Juraev Ximmatali Nomozovichning

falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.

Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Si- va C- vakansiyalari oqimida bor va alyuminiyning kremniy karbidiga past haroratli diffuziyasi», 01.04.10–Yarimo‘tkazgichlar fizikasi (fizika-matematika fanlari).

Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2017.1.PhD/FM34.

Ilmiy rahbar: Atabaev Ilxam Gafurovich, fizika-matematika fanlari doktori, professor.

Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Fizika-texnika instituti.

IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasalar nomi, IK raqami: Fizika-texnika instituti, Ion-plazma va lazer texnologiyalari instituti, Samarqand davlat universiteti, DSc.27.06.2017.FM/T.34.01.

Rasmiy opponentlar: Kamalov Amangeldi Bazarbaevich, fizika-matematika fanlari doktori; Parchinskiy Pavel Borisovich, fizika-matematika fanlari nomzodi, dotsent.

Yetakchi tashkilot: Toshkent davlat texnika universiteti.

Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.

II. Tadqiqotning maqsadi: past haroratli diffuziya jarayonining takrorlanish darajasi va olinayotgan kremniy karbidi p-n-o‘tishlarning xossalariga o‘sish nuqsonlari va yuza holatining ta’sirlarini aniqlashdan iborat.

III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:

kremniy karbidi monokristallarida bor va alyuminiy (ilk bor) past haroratli diffuziyasi bilan p-n o‘tishlar olingan va elektrofizik xossalari aniqlangan;

ilk bor kremniy karbidi sirtini KONning suvli eritmasida ul`trabinafsha nurida stimullab emirish usuli ishlab chiqilgan;

bir zondli tok yoyilish metodi yordamida past haroratli diffuziyadan so‘ng bor va alyuminiy kirishmalarining kremniy karbididagi taqsimoti aniqlangan;

ilk bor past haroratli diffuziya usuli bilan 300°S gacha haroratda ishlay oladigan, tokining qayta ulanish vaqti va teskari tiklanish vaqtining davomiyligi juda kichik (10 ns dan kichik) bo‘lgan kremniy karbidi diodi ishlab chiqilgan.

IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi:

Kremniy va uglerod vakansiyalari oqimida bor va alyuminiyning kremniy karbidiga past haroratli diffuziyasi bo‘yicha olingan natijalar asosida:

ishlab chiqilgan kremniy karbidini kaliy gidroksidining suvli eritmasida ul`trabinafsha nurlar ta’siri ostida emirish bo‘yicha «Kremniy karbidiga ishlov berish usuli»ga O‘zbekiston Respublikasi Intellektual mulk agentligining ixtiro patenti olingan (№ IAP 05087, 2015 y.). Ishlab chiqilgan usul kremniy karbidining silliq emirilgan sirtlarini olish va mezatuzilmalar tayyorlash imkonini bergan;

kremniy karbidiga past haroratda bor va alyuminiyni diffuziya qilish usuli bilan yangi ko‘chkili uchma diodlar ishlab chiqilgan (IX Respublika Innovatsion g‘oyalar, texnologiyalar va loyihalar yarmarkasi katologi «Ko‘chkili-uchma  p-i-n SiC diodi» 2016 y.). Ishlab chiqilgan diodlar yuqori tezkorligiga hamda 300°S haroratgacha ishlay olishi bilan ananaviy diodlardan afzallikka erishish imkonini bergan.