Sayt test rejimida ishlamoqda

Нарзикулова Дилноза Хашимжоновнанинг 
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Оилaдa ижтимоий низолaрни бaртaрaф этишнинг педaгогик мехaнизмлaрини тaкомиллaштириш», 13.00.01–Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.2.DSc/Ped138.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Навоий давлат педагогика институти.
Илмий раҳбар: Ибраимов Холбой Ибраимович, педагогика фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети, PhD.03/30.012020.Ped.02.06.
Расмий оппонетлар: Нарбаева Танзила Камаловна, социология фанлари доктори; Исмаилова Зухра Карабаева, педагогика фанлари доктори, профессор; Эгамбердиева Нодира Мелибаевна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади оилада ижтимоий низоларни бартараф этишнинг педагогик шарт-шароитларини такомиллаштиришга доир илмий таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
оилада ижтимоий низоларнинг келиб чиқиш сабаблари мaънaвий-психологик муҳитнинг бузилиши, мaнфaaтлaр тўқнашуви вa зиддиятнинг кескин кучaйиши, ўзаро бир-бирини тушунмaслик, бегонaлик ҳaмдa мaвжуд муaммони ноaдеквaт, яъни номутaносиб aнглaш вa бaҳолaшнинг кучaйиб бориши, конфронтaциянинг ўсиб бориши каби омиллар билан интернал ва экстернал кўринишда бевосита боғлиқлигини асослаш орқали аниқлаштирилган;
оиладаги соғлом муҳитнинг ижтимоий низолар профилактикаси билан алоқадорлиги муаммони аниқлаш, муаммо ечимига мажмуавий ёндашув, муаммони ҳал этишнинг бирламчи эканлиги, толерантлик, тинглаш маданияти, эмпатия, сўз ва амал бирлиги мезонларини томонларнинг ихтиёрий келишувига кўра зиддиятнинг ечимга келиши ва тўхтатилишини кўзда тутувчи вазиятли таҳлили бўйича фаолият стратегиясини продуктив тарзда қўллаш билан идентивлигини таъминлаш орқали асосланган;
оилавий ижтимоий низоларни бартараф этишда жараён субъектларининг ҳуқуқий, психологик-педагогик саводхонлигини ривожлантириш моделининг амалий компоненти оила аъзоларида таянч маънавий компетенцияларни шакллантиришнинг витаген, рефлексив, шахсга йўналтирилган мазмунли жиҳатини миллий идентиклик билан ички адаптивлигини барқарорлаштириш орқали такомиллаштирилган;
фамилистик ёндашувга устуворлик бериш асосида оилада юзага келадиган ижтимоий низоларни бартараф этишнинг педагогик технологияси оилапарварликнинг ички англаниши (интериоризация)ни ташқи намоён бўлиш (экстериоризация) билан интеграциясини таъминлайдиган витаген, рефлексив, шахсга йўналтирилган технологияларни миллий тарбияга компаратавистик татбиқини интенсивлаштириш асосида такомиллаштирилган;
синергетик педагогиканинг шахслараро муносабатларга таъсирини ҳисобга олиш, оилавий низолар диагностикаси ва коррекциясига доир модификациялашган методикаларни ишлаб чиқиш, маҳаллабай тизимида оила билан олиб бориладиган ижтимоий-педагогик фаолият технологияларини лойиҳалаш бўйича оилавий ижтимоий низоларни бартараф этишнинг профилактик ва коррекцион механизмларини такомиллаштиришга доир таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Оилада ижтимоий низоларни бартараф этишнинг педагогик механизмларини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
оилада ижтимоий низоларнинг келиб чиқиш сабабларини мaънaвий-психологик муҳитнинг бузилиши, мaнфaaтлaр тўқнашуви вa зиддиятнинг кескин кучaйиши, ўзаро бир-бирини тушунмaслик, бегонaлик ҳaмдa мaвжуд муaммони ноaдеквaт, яъни номутaносиб aнглaш вa бaҳолaшнинг кучaйиб бориши, конфронтaциянинг ўсиб бориши каби омиллар билан интернал ва экстернал кўринишда бевосита боғлиқлигини асослаш орқали аниқлаштиришга доир амалий таклиф ва тавсиялардан “Обод маҳалла –хавфсиз маҳалла” дастури доирасида ўтказилган маънавий-маърифий тадбирларни ташкил этишда фойдаланилган (Маҳалла ва оилани қўллаб-қувватлаш вазирлигининг 2021 йил 14 сентябрдаги 02-02/2188-сон маълумотномаси). Натижада, оиладаги ижтимоий низоларнинг педагогик профилактикаси самарадорлигини оширишга хизмат қилган;
оиладаги соғлом муҳитнинг ижтимоий низолар профилактикаси билан алоқадорлигини муаммони аниқлаш, муаммо ечимига мажмуавий ёндашув, муаммони ҳал этишнинг бирламчи эканлиги, толерантлик, тинглаш маданияти, эмпатия, сўз ва амал бирлиги мезонларини томонларнинг ихтиёрий келишувига кўра зиддиятнинг ечимга келиши ва тўхтатилишини кўзда тутувчи вазиятли таҳлили бўйича фаолият стратегиясини продуктив тарзда қўллаш билан идентивлигини таъминлаш орқали асослашга доир амалий таклиф ва тавсиялардан 5110900 – Педагогика ва Психология бакалавриат йўналиши учун  “Педагогик конфликтология” дарслигини ишлаб чиқишда фойдаланилган  (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 6 октябрдаги 522-сон буйруғи, 522-101-рақамли гувоҳнома). Натижада, талабаларда оилавий низоларни самарали бартараф этиш компетентлигини ривожлантиришга хизмат қилган;
оилавий ижтимоий низоларни бартараф этишда жараён субъектларининг ҳуқуқий, психологик-педагогик саводхонлигини ривожлантириш моделининг амалий компонентини оила аъзоларида таянч маънавий компетенцияларни шакллантиришнинг витаген, рефлексив, шахсга йўналтирилган мазмунли жиҳатини миллий идентиклик билан ички адаптивлигини барқарорлаштириш орқали такомиллаштиришга доир амалий таклиф ва тавсиялардан “Маънавий-маърифий ишлар тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари” дастурининг иккинчи ва тўртинчи  устувор йўналишини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Маҳалла ва оилани қўллаб-қувватлаш вазирлигининг 2021 йил 14 сентябрдаги 02-02/2188-сон маълумотномаси). Натижада, оилаларнинг психологик-педагогик саводхонлигини ошириб боришнинг педагогик тизимини такомиллаштиришга хизмат қилган;
фамилистик ёндашувга устуворлик бериш асосида оилада юзага келадиган ижтимоий низоларни бартараф этишнинг педагогик технологиясини оилапарварликнинг ички англанишини ташқи намоён бўлиш билан интеграциясини таъминлайдиган витаген, рефлексив, шахсга йўналтирилган технологияларни миллий тарбияга компаратавистик татбиқини интенсивлаштириш асосида такомиллаштиришга доир таклиф ва тавсиялардан 5110900 – Педагогика ва Психология бакалавриат йўналиши учун “Педагогик конфликтология” дарслигини ишлаб чиқишда фойдаланилган  (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 30 декабрдаги 89-02-1476-сон маълумотномаси). Натижада, талабаларда конфликтологик компетентликни ривожлантириш технологиясини қўллаш самарадорлигини оширишга эришилган;
синергетик педагогиканинг шахслараро муносабатларга таъсирини ҳисобга олиш, оилавий низолар диагностикаси ва коррекциясига доир модификациялашган методикаларни ишлаб чиқиш, маҳаллабай тизимида оила билан олиб бориладиган ижтимоий-педагогик фаолият технологияларини лойиҳалаш бўйича оилавий ижтимоий низоларни бартараф этишнинг профилактик ва коррекцион механизмларини такомиллаштиришга доир таклиф ва тавсиялардан ЖҲБЛ-22 “Оиладаги жиноятлар ва зўравонликлар, оиладаги криноген муҳит, келиб чиқиш сабабларини тадқиқ этиш” (2021-2022 йй.) лойиҳасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 30 декабрдаги 89-02-1476-сон маълумотномаси). Натижада, оилавий низоларни бартараф этишнинг ижтимоий-педагогик механизмларини такомиллаштиришга хизмат қилган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish