Murtazaev Saidmurodxon Saidialoevichning
fan doktori (DSc) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «O‘zbek populyasiyasiga mansub shaxslarning yuz-jag‘ sohasini antropometrik rentgenotsefalometrik ko‘rsatkichlari va ularni klinikada qo‘llash», 14.00.21–Stomatologiya (tibbiyot fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2017.2.DSc/Tib139.
Ilmiy maslahatchi: Dusmuxamedov Maxmudjan Zakirovich, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat stomatologiya instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Toshkent tibbiyot akademiyasi, DSc.27.06.2017.Tib.30.01.
Rasmiy opponentlar: Pang Jun Young, tibbiyot fanlari doktori, professor (Janubiy Koreya); Supiev Turgan Kurbanovich, akademik, tibbiyot fanlari doktori, professor (Qozog‘iston); Boymurodov Shuxrat Abdujalilovich, tibbiyot fanlari doktori.
Yetakchi tashkilot: Shimoliy Karolina universiteti (AQSh).
Dissertatsiya yo‘nalishi: amaliy ahamiyatga molik.
II.Tadqiqotning maqsadi: me’yoriy tishlovga ega o‘zbek millatiga mansub aholining antropometrik va rentgenotsefalometrik ko‘rsatkichlarini inobatga olgan holda yuz-jag‘ sohasi anomaliyalarini davolashni takomillashtirishdan iborat.
III.Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
me’yoriy tishlovga ega etnik o‘zbeklarda ilk bora biometrik parametrlari (tishlarning meziodistal o‘lchami, tish yoyining kengligi, oldingi qismining uzunligi)ning, tish va tish qatorlari shaklining o‘ziga xos tuzilishi isbotlangan;
me’yoriy tishlovga ega va tish qatorlari shakllangan aholining sefalogrammalariga asoslanib, yuz skeleti tuzilish xususiyatlarining fazoviy orientatsiyasi, jag‘lararo, tish-jag‘ va tishlararo o‘zaro korrelyasion bog‘liqligi isbotlangan;
yuz sohasi yumshoq to‘qimalarining yon rentgenotsefalometrik tavsifi hamda yuz skeletiga mutanosibligi asoslangan;
me’yoriy tishlovga ega o‘zbek millatiga mansub erkak va ayollarda o‘rtacha chiziqli sefalometrik ko‘rsatkichlar o‘rtasida tafovut mavjudligi isbotlangan;
me’yoriy tishlovga ega o‘zbek millatiga mansub shaxslarning yuz va bosh skeletining klinik-antropometrik ko‘rsatkichlari isbotlangan;
yuz-jag‘ sohasining tug‘ma va ortirilgan deformatsiyalarini ortodontik-jarrohlik davolash tizimi takomillashtirilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Yuz-jag‘ sohasidagi tug‘ma va orttirilgan deformatsiyalarni klinik tashxislash va davolash bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
«O‘zbek populyasiyasiga mansub shaxslarning tish va tish qatorlarining biometrik tavsifi» nomli uslubiy tavsiyanoma ishlab chiqilgan va sog‘liqni saqlash amaliyotiga joriy qilingan (Sog‘liqni saqlash vazirligining 2016 yil 13 dekabrdagi 8n-d/78-son ma’lumotnomasi). Natijada o‘zbek millatiga mansub shaxslarning antropometrik va sefalometrik ko‘rsatkichlarini baholash me’yoriy darajalarini ishlab chiqish imkonini bergan;
o‘zbek millatining yuz-jag‘ sohasidagi biometrik va sefalometrik ko‘rsatkichlarini baholash bo‘yicha ishlab chiqilgan takdif va tavsiyalar sog‘liqni saqlash amaliyotiga, jumladan, Toshkent davlat stomatologiya instituti klinikasi, Toshkent tibbiyot akademiyasi 3-klinikasi hamda Toshkent shahar tez tibbiy yordam klinikasi amaliyotiga joriy qilingan (Sog‘liqni saqlash vazirligining 2017 yil 7 noyabrdagi 8n-z/31-son ma’lumotnomasi). Olingan tadqiqotlarning klinik amaliyotga joriy qilinishi yuz-jag‘ tizimi deformatsiyasi va anomaliyalarini erta tashxislash va davolash samaradorligini oshirib, bemorlarni shifoxonada bo‘lish vaqtini 12–15% qisqartirish, kasallik asoratlarini 27%ga kamaytirish imkonini bergan.
