Юсупова Гузал Рашитовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Нарратив тузилмаларнинг когнитив шакл топиши ва уларнинг бадиий матнда воқеланиши (У. Фолкнернинг “The Sound and the Fury” ва “Аs I Lay dying” асарлари мисолида)», 10.00.04 – Европа, Америка ва Австралия халқлари тили ва адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.3.PhD/Fil272.
Илмий раҳбар: Сафаров Шаҳриёр Сафарович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат чет тиллар институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат чет тиллар институти, PhD.03/30.12.2019.Fil/Ped.83.01. 
Расмий оппонентлар: Киселёв Дмитрий Анатольевич, филология фанлари доктори (DSc), доцент; Джусупов Нурсултан Маханбет улы, филология фанлари доктори (DSc), доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади нарратив тузилмаларни когнитив моделлаштириш ва уларни бадиий маконда акс эттириш усулларини У. Фолкнернинг “The Sound and The Fury” ва “As I Lay Dying” романлари мисолида “онг оқими” услубидаги прозаси лисоний тузилишининг когнитив асосларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
У. Фолкнернинг “The Sound and the Fury” ва “As I lay Dying” романларидаги коммуникатив аҳамиятга эга бўлган замон, макон, персонаж ва мавзуга боғлиқ бўлган ўзгаришлар матн мундарижасига таъсир ўтказиш орқали нарратив кўчимларни мантиқий асослаши ва асарнинг умумий ғояси ифодасига ҳисса қўшиши исботланган; 
персонажлар мулоқотини (“As I lay Dying” романидаги қаҳрамонлар нутқи матнлари мисолида) тасвирловчи матн парчалари структур тузилиши ва мазмуний яхлитлигини таъминловчи лисоний ва нолисоний воситалар прагма-когнитив имкониятларнинг фаоллашуви замирида бадиий асарда ўзига хос нарратив тузилмаларни ҳосил қилиши далилланган; 
замонавий адабиётшуносликнинг терминологик тизимига бадиий асарни коммуникатив тузилма сифатида талқин этишда матн тузилиши ва мазмуни таҳлилининг янги имкониятларни очиб бериш имкониятига эга “нарратив” тушунчасининг киритилиш зарурияти асосланиб, ушбу тушунчанинг моҳиятини белгиловчи лингвокогнитив хусусиятлар очиб берилган; 
матндаги нутқий тузилмалар структурасининг онгли равишда бузилиши маълум прагма-стилистик вазифа ижросига йўналтирилиши билан бир қаторда, дискурсда ахборот ифодаси жараёнида амал қилинадиган лисоний тежамкорлик тамойили фаоллашуви намунаси эканлиги исботланган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бадиий нарративни моделлаштириш жараёнида когнитив механизмларни таҳлил қилиш ва уларни талқин қилиш усуллари, нарратив трансформация воситаларини таҳлил қилиш ва уларнинг бадиий матн майдони доирасида тилга кўчиши усулларини тавсифлашнинг ишлаб чиқилган тамойиллари қуйидаги лойиҳаларга татбиқ этилди:
бадиий матнни талқин қилиш жараёнида когнитив моделлаштиришнинг аҳамиятини аниқлаш бўйича хулосалар Эрасмус+ 561624-EPP-1-2015-UK-EPPKA2-CBHE-SP-ERASMUS+CBHE IMEP "Ўзбекистонда олий таълим жараёнларини модернизация қилиш ва байналмилаллаштириш" ахборот-тадқиқот лойиҳаси назарияси ва амалиётини бойитиш учун қўлланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 16 июлдаги 89-03-2567-сонли маълумотномаси). Натижада, бадиий матнни тушунишдаги янги когнитив ёндашув айрим ўқув қўлланмалар ҳамда диссертациялар яратиш, шунингдек, талабалар ва ўқитувчиларнинг тилшунослик, таржимашунослик ва адабиётшунослик соҳасидаги билим ва маҳорати оширилишига эришилган;
замонавий адабиётшуносликнинг терминологик тизимига бадиий асарни коммуникатив тузилма сифатида талқин этишда матн тузилиши ва мазмуни таҳлилининг янги имкониятларни очиб бериш имкониятига эга “нарратив” тушунчасининг киритилиш зарурияти асосланиб, ушбу тушунчанинг моҳиятини белгиловчи лингвокогнитив хусусиятлар №И-204-4-5 “Ахборот-коммуникация технологиялари асосида инглиз тилининг махсус фанларидан виртуал ресурсларни яратиш ва уларни ўқув жараёнига жорий этиш" инновацион лойиҳаси доирасида таълим тизимини такомиллаштиришга қаратилган услубий қўлланмаларни яратишда ҳисобга олинган, (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 16 июлдаги 89-03-2567-сон маълумотномаси). Натижада, ўқитувчиларнинг лисоний ва коммуникатив билим кўникмаларини оширишга, уларнинг дидактик компетенциясини такомиллаштиришга муваффақ бўлинган;
нарратив тузилмаларни когнитив моделлаштириш ва уларни бадиий маконда намойиш этиш тамойиллари тўғрисидаги илмий хулосалар Самарқанд вилоят радиосининг “Ассалом Самарқанд” дастури сценарийсига киритилган ва ушбу дастурни тайёрлашда фойдаланилган (Самарқанд вилоят телерадиокомпаниясининг 2020 йил 9 ноябрдаги 09-02/326-сон маълумотномаси). Натижада фойдаланилган лисоний материаллар радиоканалнинг олиб бораётган эшиттиришлари савияси ва самарадорлигини оширишга хизмат қилган.