Karimov Ravshanbek Allayarovichning
dissertatsiya himoyasisiz seleksiya yutug‘i (ixtiro patenti) asosida falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasini berish bo‘yicha e’lon matni
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Xorazm viloyatining ekstremal tuproq-iqlim sharoitlariga mos g‘o‘za navlarini yaratish», 06.01.05–Seleksiya va urug‘chilik (qishloq xo‘jaligi fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2017.2.PhD/Qx78.
Ilmiy rahbar: Axmedov Djamalxon Xodjaxonovich, biologiya fanlari doktori.
Ilmiy-tadqiqot ishi bajarilgan muassasa nomi: Paxta seleksiyasi, urug‘chiligi va etishtirish agrotexnologiyalari ilmiy-tadqiqot instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent davlat agrar universiteti, DSc.27.06.2017.Qx.13.01.
O‘zbekiston Respublikasi Intellektual mulk agentligining ixtiroga patenti olingan: «Xorazm-150» g‘o‘za navi, № NAR 00054, 2005 y., 30 aprel`.
O‘zbekiston Respublikasi Intellektual mulk agentligining 2017 yil 28 iyuldagi 02-11/1970-son ma’lumotnomasi.
II. Tadqiqotning maqsadi: turlararo va turlar ichida dargaylash asosida Xorazm viloyatining tuproq-iqlim sharoitlariga bardoshli tezpishar, serhosil, tola sifati IV tipga mansub kasallik va zararkunandalarga bardoshli g‘o‘za navlarini yaratishdaniborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
ilk bor g‘o‘za genofondidagi xorijiy va mahalliy namunalar va navlarni chatishtirish asosida Xorazm viloyati tuproq-iqlim sharoitlariga mos, turli tashqi stress omillarga chidamli g‘o‘za navlari yaratilgan;
turlararo va tur ichida chatishtirishdan olingan duragaylarning ayrim xo‘jalik qimmatli belgilarini irsiylanish va o‘zgaruvchanlik xususiyatlari aniqlangan;
turlararo va tur ichida chatishtirishdan olingan duragaylarda mujassamlashgan qimmatli xo‘jalik belgilar seleksion-genetik jarayonlarda boshlang‘ich ashyo sifatida foydalanish mumkinligi aniqlangan;
xorijiy va mahalliy namunalar va navlarni chatishtirish orqali yaratilgan g‘o‘za navlarining birlamchi urug‘chiligi takomillashtirilgan;
turlararo va tur ichida chatishtirishdan olingan ashyolar asosida genotipida barcha xususiyatlar mujassamlashgan g‘o‘zaning «Xorazm-150» navi yaratilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Xorazm viloyatining ekstremal tuproq-iqlim sharoitlariga mos g‘o‘za navlarini yaratish bo‘yicha olib borilgan tadqiqotlar natijalari asosida:
serhosil, sho‘rlanish, kasallik va zararkunandalarga chidamli o‘rta tolali g‘o‘zaning «Xorazm-150» naviga Intellektual mulk agentligining ixtiroga patenti olingan (№ NAR 00054). Ushbu g‘o‘za navi respublikaning shimoliy mintaqalari paxtachilik fermer xo‘jaliklarining asosiy paxta maydonlarida ekilib, yuqori va sifatli paxta hosili olishga erishilgan;
turlararo va tur ichida xorijiy va mahalliy nav va namunalarni chatishtirish orqali Xorazm viloyati tuproq-iqlim sharoitida yaratilgan va ushbu mintaqa uchun rayonlashtirilgan «Xorazm-150» navi 2015–2016 yillarda jami 20 ming gektar maydonga joriy etilgan (Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligining 2017 yil 23 sentyabrdagi 02/20-492-son ma’lumotnomasi). Buning natijasida «Xorazm-150» navidan andoza navlarga nisbatan gektaridan 2,4 sentner qo‘shimcha paxta hosili olingan va iqtisodiy samardorlik o‘rtacha 300–350 ming so‘mni tashkil etgan.
