Sayt test rejimida ishlamoqda

Рузиқулова Нилуфар Абдумажидовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Урбанизация ландшафтлари қориноёқли моллюскаларининг фаунистик таркиби ва экологияси», 03.00.06 - Зоология (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.4.PhD/B514.
Илмий раҳбар: Иззатуллаев Зувайд, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети, PhD.03/30.12.2019.B.02.08.
Расмий оппонентлар: Пазилов Абдуваит, биология фанлари доктори, профессор; Халимов Фазлитдин Зокирович, биология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: урбанизация ландшафтларида (Самарқанд, Каттақўрғон, Навоий ва Зарафшон шаҳарлари мисолида) қориноёқли моллюскаларининг систематик ҳолати ҳамда хўжаликдаги аҳамиятини аниқлашдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
урбанизациялашган ландшафтларда қориноёқли моллюскаларининг 17 оила 22 авлодга мансуб 36 тури аниқланиб, шулардан Deroceras reticulatum, Oxychilus translucidus-қуруқлик моллюскалари, Lymnaea thiesseae, Lymnaea schirazensis, Seminolina boucardi, Seminolina eudiscus, Biomphalaria tenagophila–сув моллюскалари тадқиқот ҳудуди фаунаси учун янги тур эканлиги аниқланган;
урбанизация ландшафтларида кенг тарқалган зарарли тур ҳисобланувчи Deroceras caucasicum (Simroth,1901) нинг биологияси ва ҳаёт циклининг механизми очиб берилган; 
Candaharia levanderi (Simroth, 1901) ва Deroceras reticulatum (Müller, 1774) ларнинг морфологик белгилари, Xeropicta candaharica (L. Pfeiffer, 1846) нинг конхологик белгиларининг ўзгариши табиий муҳитнинг ифлосланишига боғлиқлиги очиб берилган;
урбанизация ландшафтларида қишлоқ ҳўжалиги экинларига зарар келтирувчи қуруқлик қориноёқли моллюскаларига қарши кураш чора-тадбирлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: 
Урбанизация ландшафтлари қориноёқли моллюскаларининг фаунистик таркиби, биоэкологик хусусиятлари, тарқалиши ва аҳамияти бўйича олинган илмий натижалар асосида:
қишлоқ хўжалиги экинларига зарар етказувчи қуруқлик қориноёқли моллюскаларга қарши кураш чора-тадбирлари бўйича ишлаб чиқилган тавсиялар Самарқанд вилояти Пастдарғом тумани «Эсабой пахта ғалла далалари» ва «Эсабой замин пахта диёри» фермер хӯжаликларида амалиётга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси «ЎЗАГРОКИМЁҲИМОЯ» АЖнинг 2021 йил 6 майдаги 02-13/242-сон маълумотномаси). Натижада, фермер ҳўжалигида қишлоқ хўжалиги экинларини моллюскалар томонидан зарарлашнинг олди олиниб, ҳосилдорликни 9,25% га ошириш имконини берган;
сув қориноёқли моллюскаларининг сув ҳавзаларида тарқалиши, биоэкологик хусусиятлари ва уларни гельминт личинкалари билан зарарланишининг мавсумий динамикаси Самарқанд вилояти Пастдарғом тумани чорвачиликка ихтисослашган фермер хўжаликлари фаолиятига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш давлат қўмитасининг 2021 йил 10 мартдаги даги 02/23-113-сон маълумотномаси). Натижада, чучук сув биоценозлари малакофаунасининг мониторингини олиб бориш ва ҳудуднинг эколого-паразитар ҳолати кўрсатгичларини баҳолаш имконини берган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish