Абдикаримов Рустамхан Алимхановичнинг

фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Катта деформацияларни эътиборга олган ҳолда ўзгарувчи қалинликка эга бўлган қовушқоқ-эластик юпқа қобиқли конструкцияларнинг динамик ҳисоби назарияси ва усулларини ривожлантириш», 01.02.04–Деформацияланувчан қаттиқ жисм механикаси (техника фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.2.DSc/FM55.

Илмий маслаҳатчи: Эшматов Хасан, техника фанлари доктори, профессор.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат техника университети ва Ўзбекистон Миллий университети, DSc.27.06.2017.Т/FM.03.04.

Расмий оппонентлар: Хусанов Бахтиёр Эргашевич, физика-математика фанлари доктори, профессор; Сафаров Исмоил Сафарович, физика-математика фанлари доктори, профессор; Индиаминов Равшан Шукурович, физика-математика фанлари доктори, профессор.

Етакчи ташкилот: Самарқанд архитектура қурилиш институти.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: катта деформацияларда конструкция материалининг қовушқоқ-эластик хусусиятини ҳисобга олган ҳолда юпқа қобиқли конструкцияларнинг динамикаси ва динамик устуворлигининг назарий асоси ва ечиш усулларини ривожлантиришдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

катта деформацияларда ўзгарувчан қалинликдаги қовушқоқ-эластик изотроп ва ортотроп пластинка, панел ва қобиқларнинг  чизиқсиз динамик масалаларининг математик қўйилиши такомиллаштирилган;

геометрик чизиқлимасликни инобатга олган ҳолда  ўзгарувчан асимметрик қалинликка эга бўлган қовушқоқ-эластик изотроп пластинка, панел ва қобиқларнинг динамик масалалари учун хусусий ҳосилали ўзгарувчан коэффициентли чизиқсиз интеграл-дифференциал тенгламалар тизими ишлаб чиқилган;

катта деформацияларни ҳисобга олган ҳолда ўзгарувчан қалинликдаги қовушқоқ-эластик изотроп ва ортотроп пластинка, цилиндрик панел ва қобиқларни чизиқсиз тебранишлари ва динамик устуворлиги (тез ўсадиган ва даврий юкламалар ҳисобга олинган ҳолда) масалаларининг тарқалмайдиган интеграл-дифференциал тенгламалар тизимлари ва ҳисоблаш алгоритми ишлаб чиқилган;

заиф-сингуляр ядроли ўзгарувчан коэффицентли чизиқсиз интеграл-дифференциал тенгламаларнинг тарқалмайдиган тизимини сонли ечиш услублари такомиллаштирилган;

ўзгарувчан қалинликдаги қовушқоқ-эластик юпқа қобиқли конструкцияларнинг чизиқсиз тебраниши, динамик устуворлиги ва параметрик тебранишлари ҳақидаги масалаларнинг чизиқсиз интеграл-дифференциал тенгламаларининг тарқалмайдиган тизимини сонли ечиш услублари ва алгоритмлари яратилган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Катта деформацияларни эътиборга олган ҳолда ўзгарувчи қалинликка эга бўлган қовушқоқ-эластик юпқа қобиқли конструкцияларнинг динамик ҳисоби назарияси ва усулларини ривожлантириш мавзуси бўйича олиб борилган тадқиқотлар асосида:

қишлоқ хўжалиги машиналарининг ишчи органлари конструкциясини математик ҳисоблаш катта деформацияларда уларнинг мустаҳкамлигини таъминлаш учун “Агрегат заводи” АЖга татбиқ этилган («Ўзагротехмаш» АЖнинг 2017 йил 3 ноябрдаги СС–17-01/638-сон маълумотномаси). Илмий тадқиқот натижаларини жорий қилиш қишлоқ хўжалик техникаси ишчи органларининг хизмат муддатини 1,3–1,4 мартага ошириш имконини берган;

қишлоқ хўжалиги машиналари ишчи органларининг маҳкамловчи қисмига тушадиган динамик кучларни ҳисоблаш усуллари “Агрегат заводи” АЖга жорий этилган («Ўзагротехмаш» АЖнинг 2017 йил 3 ноябрдаги СС–17-01/638-сон маълумотномаси). Илмий тадқиқот натижаларини жорий қилиш қишлоқ хўжалиги машиналарининг ишчи органларининг маҳкамлаш қисмига тушадиган динамик кучни 10–12 % га камайтириш имконини берган;

қишлоқ хўжалик машиналари ишчи органларининг кучланганлик-деформацияланганлик ҳолатини баҳолаш тизими ишчи органларнинг нозик қисмини аниқлаш учун “Агрегат заводи” АЖга жорий этилган («Ўзагротехмаш» АЖнинг 2017 йил 3 ноябрдаги СС–17-01/638-сон маълумотномаси). Илмий тадқиқот натижаларини жорий қилиш ресурстежамкорликни 8–10 % га ошириш имконини берган.