Ражабов Тошпўлот Файзуллоевичнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Ўзбекистон ярим чўл яйловлари ўсимликлар қопламининг трансформациясини экологик-фитоценотик баҳолаш (Қарнобчўл мисолида)», 03.00.05 – Ботаника (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.2.DSc/В142.
Илмий маслаҳатчи: Рахимова Ташханим, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат университети. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ботаника институти, DSc.02/30.12.2019.В.39.01.
Расмий оппонентлар: Хамраева Диловар Толибджоновна, биология фанлари доктори; Хамидов Гулом Хамидович, биология фанлари доктори, профессор; Мавланов Хударган, биология фанлари доктори, профессор. 
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: турли даражада трансформацияга учраган ярим чўл яйловлари ўсимликлар қопламининг ўзгариш хусусиятларини аниқлаш ва яйловларни экологик-фитоценотик баҳолашнинг мезон ҳамда моделларини ишлаб чиқишдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор ўсимлик жамоалари фитоценотик кўрсаткичларининг чорва моллари боқилиши шароитидаги индикацион белгилари ва уларнинг ҳосил бўлиши хусусиятлари очиб берилган;
ярим чўл яйловларининг тупроқ хусусиятларига кўра фитоценоз структураси инқироз индикаторларининг фарқланиши аниқланган;
яйлов инқирозининг турли даражаларини белгилайдиган фитоценотик баҳолаш мезонлари ва уларнинг миқдорий кўрсаткичларини ўрнатиш механизмлари аниқланган;
яйлов фитоценозлари трансформациясининг чорва моллари боқилиши шароитидаги  экологик-фитоценотик моделларини яратиш принциплари очиб берилган;
Қарнобчўл ва Зирабулоқ-Зиёвуддин тоғлари яйловларининг замонавий таснифи ишлаб чиқилган ва 17 та яйлов типига мансуб 37 та яйлов хилларининг 54 фоизи антропоген характерга эга эканлиги аниқланган;
ярим чўл яйловларининг антропогенизацияси ва унинг шаклланиш хусусиятлари асосланган;
вегетацион индексларнинг тренд таҳлиллари асосида яйлов ўсимликлар қопламининг инқироз даражаси ортиб бораётганлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Қарнобчўл ярим чўли ва унга туташ Зирабулоқ-Зиёвуддин тоғлари яйлов ўсимликлар қопламининг ҳозирги ҳолатини ўрганиш бўйича олинган натижалар асосида:
яйлов ўсимликлар қопламининг ҳозирги экологик-фитоценотик ҳолати, яйловларнинг инқирозга учраш даражалари ва ем-хашак ҳосилдорлигига оид маълумотлар Самарқанд вилояти қоракўлчиликка ихтисослашган хўжаликлар (“Сахобаота қоракўл насл”, “Тим-Ағрон чорвадорлари” ва “Тутли қоракўл замини”) фаолиятига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Ипакчилик ва жун саноатини ривожлантириш қўмитасининг 2021 йил 14 декабрдаги 1-2/1362-сон маълумотномаси). Тадқиқот натажалари яйлов ўсимликлар қопламининг ҳозирги фитоценотик ҳолати ва хўжалик имкониятларидан келиб чиқиб, яйловлардан унумли фойдаланиш, инқирозга учраган яйлов майдонларини яхшилаш ва яйловларни барқарор бошқариш чора-тадбирларини ишлаб чиқиш имконини берган;
трансформацияга учраган яйлов фитоценозларини мониторинг қилиш ва баҳолашнинг фитоценотик мезонлари ва концептуал экологик моделлари “Ўздаверлойиҳа” давлат илмий-лойиҳалаш институтининг республика яйловлар ҳолатини баҳолаш бўйича амалий фаолиятига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2021 йил 23 ноябрдаги 02/027-4731-сон маълумотномаси). Тадқиқот натажалари республика қурғоқчил ҳудудларидаги яйловларни геоботаник тавсифлаш ва ўсимликлар қопламининг ҳозирги экологик ва хўжалик ҳолатини баҳолашнинг усулларини такомиллаштириш имконини берган;
тадқиқот ҳудудида аниқланган ўсимлик турлар таркиби ҳамда йиғилган намуналар Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Ботаника институти Ўзбекистон флораси лабораториясининг №ПЗ-20170925347 сонли “Зарафшон тизмаси ғарбий тармоқлари флорасини тўр тизимли хариталаш ва алоҳида аҳамиятга эга ботаник ҳудудларни аниқлаш” (2018-2020 йй.) амалий лойиҳасида (лойиҳа раҳбари академик, К.Ш. Тожибаев) ҳудудни тўр тизимли хариталашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2022 йил 03 февралдаги 4/1255-233-сон маълумотномаси). Натижада, Самарқанд ва Навоий вилоятлари ҳудудининг биохилма-хиллигини аниқлаш, тўр тизимли хаританинг алоҳида квадратларида турлар хилма-хиллиги ҳамда йиғмалар зичлигини тўлдириш имконини берган. Шунингдек, Қарнобчўл ва Зирабулоқ-Зиёвуддин тоғлари ҳудудидан терилган 87 та юксак ўсимлик турларининг 105 та гербарий намуналари Ўзбекистон Миллий гербарийси (TASH) республика ноёб илмий объекти фондига топширилган. Натижада, гербарий намуналари Ноёб объектнинг Бухоро ва Қўҳистон ботаник-географик округлари ўсимликлари коллекциясини бойитган ва botany.uz электрон маълумотлар базасини шакллантириш имконини берган.