Мелиқўзиев Иқболжон Мамасодиқовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон матни

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўзбек бадиий фильмларида кинооператорлик маҳорати», 17.00.03-Кино санъати. Телевидение (санъатшунослик фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.2.PhD/San18. 
Диссертация бажарилган муассаса (муассасалар) номи: Ўзбекистон давлат санъат ва маданият институти.
Илмий раҳбар: Тожибоева Олтиной Қосимовна, санъатшунослик фанлари доктори, доцент.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи: Ўзбекистон давлат санъат ва маданият институти, PhD.08/28.08.2020.San.121.01. 
Расмий оппонентлар: Тўлахўжаева Муҳаббат Туробовна, санъатшунослик фанлари доктори, профессор; Ойбек Вейсал ўғли Копадзе, санъатшунослик фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот: Камолиддин Беҳзод номидаги Миллий рассомлик ва дизайн институти 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек бадиий киносида кинооператорлик маҳорати ривожланиш тарихини ва тараққиёт босқичларини, ижодий мактабнинг ўзига хос жиҳатларини очиб беришдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
миллий бадиий кинода тасвирий ечим яратиш, кинотасвир тилини бойитиш, кинооператорлик услублари ранг-баранглигига эришиш ҳамда композиция, нур, соя, ранг, оптика, кадр формати, ракурс, мезансаҳна (мезанкадр), рамз, метафора воситаларидан бадиий яхлитлик йўлида фойдаланиш маҳорати турли ўлчамлар, форматлар, техник-технологик омиллар ҳамда  ижтимоий-маданий муҳит таъсирида намоён бўлганлиги сабабли босқичли характер касб этганлиги далилланган; 
кичик ҳажмдаги (22, 25, 35) объективда ва стедикам системаси мавжуд бўлмаган шароитда монументал ва рангтасвир (живопись)ли визуал образлар яратишга асос солган ўзбек кинооператорлик мактабининг мумтоз анъаналари ҳозирги рақамли технологиялар даврида турли миллатлар (ҳинд, корейс, турк) фильмларига тақлид қилиш ҳамда видеоклиплар, реклама роликларига хос қисқа, йирик планли монтаж, экспрессив ёритиш каби тасвирий усулларга йўл қўйиш ва бунинг натижасида замонавий жараёнларда кинокадр композицияси, бадиий ёритиш, ранглар ечими, метафорик тасвир мезонлари ўзгариб бораётгани сабабли устувор аҳамият касб этганлиги аниқланган; 
замонавий кино ифода тили, тасвирий ечим яратиш концептлари, рақамли техника имкониятлари каби ижодий-технологик жиҳатлар ҳамда композиция ва тасвирий ечим яратиш, ёруғликни қўллаш каби бадиий анъаналардан фойдаланиш мезонлари миллий мактаб хусусиятларини сақлаб қолиш, унга ворисийликни шакллантириш каби янги давр тамойилларига боғлиқлиги далилланган;
ўзбек бадиий киносида ХХ асрнинг 40-йилларида Даниил Демуцкий фильмлари (“Тоҳир ва Зуҳра”, “Насриддиннинг саргузаштлари”) билан кинооператорлик тасвир маданияти ва ижодий мактабга асос солинганлиги исботланган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек бадиий фильмларида кинооператорлик маҳорати шаклланиши, ривожланиши, хусусиятларини очиб бериш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
ўзбек бадиий киносида ўтган асрнинг 40-йилларида Даниил Демуцкий фильмлари (“Тоҳир ва Зуҳра”, “Насриддиннинг саргузаштлари”) билан кинооператорлик тасвир маданияти ва ижодий мактабга асос солинганлиги; миллий услубнинг пластик ифодаси ўлкамиз муҳити, иқлими, хусусиятидан келиб чиқиб, аниқ тасвирий драматургияга эга бўлган визуал образ ва тасвирий ечимда кадр постановкаси, ёруғлик экспонометридан фойдаланиш меъёрларини белгилаш ўзига хос характерда шаклланганлиги ҳамда томошабин идроки, тасвирий анъаналар ва экран образининг ўзаро алоқадорлиги ҳамда бадиий ифода элементлари корреляциясига асосланган визуал тасвирнинг доминант аҳамиятига алоҳида эътибор қаратиш каби бадиий-эстетик мезонлар исботлангани бўйича олинган натижалардан Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлиги тасарруфидаги Ўзбекистон давлат санъат ва маданият институти ҳамда санъат, маданият коллежларида таълим фаолиятини янада такомиллаштириш илмий-назарий малака талаблари, ўқув режалари, намунавий ўқув фан дастурлари, дарслик, ўқув қўлланмалар яратишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлигининг 2018 йил 7 февралдаги 01-11-10-827-сон маълумотномаси). Натижада, ўзбек киносида операторлик маҳоратининг шаклланиш ва ривожланиш йўлларига қаратилган касбий таълим сифатини оширишга эришилган; 
миллий бадиий кинода тасвирий ечим яратиш, кинотасвир тилини бойитиш, кинооператорлик услублари ранг-баранглигига эришиш, ҳамда композиция, нур, соя, ранг, оптика, кадр формати, ракурс, мезансаҳна (мезанкадр), рамз, метафора воситаларидан бадиий яхлитлик йўлида фойдаланиш маҳорати турли ўлчамлар, форматлар, техник-технологик омиллар ҳамда  ижтимоий-маданий муҳит таъсирида намоён бўлгани сабабли босқичли характер касб этганлиги далиллангани билан боғлиқ натижалар замонавий ўзбек кинооператорлик санъати амалиётида катта аҳамият касб этиб, “Ўзбеккино” Миллий агентлигининг давлат ва нодавлат киностудиялари ижодий изланишларида қўлланилган (“Ўзбеккино” Миллий агентлигининг 2018 йил 31 январдаги 01-05/01-152-сон маълумотномаси). Натижада кинооператорлик таълимида назария ва амалиётни уйғунлаштириш имкониятлари кенгайтирилган; 
кичик ҳажмдаги (22, 25, 35) объективда ва стедикам системаси мавжуд бўлмаган шароитда монументал ва рангтасвир (живопись)ли визуал образлар яратишга асос солган ўзбек кинооператорлик мактабининг мумтоз анъаналари ҳозирги рақамли технологиялар даврида турли миллатлар (ҳинд, корейс, турк) фильмларига тақлид қилиш ҳамда видеоклиплар, реклама роликларига хос қисқа, йирик планли монтаж, экспрессив ёритиш каби тасвирий усулларга йўл қўйиш ва бунинг натижасида замонавий жараёнларда кинокадр композицияси, бадиий ёритиш, ранглар ечими, метафорик тасвир мезонлари ўзгариб бораётгани сабабли устувор аҳамият касб этиши аниқлангани бўйича олинган хулосалардан Ўзбекистон киноарбоблари ижодий уюшмаси Кинооператорлик гильдияси фаолиятини янада такомиллаштиришда фойдаланилган (Ўзбекистон киноарбоблари ижодий уюшмасининг 2021 йил 18 январдаги 001-а-сон маълумотномаси). Натижада уюшманинг мутахассислик кафедраси билан ишлашдаги ҳамкорлик режалари доирасини кенгайтиришга эришилган;
замонавий кино ифода тили, тасвирий ечим яратиш концептлари, рақамли техника имкониятлари каби ижодий-технологик жиҳатлар ҳамда композиция ва тасвирий ечим яратиш, ёруғликни қўллаш каби бадиий анъаналардан фойдаланиш мезонлари миллий мактаб хусусиятларини сақлаб қолиш, унга ворисийликни шакллантириш каби янги давр тамойилларига боғлиқлиги далиллангани бўйича ишлаб чиқилган таклифлар асосида “Кинотелеоператорлик маҳорати (бадиий фотография шаклланиш ва тараққиёт жараёнлари)” /Тошкент: Lesson press, 2017. - Б.276/ деб номланган дарслик нашр этишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2017 йил 28 июндаги 434-145-сон рухсатномаси). Натижада мутахассислик фанини ўқитиш бўйича ўзбек тилида яратилган дарслик таълим тизимига олиб кирилган; 
миллий услубнинг пластик ифодаси ўлкамиз муҳити, иқлими, хусусиятидан келиб чиқиб, аниқ тасвирий драматургияга эга бўлган визуал образ ва тасвирий ечимда кадр постановкаси, ёруғлик экспонометридан фойдаланиш меъёрларини белгилашнинг ўзига хос характерда шаклланганлиги ҳамда томошабин идроки, тасвирий анъаналар ва экран образининг ўзаро алоқадорлиги ҳамда бадиий ифода элементлари корреляциясига асосланган визуал тасвирнинг доминант аҳамиятига алоҳида эътибор қаратиш каби бадиий-эстетик мезонлар исботлангани бўйича қўлга киритилган илмий натижалардан ЮНЕСКО ИЧКАП ташкилотининг “2015–2018 йилларда Ўзбекистон номоддий маданий меросни видеоҳужжатлаштириш” Халқаро грант лойиҳасини бажаришда фойдаланилган (ЮНЕСКО ишлари бўйича Ўзбекистон Республикаси Миллий комиссиясининг 2018 йил 30 октябрдаги 257-18-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳани ўзбек бадиий киносида ижодий мактаб хусусиятлари борасидаги илмий манбалар ҳисобига бойитишга эришилган.