Sayt test rejimida ishlamoqda

Шарипова Лобар Акрамовнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Рух нитратининг бир турли ва аралаш лигандли координацион бирикмалари синтези, тузилиши ва хоссалари», 02.00.01 – Ноорганик кимё (кимё фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.2.PhD/К298.
Илмий раҳбар: Азизов Тохир Азизович, кимё фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Умумий ва ноорганик кимё институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, PhD.03/30.12.2019.К.72.01.
Расмий оппонентлар: Кадирова Шахноза Абдухалиловна, кимё фанлари доктори, профессор; Хасанов Шодлик Бекпўлатович, кимё фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: рух нитратининг айрим амидлар, никотин ва бензой кислоталари билан бир турли ва аралаш лигандли комплекс бирикмаларини синтез қилиш ҳамда уларнинг таркиби, тузилиши ва хоссаларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
рух нитратининг айрим кислота амидлари, никотин ва бензой кислоталар билан 37 та янги комплекс бирикмалари синтез қилинган;
рентгенфазавий ва энергия-дисперсион таҳлиллари, масс-спектрометрия, ИҚ- ва 1Н ЯМР -спектроскопия усуллари ёрдамида синтез қилинган янги бирикмаларнинг индивидуаллиги ҳамда органик лигандларнинг рух ионига координацияланишуви исботланган;
синтез қилинган комплекс бирикмаларнинг термик барқарорлиги ва термолиз маҳсулотлари дифференциал термик таҳлил ёрдамида аниқланган;
квант-кимёвий усуллар ёрдамида лигандлар ва синтез қилинган комплекс бирикмаларнинг геометрик ва энергетик параметрлари, атомларда зарядларнинг тақсимоти, геометрияси ҳамда реакцион қобилияти аниқланган;
синтез қилинган комплекс бирикмаларнинг биологик фаоллиги асосида қишлоқ хўжалигида етиштириладиган ғўза ўсимлигини ўстирувчи ва ҳосилдорлигини оширувчи стимуляторлик хоссалари аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Рух нитратининг бир турли ва аралаш лигандли координацион бирикмаларини механокимёвий усулда синтези, тузилиши ва хоссалари бўйича олинган илмий натижалар асосида:
[ZnL3∙L6∙(NO3)2]∙2H2O таркибли препарат Жиззах вилояти Ш.Рашидов тумани «Тожинор ота» ва «Исмоилжон Исроилжон» фермер хўжаликлари экин майдонларида ҳамда Умумий ва ноорганик кимё институти Агрокимё лабораториясида амалиётга жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2020 йил 15 сентябрдаги 02/025-2926-сон маълумотномаси). Натижада, чигитнинг униб чиқишини 3-5 кунга тезлаштириш, пахтанинг очилишини 6-9 кунга қискартириш, ҳосилдорлик гектарига 5-7% га ошириш имконини берган;
рух нитратининг бир турли ва аралаш лигандли координацион бирикмаларининг электрон ва биологик хоссаларидан №ФА-Ф7-010 "Наноструктурали фожазит типидаги цеолитлар панжараси юзасида ион-молекуляр кластерларни энергетикаси, тузилиши ва жойлашиши" мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2020 йил 24 ноябрдаги 4/1255-2610-сон маълумотномаси). Натижада, калориметрик усул билан дифференциал термик анализ (ДТА) усулларини ўзаро таққослаш орқали ион-молекуляр комплексларнинг  хоссаларини аниқлаш имконини берган. 

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish