллаева, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Камалов Зайниддин Сайфиддинович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент тиббиёт академияси.
Диссертациянинг йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: болаларда озиқ-овқат аллергияси гастроинтестинал шаклини диагностика ва даволашни такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
касалликнинг шакли ва оғирлигига қараб диетотерапия ва даволашни бартараф этишга турли хил ёндашувларни талаб қиладиган болаларда озиқ-овқат аллергиясининг ошқозон-ичак шаклларида озиқ-овқат сезгирлигини ривожлантиришнинг етакчи механизмлари исботланган; касалликнинг шаклланиши учун энг муҳим хавф омиллари, шу жумладан узоқ муддатли диарея касалликлари, туғилишдан бошлаб сунъий озиқлантириш, эрта аралаш озиқлантириш, ошқозон-ичак касалликларига ирсий мойиллик каби муҳим омиллар исботланган;
аллергик энтероколит билан оғриган беморлар гурухида IgE боғлиқ бўлган 46 (63,9%) ва IgE боғлиқ бўлмаган 26 (31,1%) ҳолатлар исботланган;
АЭК билан касалланган болаларда сигир сути оқсилларига умумий IgE ва ўзига хос IgE фаоллиги аниқланди, бу ичак тўсиқ ўтказувчанлигининг сезиларли даражада ошиши, нажасда sIgA, яллиғланишга қарши (TNF-α) ва яллиғланишга қарши (TGF-β1, ИЛ-10) цитокинларнинг юқори кўрсаткичлари билан бирга келиши билан исботланган;
олинган маълумотларга асосланиб, Т-лимфоцитларнинг озиқ-овқат аллергенларига лимфокин ишлаб чиқариши аниқланган ва унинг диагностик роли исботланган. Шу жумладан IgE га боғлиқ бўлмаган ООА да сигир сути оқсилига, товуқ тухумлари, цитрусли мевалар, мол ва товуқ гўштига сезгирлигини аниқлаши исботланган;
озиқ-овқат аллергиясининг ошқозон-ичак шакли бўлган ёш болалар учун ўзгартирилган даволаш режими касалликнинг оғирлиги ва шаклига қараб ихтисослашган терапевтик аралашмаларнинг индивидуал толерантлигини ҳисобга олган ҳолда уни йўқ қилувчи парҳез терапияси йўли билан ишлаб чиқилган ва самараси исботланган;
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Болаларда гастроинтестинал ООА турли шаклларини клиник хусусиятлари, шаклланиш механизмлари, диагностика ва даволашни такомиллаштиришни ўрганиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
болаларда учрайдиган гастроинтестинал озиқ-овқат аллергиясининг самарали даволаш усулларини такомиллаштириш бўйича амалга оширилган тадқиқотнинг илмий натижалари асосида ишлаб чиқилган «Болаларда озиқ-овқат аллергияси гастроинтестинал шакли: Т-ҳужайралар бошқарув субпопуляциясини патологик аҳамияти, диагностика ва даволашни такомиллаштириш» номли услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2021 йил 22 октябрдаги 8 н-р/364-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома болаларда озиқ-овқат аллергиясининг  гастроинтестинал шакллари бўлган болаларда диарея синдромининг даволаш          жараёнида  диетотерапиян киритиш  билан камайтириш йўлларини аниқлашда, касалликнинг  
давомийлигини ва унинг оғирлигини, шунингдек келажакда диарея билан касалланишнинг янги ҳолатлари эхтимолини камайтириш имконини берган; 
болаларда ООА гастроинтестинал шаклларининг клиник ва прогностик аҳамиятини аниқлаш ва терапияни такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётида, жумладан, Олмалиқ шаҳар болалар кўп тармоқли касалхонаси ва Навоий вилоят болалар кўп тармоқли тиббиёт марказ клиник амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 13 майдаги 08-12667-сон маълумотномаси). Олинган тадқиқот натижаларининг клиник амалиётга жорий қилиниши ООА гастроинтестинал шакли бўлган болаларда ҳаёт сифатини яхшилаш, даволаш самарадорлигини ошириш, беморларнинг стационарда бўлиш частотасини 1,8 баравар камайтириш имконини берган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish