Sayt test rejimida ishlamoqda

Акмурадов Бахтиёр Уралович фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
 
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Ўзбек тилидаги матнлар учун нутқни синтез қилиш усуллари ва алгоритмлари», 05.01.04 – Ҳисоблаш машиналари, мажмуалари ва компьютер тармоқларининг математик ва дастурий таъминоти (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.1.PhD/Т2745
Илмий раҳбарнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Хамдамов Уткир Рахматиллаевич, техника фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялари университети, DSc.13/30.12.2019.T.07.01.
Расмий оппонентларнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: 
Мухамедиева Дилноз Тулкуновна, техника фанлари доктори, профессор; Элов Ботир Болтаевич, техника фанлари фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот номи: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ўзбек тилидаги электрон матнларни таҳлил қилиш, дастлабки ишлов бериш ва нутқни синтезлаш модели, усуллари, алгоритмлари ҳамда дастурий таъминотларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
мултимедиали мулоқотни ташкил этишга имкон берувчи ўзбек тилидаги электрон матнларни конкатенатив ёндашув асосида нутқ сигналларига синтезлаш тизимининг функционал модели ишлаб чиқилган;
ўзбек адабий тили қоидалари асосида матнларга дастлабки ишлов бериш, сўзларни бўғинларга ажратиш ва уларни товушли ифодалашнинг компьютер лингвистик усуллари ҳамда дастурий кутубхоналари яратилган;
нутқни синтезлаш тизимининг функционал модели асосида матнлардан гаплар ва сўзларни ажратиш, сонлар ва белгиларни матнли ифодалаш ҳамда тувуш фрагментларини конкатенациялаш алгоритмлари ишлаб чиқилган;
яратилган ёндошув ва усуллар асосида электрон матнларни нутқ сигналларига синтезлаш дастурий мажмуасининг функционал тузилмаси ва таркибий модуллари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Ўзбек тилидаги матнларни нутққа синтезлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
ўзбек тилидаги матнларни нутқ сигналларига синтезлаш алгоритмлари ва дастурий мажмуаси Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ҳузуридаги Таълим муассасаларида электрон таълимни жорий этиш маркази фаолиятига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлигининг 2022 йил 10 февралдаги 33-8/731-сон маълумотномаси). Натижада, марказ тасарруфидаги электрон ресурслар асосида ўзбек тилида кенг қўлланиладиган 38 мингдан ортиқ сўзлар ва 2.8 мингдан ортиқ бўғинларнинг электрон базаси шакллантирилди. Таълим тизимида талаба ва ўқитувчиларнинг электрон таълим ресурслари ва ахборот тизимларидан фойдаланишида инсон – машина интерфейсини янада қулайлаштириш имконияти яратилган.
ўзбек тилидаги cўзларни «Андозага қиёслаш» орқали бўғинларга ажратиш алгоритми ва нутқ сигналларига синтезлаш дастурий мажмуаси Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети ҳузуридаги Давлат тилида иш юритиш асосларини ўқитиш ва малака ошириш марказига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлигининг 2022 йил 10 февралдаги 33-8/731-сон маълумотномаси). Натижада берилган матн таркибидаги сўзларнинг 98 фоизини бўғинларга тўғри ажратишга эришилди. Давлат хизматчиларининг ўзбек тили имло қоидаларига мос равишда ҳужжатларни юритиш бўйича назарий ва амалий кўникмаларини оширишга хизмат қилган. 

Yangiliklarga obuna bo‘lish